Morgunblaðið - 27.06.2018, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. JÚNÍ 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Íslenska karla-landsliðið í
knattspyrnu hef-
ur lokið leik sín-
um á heimsmeist-
aramótinu. Þetta
er í fyrsta sinn
sem færi gefst á slíkri tilkynn-
ingu. Það var engin tilviljun að
liðinu tókst að vinna sér sæti í
hópi úrvalsþjóða knattspyrn-
unnar. Þátttökurétturinn sá
kom ekki á silfurfati. Íslenska
liðið þurfti að sýna að árangur-
inn á Evrópumótinu var verð-
skuldaður og gerði það
myndarlega.
Liðið bar aðeins eitt stig úr
býtum í Rússlandi. En það
eina stig er fjarri því að segja
alla söguna. Það náðist eftir
harðan leik við eina fremstu
knattspyrnuþjóð heims. Í ann-
an stað var raunhæf von til
þess að Ísland gæti tryggt sér
rétt til lokabaráttu 16 þjóða.
Sú von varð ekki úr sögunni
fyrr en fáeinar mínútur voru
til loka leiks Íslands og Króat-
íu. Leikurinn gegn Nígeríu var
landsliðinu erfiður enda leikið
á óvenjuheitum
degi, sem hentaði
hinum ágætu and-
stæðingum
óneitanlega betur
en liðinu frá 64.
breiddargráðunni.
En leikurinn gegn Króatíu
sýndi að þótt liðið hefði bogn-
að um stund eftir tapið gegn
Nígeríu var það algjörlega
óbrotið. Það hélt ekki aðeins
höfði gegn Króatíu heldur átti
það fjölmörg góð tækifæri, og
sum sannkölluð dauðafæri.
Það tókst að jafna með víta-
spyrnu Gylfa Sigurðssonar og
í framhaldinu lá úrslitamark
fyrir Ísland hvað eftir annað í
loftinu.
Vera má að okkur Íslend-
ingum hafi verið spillt ofurlítið
með knattspyrnulegu eftirlæti
síðustu misserin, og óneitan-
lega er notalegt að njóta slíks
dekurs um hríð. En það má
ekki bjóða vanþakklæti heim.
Þess vegna er íslenska lands-
liðinu þakkað af heilum hug og
það verður áfram stutt af full-
um þunga.
Íslenska landsliðið
sannaði enn í Rúss-
landi að árangur þess
er engin tilviljun}
Fagnað í leikslok
S
íðustu daga hefur verið umfjöllun um
mál manns sem ekki fær inngöngu í
lögreglunám við Háskólann á Akur-
eyri vegna þess að hann hefur lokið
iðnnámi en ekki bóknámi. Þetta til-
vik er dæmi um það hversu iðnnám á Íslandi er
lítils metið. Á sama tíma er talað um nauðsyn
þess að fjölga útskrifuðum nemendum í iðn-,
raun- og tæknigreinum. Það skýtur skökku við
að um leið og við tölum fyrir eflingu iðn- og
verknáms þá er allt kerfið mjög tregt til að
stíga raunveruleg skref til breytinga.
Lögreglunáminu var breytt árið 2016 þegar
það var fært upp á háskólastig. Menntun lög-
reglumanna er mikilvægur þáttur í bættri lög-
gæslu og er námið nú sambærilegt við mennt-
un lögreglu í öðrum Evrópuríkjum. Þættir eins
og netöryggi, vöxtur skipulagðrar glæpastarf-
semi, peningaþvætti og vaxandi hryðjuverka-
ógn eru þær hættur sem Evrópuríki líta helst til og kalla á
aukna þekkingu og þjálfun lögreglumanna. Að sama skapi
þarf menntunin að svara kalli tímans hverju sinni. Þrátt
fyrir að hafa gert miklar breytingar á náminu verðum við
að vera tilbúin að meta hvort það þurfi að gera aðrar
breytingar samhliða.
Mikill skortur er á nemendum í verk- og iðnnámi. Það
er ekki einungis vandamál hér á landi heldur alþjóðlegt.
Ein ástæða þess er sú að við leggjum gríðarlega mikið
upp úr því að einstaklingar ljúki bóknámi, sem felst í stúd-
entsprófi til að bæta við sig menntun. Aðilar sem eru
orðnir meistarar í sinni iðngrein hafa lokið iðnnámi (sem
er að miklum hluta bóklegt), samningstíma,
jafnvel sveinsprófi, meistaraskóla og fengið
meistararéttindi eru samkvæmt kerfinu ekki
til þess bærir að mennta sig frekar þar sem
þeir hafa ekki lokið stúdentsprófi. Það hlýtur
hver maður að sjá að svona getur þetta ekki
verið.
Hér á sér stað kerfisvandi. Megináhersla
kerfisins hefur sem fyrr segir verið á bóknám.
Þar af leiðir að við sjáum fjölda fólks útskrifast
úr bóklegu háskólanámi. Stór hluti þeirra sem
útskrifast úr bóklegu háskólanámi mun í fram-
tíðinni starfa hjá hinu opinbera. Sú þróun
stendur ekki undir sér til lengri tíma. Því þurf-
um við aukna fjölbreytni í menntun og fleiri
tækifæri fyrir einstaklinga til að bæta við sig
menntun.
