Morgunblaðið - Sunnudagur - 03.06.2018, Qupperneq 10

10 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3.6. 2018
VETTVANGUR
Núgildandi aðferð við álagn-ingu veiðigjalds er aðmörgu leyti gölluð. Álagn-
ing gjaldsins er í engum takti við
afkomu sjávarútvegsfyrirtækja
þegar gjöldin eru lögð á, enda
byggð á tveggja til þriggja ára
gömlum upplýsingum. Þá hafa
komið fram réttmætar ábendingar
um að álagningin sé að hluta byggð
á óáreiðanlegum gögnum. Afleið-
ingarnar birtast í flókinni og ófyrir-
sjáanlegri gjaldtöku sem er sér-
staklega slæmt í ljósi þess að
sjávarútvegur býr við umhverfi sem
getur tekið miklum breytingum á
skömmum tíma. Það hefur enginn
hag af því að búa einni af und-
irstöðuatvinnugreinum okkar Ís-
lendinga skilyrði sem þessi.
Innantómir frasar
Frumvarp meirihluta atvinnuvega-
nefndar Alþingis um endur-
ákvörðun veiðigjalds fyrir árið 2018
hefur það meginmarkmið að færa
álagningu gjaldsins nær í tíma í
stað þess að byggt verði á upplýs-
ingum frá árinu 2015. Að miða
þannig við nýrri upplýsingar sem
fyrir liggja og endurspegla betur
afkomu fyrirtækjanna. Sú breyting
er fullkomlega eðlileg, enda hefur
verið samhljómur meðal allra
flokka um að nú-
verandi fyr-
irkomulag sé
óboðlegt. For-
maður Við-
reisnar tók til að
mynda undir það
sem sjávar-
útvegsráðherra í
viðtali við RÚV
síðastliðið sumar:
Ég held að það
sé eitthvað sem
við hljótum að
taka til endur-
skoðunar, reyna
að hafa gögnin
þannig að þau lýsi núverandi
ástandi en ekki einhverju sem var
fyrir einhverjum árum.
Við breytinguna kemur í ljós að
afkoma sjávarútvegsfyrirtækja hef-
ur stórversnað á undanförnum
árum. Þannig hefur EBITDA-
afkoma þeirra fyrir árið 2017 lækk-
að um 20-37% frá fyrra ári sam-
kvæmt úttekt Deloitte. Þá kemur
fram í áliti veiðigjaldsnefndar að
framlegð við veiðar hafi lækkað um
15-35%.
Þetta eru staðreyndir málsins.
Innantómir frasar á Alþingi um
grímulausa hagsmunagæslu eru
einfaldlega rangir. Það væri ósk-
andi að þingmenn sem hæst hafa í
þessari umræðu myndu treysta sér
í efnislega og málefnalega umræðu
um staðreyndir og þær áskoranir
sem blasa við í stað þessa að þyrla
upp ryki. Í því samhengi má nefna
að formaður Viðreisnar hafði, sem
sjávarútvegsráðherra, forgöngu um
að Deloitte færi í téða úttekt á
rekstrarstöðu sjávarútvegsfyrir-
tækja og studdi breytingar, eins og
ummælin hér að framan eru til
vitnis um. Ótrúlegur málflutningur
formanns og annarra þingmanna
Samfylkingarinnar væri síðan efni í
heila blaðagrein til viðbótar.
Heildarendurskoðun
stendur yfir
Frumvarp atvinnuveganefndar fel-
ur í sér sértæka aðgerð til að lag-
færa að hluta ágalla á álagningu
gjaldsins og bregðast við þeirri
staðreynd að
rekstrarafkoma
sjávarútvegs-
fyrirtækja hefur
versnað veru-
lega. Jafnframt
tryggir frum-
varpið að lagt
verði á veiði-
gjald síðustu
fjóra mánuði
ársins en að
óbreyttum lög-
um er sú heimild
ekki fyrir hendi.
Fyrir liggur
að heildarendur-
skoðun á lögum um veiðigjald
stendur yfir og er ráðgert að ljúka
henni á haustþingi. Ég bind vonir
við að með þeirri endurskoðun náist
meiri sátt um framtíðarfyrirkomu-
lag gjaldtökunnar. Þannig verði
tryggt að þjóðin fái hlut af arðsemi
auðlindarinnar en á sama tíma að
sjávarútveginum í heild verði gert
kleift að vaxa og dafna. Greiðsla
veiðigjalds taki þannig tillit til af-
komu sjávarútvegsfyrirtækja og að
gjaldið verði einfalt, stöðugt og
fyrirsjáanlegt. Þannig tryggjum við
líka hagsmuni þjóðarinnar allrar til
lengri tíma.
Staðreyndir um veiðigjald
’Innantómir frasar áAlþingi um grímu-lausa hagsmunagæslueru einfaldlega rangir.
