Morgunblaðið - 28.08.2018, Qupperneq 24

24 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. ÁGÚST 2018
Við önnumst alla þætti undirbúnings og fram-
kvæmd útfarar ásamt vinnu við dánarbússkiptin.
Við þjónum með virðingu og umhyggju að
leiðarljósi og af faglegum metnaði.
Við erum til staðar
þegar þú þarft á
okkur að halda
Guðmundur Baldvinsson,
umsjón útfara
Útfararþjónusta
& lögfræðiþjónusta
Með kærleik og virðingu
Útfararstofa Kirkjugarðanna
Vesturhlíð 2, Fossvogi | Sími 551 1266 | útför.is
✝ Lovísa Berg-þórsdóttir
fæddist 7. sept-
ember 1921. Hún
lést 14. ágúst 2018
á hjúkrunarheim-
ilinu Sóltúni.
Foreldrar henn-
ar voru Bergþór
Vigfússon húsa-
smíðameistari, f.
28.2. 1883 í Valda-
koti, Sandvíkur-
hreppi, d. 17.5. 1985, og Ólafía
Guðrún Einarsdóttir húsfreyja,
f. 1.12. 1887 á Litla-Hálsi í
Grafningi, d. 17.5. 1947. Bræð-
ur Lovísu voru: Sigursteinn, f.
1918, d. 1918, og Einar Sig-
ursteinn, f. 1920, d. 1988. Heim-
ili þeirra var í Þingholtsstræti
12, Reykjavík. Lovísa giftist
Jóni Pálma Þorsteinssyni kenn-
ara 30.12. 1950. Jón Pálmi Þor-
steinsson fæddist 19. október
1915 í Gröf í Kirkju-
hvammshreppi, V-Húna-
vatnssýslu. Hann lést 20. júní
2015. Foreldrar Jóns Pálma
voru Þorsteinn Sigurður Jóns-
son, bóndi í Gröf, f. 4. 1. 1874 í
Melshúsum Bessastaðahreppi,
d. 1.7. 1930, og Sigríður Hallný
Pálmadóttir húsfreyja í Gröf, f.
27.7. 1874 í Hraundal Naut-
eyrarhreppi, d. 18.9. 1953.
Björn Pálmi Pálmason, MA í
tónsmíðum, f. 7.2. 1988. Maki:
Veronique Vaka Jacques, MA í
tónsmíðum. 2) Jóna Karen
Jónsdóttir, f. 12.5. 1955, hjúkr-
unarfræðingur. Maki Ólafur
Kjartansson, f. 3.7. 1950, lækn-
ir, prófessor. Þeirra börn: a)
Lovísa Björk Ólafsdóttir, f.
30.4. 1981, læknir. b) Kjartan
Ólafsson, f. 31.10. 1984, raf-
eindafræðingur og BS í verk-
fræði. c) Davíð Ólafsson, f.
20.12. 1989, læknir. Maki Ra-
mona Lieder PhD í líftækni.
Börn: Anna Lovísa og Ólafur
Baldvin.
Lovísa hafði hafið nám við
Verslunarskóla Íslands þegar
örlögin kipptu í taumana. Móð-
ir hennar missti hægri hand-
legg vegna illkynja sjúkdóms
sem í anda þess tíma leiddi til
þess að hún sagði sig frá námi,
tók við heimilinu, öðrum verk-
efnum og annaðist móður sína
þar til yfir lauk. Lovísa helgaði
sig heimilinu og var velferð
fjölskyldunnar hennar áhuga-
mál. Þegar börnin voru flogin
starfaði Lovísa við lyfjagerð og
umbúðaframleiðslu fram til eft-
irlaunaaldurs. Lovísa og Jón
Pálmi bjuggu lengst af á Tjarn-
arstíg 3, Seltjarnarnesi. Eftir
að Jón Pálmi féll frá hugsaði
Lovísa um sig sjálf þar til fyrir
tæpu einu og hálfu ári að hún
flutti á Sóltún, hjúkrunarheim-
ili.
Útför Lovísu fór fram í kyrr-
þey frá Fossvogskapellu 23.
ágúst 2018.
Systkini Jóns
Pálma voru: 1)
Hrólfur Jóhannes,
f. 1907, d. 1941. 2)
Hansína Kristín, f.
1908, d. 2000. 3)
Valgerður, f. 1910,
d. 1998. Uppeld-
isbróðir var Þor-
steinn Ásgeir
Hraundal, f. 1913,
d. 2001. Börn
Lovísu og Jóns
Pálma eru: 1) Pálmi V. Jónsson,
f. 14.10. 1952, læknir, prófess-
or. Maki Þórunn Bára Björns-
dóttir, f. 24.5. 1950, myndlist-
armaður. Þeirra börn: a) Lilja
Björnsdóttir, læknir, f. 18.12.
1970. Maki hennar: Einar
Kristjánsson, MS í hagfræði.