Flestir þeirra sem ljúka iðn- og tækninámi
verða sjálfstæðir atvinnurekendur. Þetta eru
upp til hópa hörkuduglegir einstaklingar sem eiga ekki að
þurfa að þola það að kerfið setji þeim stólinn fyrir dyrnar.
Við eigum að ýta undir fjölbreytt val í menntakerfinu okk-
ar og hjálpa öllum einstaklingum að finna sér þann farveg
í lífinu sem hentar þeim best. Það þarf að breyta kerfinu
með þeim hætti að þeir sem lokið hafa iðnnámi eigi þess
kost að bæta við sig námi. Til þess þarf kerfið að þora að
gera breytingar, ekki bara tala um það án þess að nokkuð
gerist. aslaugs@althingi.is
Áslaug Arna
Sigurbjörns-
dóttir
Pistill
Hver ákvað að iðnnám væri lítils virði?
Höfundur er formaður utanríkismálanefndar
og ritari Sjálfstæðisflokksins.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
flestir að baki 6-15 ára starf og höfðu
grunnnám (BSc) að baki. Mest var
ánægjan hjá hjúkrunarfræðingum
sem lokið höfðu framhaldsnámi.
Þegar spurt var hvort þátttak-
endur áformuðu að hætta á sjúkra-
húsinu reyndust 20,5% almennra
hjúkrunarfræðinga ætla að hætta á
næstu 6-12 mánuðum og 5,5% stjórn-
enda. Hæsta hlutfall þeirra sem ætla
að hætta var meðal þeirra sem starf-
að hafa í 6-15 ár.
Loks var kannað hver væru tengsl
eflingar í starfsumhverfi við starfs-
ánægju og áform um að hætta. Já-
kvæð marktæk tengsl reyndust á
milli stuðnings stjórnenda og starfs-
ánægju. Einnig á milli teymisvinnu
og starfsánægju. Minni líkur voru á
því að hjúkrunarfræðingar sem sáttir
eru við stuðning stjórnenda og mönn-
un á spítalanum áformuðu að hætta
en hinir sem óánægðir voru.
Vilja skoða minni vinnuskyldu
Í lok ritgerðarinnar leggur Anna
Día m.a. til að stjórnendur í hjúkrun
efli góða stjórnunarhætti, hjúkrunar-
deildarstjórar fái fræðslu um góða
stjórnunarhætti og styðji starfsfólk
sitt til starfsþróunar. Skoða ætti að
stytta vinnuskyldu sem hafi gefist vel
á sjúkrahúsum annars staðar á Norð-
urlöndum og laðað hjúkrunarfræð-
inga til starfa. Þá þurfi að fjölga nem-
endum í hjúkrunarfræði og
skipuleggja starfsnámið þannig að
það henti bæði nemendum og starfs-
fólki sjúkrahúsa.
Hægt að bæta vinnu-
umhverfi sjúkrahúsa
Morgunblaðið/Eggert
Hjúkrun Samkvæmt nýrri rannsókn leggja hjúkrunarfræðingar á Landspít-
alanum mest upp úr teymisvinnu, stuðningi stjórnenda og mönnun.
SVIÐSLJÓS
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
Niðurstöðurnar um mik-ilvægi góðra stjórnendaog teymisvinnu falla al-gjörlega að minni
reynslu. Rannsóknin ætti að geta ver-
ið innlegg í þær umræður sem nú eru
um starfsumhverfi stéttarinnar,“ seg-
ir Anna Día Brynjólfsdóttir hjúkr-
unarfræðingur, sem á dögunum skil-
aði meistaraprófsritgerð við Háskóla
Íslands, þar sem fjallað er um eflingu
í starfsumhverfi og starfsánægju
hjúkrunarfræðinga á Landspít-
alanum. Ýmislegt í ritgerðinni kann
að geta nýst við greiningu á þeim
vanda sem heilbrigðiskerfið stendur
frammi fyrir hvað snertir mönnun
starfa hjúkrunarfræðinga.
Í ritgerðinni kemur fram að um
fimmtungur almennra hjúkrunar-
fræðinga á Landspítalnum hyggst
hætta stöfum á næstu 6 til 12 mán-
uðum. Flestir í þessum hópi eiga að
baki 6 til 15 ára starfsaldur. Í rann-
sókninni sem liggur ritgerð Önnu Díu
til grundvallar voru þrír þættir skoð-
aðir sérstaklega, efling í starfsum-
hverfi hjúkrunarfræðinga, starfs-
ánægja og áform um að hætta
störfum. Þá voru athuguð tengsl á
milli eflandi þátta í starfsumhverfi við
starfsánægju og áforma um að hætta.
Niðurstöður sýna að þátttakendur
mátu starfsumhverfi sitt nokkuð gott,
að starfsánægja var allnokkur en að
um 20% hyggjast hætta innan eins
árs. Í ljós kom að starfsánægja var
tengd stuðningi stjórnenda og teym-
isvinnu og áform um að hætta tengd-
ust stuðningi stjórnenda og mönnun.