Það væri óskandi að
þingmenn sem hæst hafa
í þessari umræðu myndu
treysta sér í efnislega og
málefnalega umræðu um
staðreyndir og þær áskor-
anir sem blasa við í stað
þessa að þyrla upp ryki.
Úr ólíkum
áttum
Þórdís Kolbrún R.
Gylfadóttir
thordiskolbrun@anr.is
Morgunblaðið/Alfons
Sólmundur Hólm dagskrár-
gerðarmaður tísti um fyrri störf: „Ég
efast ekkert um að ég sé á réttri hillu
en ég hugsa samt oft um hvað ég var
góður á kassanum í
Heiðrúnu 2004.
Glaðlegur (samt
ekki óþolandi
hress) og skannaði
búsið hratt. Fólk
gekk brosandi út úr búðinni og inn í
neysluna.“ Sóla, eins og hann er allaf
kallaður, var þá bent á að hann væri
enn við sama heygarðshornið, enn
að skilja fólk eftir brosandi og Sóli
bætti þá við: „Reyndar mjög góður
punktur. Nema í dag heimtar fólk að
ég sé fyndinn. Það var bara bónus í
Heiðrúnu.“
Una Sighvatsdóttir fjölmiðla-
kona tísti um ferðalag sitt í Suður-
Ameríku: „Var stoppuð í hliðinu á La
Paz-flugvelli í morg-
un með bæverskan
vasahníf í handfar-
angri. Mín mistök.
Svo ég fór á kló-
settið, vafði hnífinn
í pappír og skorð-
aði hann fastan í glufu undir vask-
borðinu. Spennt að sjá hvort hann
verður þar enn eftir viku þegar ég
sný aftur til La Paz.“
Eiríkur Rögnvaldsson íslensku-
prófessor skrifaði á Facebook um
strætóferð sína. Eiríkur „fór í strætó
í morgun sem ég geri annars sjaldan
af því að ég á heima þriggja mínútna
gang frá vinnustað. Þá tók ég eftir
límmiðunum sem sjást á meðfylgj-
andi mynd. Þetta er leiðbeiningar-
texti fyrir fólk í hjólastól – á ensku.
Mér finnst þetta óviðunandi og
óþolandi – af mörgum ástæðum.
Í fyrsta lagi er þetta óvirðing við
farþega og getur jafnvel skapað
hættu. Búast má við að í hjólastól sé
m.a. eldra fólk sem skilur ensku ekki
endilega vel. Þegar um er að ræða
öryggisleiðbeiningar eins og í þessu
tilviki er auðvitað meginatriði að
þær séu skýrar og skiljanlegar.
Í öðru lagi er þetta skýrt brot á ís-
lenskri málstefnu og málstefnu
Reykjavíkurborgar þar sem kveðið
er á um að allar upplýsingar opin-
berra aðila (sem Strætó bs hlýtur að
teljast) séu á íslensku. Hins vegar er
sjálfsagt að textinn sé líka á ensku til
að koma til móts við fólk sem ekki
skilur íslensku enda er það í sam-
ræmi við málstefnu borgarinnar.
Í þriðja lagi er þetta dæmi um það
hvað við erum orðin ónæm fyrir
enskunni allt í kringum okkur. Þótt
ég fari ekki oft með strætó hef ég
örugglega séð þessa límmiða oft
áður. En enskan er orðin svo alltum-
lykjandi að við tökum ekki lengur
eftir því hvort við erum að lesa
texta á íslensku eða ensku. Það er
hættulegt – ef við viljum halda í ís-
lenskuna.“
Kristín Dýrfjörð, dósent við
Háskólann á Akureyri, deildi bréfi
frá skólanum þar sem segir frá að
allt stefni í metaðsókn í nám við HA
haustið 2018. Um
50% aukning er á
heildarfjölda um-
sókna og nærri
tvöföldun í um-
sóknum um kenn-
aranám. „Gleðilegt að fá bréf frá HA
með upplýsingum um mikla fjölgun
umsókna um kennaranám.“
Pétur Jónsson tónlistarmaður
tísti um lokun veitingastaðarins
Borðsins. „Hverju sem um er að
kenna þá eru þetta sorgleg endalok.
Þetta var góður
staður og ég versl-
aði eins mikið og
ég hafði efni á
þarna því að það
er eina leiðin til að
halda í góðar verslanir og þjónustu í
hverfunum okkar.“
AF NETINU
Opið: 8-18 virka daga 10-14 á laugardögum Síðumúla 22 | Sími 517 0404 | serefni.is
Veldu betri málningu
Ný kynslóð málningarefna
SUPERMATT
Almött þekjandi viðarvörn
Djúp og falleg áferð – ekkert endurkast