Börn: Kristján frá fyrra sam-
bandi Einars og þeirra börn
Lilja Þórunn, Sóley Kristín og
Birta Lovísa. b) Jón Viðar
Pálmason, MS í hagfræði. Maki:
Lára Kristín Pálsdóttir
stjórnarráðssérfræðingur.
Þeirra börn, hennar af fyrra
sambandi: Björk, Freyja, Lilja
Sól og saman eiga þau Hall-
gerði Báru. c) Vala Kolbrún
Pálmadóttir læknir, f. 5.2. 1982.
Sambýlismaður: Jón Karl Sig-
urðsson stærðfræðingur, PhD.
Þeirra barn: Pálmi Sigurður. d)
Fáeinum dögum fyrir andlátið
sagði mamma: ég elska ykkur öll.
Hún hefði ekki þurft að segja
það. Sú staðreynd var öllum ná-
komnum augljós. Ást, umhyggja
og kærleikur einkenndu allt
hennar líf. Kærleikurinn sem
„breiðir yfir allt, trúir öllu, vonar
allt, umber allt“. (1. Kor 13.4-8)
Mamma ólst upp í Þingholtunum
við gott atlæti og þar var gott
mannlíf. Heimilið var myndarlegt
fyrir þá tíð og móðir hennar rak
það af reisn. Föðursystir hennar,
Jóna, rak matsölu fyrir kostgang-
ara og var kölluð sérstaklega til
ef mikið stóð til í opinberum
veisluhöldum. Af henni lærði
mamma ýmislegt í matargerð.
Móðir hennar sendi hana iðulega
með gjafir til þeirra sem minna
höfðu og til að sitja hjá sjúku ein-
stæðu fólki. Það var mikið áfall
þegar móðir hennar greindist
með ólæknandi beinkrabbamein
og missti hægri handlegg á besta
aldri. Það urðu henni sár von-
brigði að segja sig frá Verslunar-
skólanum til þess að annast heim-
ilið og móður sína. Því tók hún
með æðruleysi og menntaði sig
sjálf á ýmsan hátt. Ekki var hægt
að finna að þar færi lítið menntuð
kona. Í hennar huga var menntun
lykilatriði og nauðsynlega fyrir
alla svo sem hæfileikar leyfðu.
Móðir mín fylgdist vel með sam-
félagsþróun og alþjóðamálum.
Pólitískar skoðanir hennar urðu
róttækari með árunum en byggð-
ust ævinlega á hugmyndinni um
jafnræði fólks óháð öllu öðru.
Uppeldisaðferðir hennar ein-
kenndust af mildri festu. Trú var
henni stoð. Hún var hlý og örlát.
Hún gerði mikið úr litlu og henni
þótti sælla að gefa en þiggja. Átti
það við veraldleg sem andleg
verðmæti. Börn af öllum kynslóð-
um stóðu hjarta hennar næst og
velferð þeirra skipti mestu. Svo
var hún létt og skemmtileg og
ævinlega gott að vera nálægt
henni. Foreldrar mínir höfðu ung
ferðast nokkuð og felldu hugi
saman í London. Eftir að við
systkinin fluttum að heiman vann
mamma utan heimilis. Árin sem
fóru í hönd urðu þeirra bestu ár.
Frísk og frjáls gátu þau ferðast á
ný. Þau eignuðust hundinn
Ponna, sér til mikillar gleði.
Mamma náði háum aldri og hugs-
aði um heimilið og sjálfa sig án
utanaðkomandi hjálpar þar til
fyrir átján mánuðum að öðru leyti
en því sem systir mín veitti. Síð-
ustu fimm árin reyndu á þegar
tíminn tók sinn aldurstengda toll
bognaði bakið vegna afleiðinga
mænuveiki á miðjum aldri. Verst
þótti henni blindan og við hana
skertust lífsgæðin mest. Hún var
þó alltaf í huganum sjálfstæð og
stýrði sínu fleyi fram í andlátið.
Hún mælti ekki með hrumleika
ellinnar fyrir aðra en bar sig vel.
Síðustu sextán dagana fjaraði líf-
ið út. En það voru dýrmætir dag-
ar. Einlægt samtal, fáein ljóð og
svolítil tónlist. Þar á meðal hægi
kafli fimmta píanókonserts
Beethovens, sem ég nýt nú við
kertaljós, og vögguvísa Jóhanns
Jónssonar (1896-1932):
Þei, þei og ró.
Þögn breiðist yfir allt.
Hnigin er sól í sjó.
Sof þú í blíðri ró.
Við höfum vakað nóg.
Værðar þú njóta skalt.
Þei, þei og ró.
Þögn breiðist yfir allt.
Pálmi V. Jónsson.
Ástkær móðir mín er látin.
Kveðjustundin er komin. Margt
kemur í hugann á slíkri stundu.