Teymisvinna mikilvæg
Í ritgerðinni var unnið með fjórar
rannsóknarspurningar með ýmsum
staðhæfingum. Fyrsta spurningin var
um mat hjúkrunarfræðinga á eflandi
þáttum í starfsumhverfi. Kom í ljós
að þeir leggja mest upp úr teymis-
vinnu, stuðningi stjórnenda og mönn-
un. Í teymisvinnu var mest áhersla á
samstarf hjúkrunarfræðinga og
lækna.
Önnur spurningin var um starfs-
ánægju hjúkrunarfræðinga. Kom á
daginn að mikill meirihluti var
ánægður, 75,5% almennra hjúkr-
unarfræðinga og 94,5% stjórnenda.
Meðal þeirra sem voru óánægðir áttu
Anna Día segir að niðurstöður
sínar bendi til að efling í starfs-
umhverfi hjúkrunarfræðinga sé
mikilvæg fyrir starfsánægju og
stöðugleika þeirra í starfi.
Mikilvægt sé því að leggja rækt
við þátt stjórnenda, teymis-
vinnu lækna og hjúkrunarfræð-
inga og mönnun í tengslum við
eflingu í starfsumhverfinu. Mik-
ilvægustu skilaboðin til hjúkr-
unardeildarstjóra séu að þeir
leggi áherslu á að veita góða
forystu, styðji og hvetji hjúkr-
unarfræðinga við ákvarðana-
töku og til starfsþróunar og
veiti verðskuldað hrós og við-
urkenningu.
Viðurkenning
skiptir máli
STARFSÁNÆGJA
Morgunblaðið/Eggert
Sjúkrahús Efling í starfsumhverfi
er mikilvæg varðandi starfsánægju.
Innanríkis-ráðherra Ítal-íu, Matteo
Salvini, heimsótti
Líbíu á dögunum,
með það fyrir aug-
um að biðja stjórnvöld þar að
koma upp sérstökum stöðvum
þar sem hægt væri að fara yfir
umsóknir flóttamanna og hæl-
isleitenda til Ítalíu og Evrópu-
sambandsins áður en þeir
héldu út yfir Miðjarðarhafið.
Með því væri hægt að létta
álaginu af flóttamanna-
straumnum af báðum ríkjum,
en á síðasta ári fóru um
120.000 manns frá Líbíu til
Ítalíu.
Áhyggjur Ítala eru ekki
sprottnar af engu. Landið hef-
ur á síðustu árum verið mið-
punktur flóttamannastraums-
ins frá Norður-Afríku. Meira
en 600.000 manns hafa komið
til Ítalíu á síðustu fjórum árum
og segja stjórnvöld þar í landi
að ekki sé hægt að halda áfram
á sömu braut. Almenningur
virðist sama sinnis, því að
flokkarnir sem mynda hina
nýju ríkisstjórn landsins náðu
völdum meðal annars út á and-
stöðu við stefnu Evrópusam-
bandsins í þessum málaflokki.
Giuseppe Conte, forsætis-
ráðherra Ítalíu, lagði því til um
helgina á óformlegum fundi
nokkurra leiðtoga ríkja Evr-
ópusambandsins að hin aðild-
arríkin kæmu sér upp „varn-
arstöðvum“ til þess að taka við
flóttamönnum og hælisleit-
endum og létta
þannig pressunni
af Ítalíu. Mun til-
laga Ítala hafa
komið öðrum þátt-
takendum á fund-
inum í opna skjöldu, en til-
gangur fundarins var að reyna
að finna lausn á þessum mál-
um áður en opinber leiðtoga-
fundur sambandsins verður
haldinn um næstu helgi.
Ljóst er að tekist verður
hart á um þessi mál á þeim
fundi, en Conte varaði við því
um helgina að við óbreytt
ástand yrði ekki unað. Raunar
orðaði hann það svo að
Schengen-samstarfið sjálft
væri í hættu, þar sem þeir sem
kæmu til Ítalíu væru í raun
komnir til Evrópu allrar.
Raunar hefur það samstarf
verið í tvísýnu síðustu árin,
þar sem nokkur helstu aðild-
arríki samstarfsins hafa notað
heimildir til þess að auka
vörslu á landamærum sínum
til hins ýtrasta til að bregðast
við því óviðunandi ástandi sem
komið var upp.
Þar sem hver höndin virðist
upp á móti annarri þegar kem-
ur að lausn þessa flókna
vandamáls kæmi ekki á óvart
ef hörð átök yrðu um helgina,
án þess þó að nokkur haldbær
lausn fyndist. Fari svo er hætt
við að ráðandi öfl innan Evr-
ópusambandsins, ekki síst í
Þýskalandi, standi frammi
fyrir enn meiri pólitískum
vanda en verið hefur.
Ítalir vilja herða
reglur um hælisleit-
endur og flóttamenn}
Schengen í hættu?