Fallega brosið hennar og hend-
urnar hennar ljúfu og mildu,
minningin ein. Elsku mamma, þú
kenndir mér að bera virðingu fyr-
ir sköpunarverki náttúrunnar,
staldra við og njóta. Sjáðu feg-
urðina sagðir þú oft ef þú rakst á
fagurt blóm eða daggardropa á
laufblaði. Fordæmi þitt var fag-
urt og þú settir markið hátt fyrir
okkur niðja þína. Þú kenndir mér
að trúa því og treysta að yfir okk-
ur væri vakað, sem oft hefur
hjálpað á erfiðum stundum. Þú
horfðir til ljóssins og oft var hleg-
ið dátt. Kaffihúsaferðirnar urðu
margar og skemmtilegar. Á þín-
um yngri árum naustu þess að
fara á hestbak og á skíði og finna
vindinn leika um hárið. Einnig
minnast barnabörnin ferðanna
með ömmu, afa og Ponna í
Balabú eða upp að Esju með mik-
illi gleði. Þar var frelsi og hægt að
hlaupa að vild. Ponni litli, poodle
hundurinn ykkar, naut ástúðar
og umhyggju eins og allt ykkar
fólk og veitti ykkur pabba mikla
gleði.
Þú naust þess, elsku mamma
mín, að gefa og gleðja aðra. Aldr-
ei gleymdust afmæli og alltaf var
„aurum“ gaukað að ferðalöngum,
svo hægt væri að fá sér eitthvað
gott á ferðalaginu. Bestu gjafirn-
ar voru samt alltaf þær sem
komu frá þínu stóra og gjafmilda
hjarta í formi visku og kærleika.
Nú er tár fylla augu vil ég biðja
þér blessunar, elsku mamma mín,
og kveð þig með söknuð og þakk-
læti. Þín dóttir
Jóna Karen Jónsdóttir.
Tengdamóðir mín er látin.
Hún ræktaði garðinn sinn og
annaðist allt sem henni var falið
af auðmýkt og alúð. Allt hennar
líf byggðist á trú, von og kær-
leika.
Lovísa lifði í Reykjavík milli
stríða þegar hlutverkaskipting
kynjanna var skýr og oft óumflýj-
anleg og jafnréttisbaráttan og
samfélagsþjónustan í burðarliðn-
um. Hún mundi því tímanna
tvenna og talaði fyrir þeim sem
minna máttu sín og lét gjörðir
fylgja huga. Faðir hennar var
trésmíðameistari sem óx úr
hrjóstrugri jörð íslensks sam-
félags síns tíma og var sterk fyr-
irmynd og stjórnandi. Móðir
hennar var húsmóðir, sterkættuð
úr sveit, ígildi kærleika og mildi
gagnvart dýrum og mönnum.
Hún var stolt húsmóðir með allt
fallegt og pússað og skínandi
hvítar gardínur í gluggum með
blómstrandi rósapottum. Lovísa
var alla tíð stórglæsileg og falleg
svo eftir var tekið, viljasterk með
góða eðlisgreind. Hún hafði stóra
drauma um líf sitt og hefði án efa
náð að raungera þá ef aðstæður
og viðhorf hefðu verið henni hlið-
hollari í tilverunni. Henni stóðu
margar dyr opnar út á eigin getu
og glæsileika hefðu örlögin ekki
gripið í taumana og fært henni
það verkefni að annast móður
sína sem hún gerði af kærleika og
ósérhlífni. Lovísa fann sinn föru-
naut og gaf sig alla að húsmóð-
urhlutverkinu. Kærleiksríkt upp-
eldi barnanna og þátttaka í þeirra
lífi alla tíð var sýnilegur tilgangur
í hennar lífi. Hún innrætti sinni
litlu fjölskyldu gildi kærleika,
þolinmæði, fyrirgefningar, auð-
mýktar og þakklætis fyrir lífið
allt í hvaða mynd sem það birtist.
Lovísa tengdamóðir mín var
formföst, viljasterk og yfirveguð
en fór leynt með tilfinningar sín-
ar og það setti tóninn í okkar
samskiptum. Hún hafði alla tíð
mikla trú á mér sem listamanni.
Hún sýndi fálæti þegar ég valdi
aðra braut í upphafi og lét í ljós
þá sýn að ég ætti ýmislegt ógert í
málaralist. Það átti eftir að ræt-
ast, þó að seinna yrði, og gladdi
það hana mjög. Lovísa var skörp
og fylgdist með þjóðmálum fram
undir það síðasta þegar blinda og
heyrnarskerðing léku hana illa,
þó að hún bæri sig aldrei illa,
heldur tók sínu hlutskipti með yf-
irvegun og eilífu þakklæti fyrir
fólkið sitt og Guð sinn. Hún fylgdi
sjálfstæðri hugsun og dómgreind
og skipti um stjórnmálaflokk
þegar henni mislíkaði gangur
þjóðmála og færðist sífellt nær
sósíalisma eftir því sem hún
þroskaðist og fékk yfirsýn yfir líf-
ið og tilveruna. Þegar börnin
voru uppkomin tók hún þá verka-
mannavinnu sem fékkst sem hún
sinnti af vandvirkni og virðingu.
Barnabörnin geymdi hún alltaf í
hjarta sínu og sýndi í verki ást og
umhyggju. Tengdamóðir mín var
stór kona í orði og æði, gjöful,
græðandi og mikill styrkur sínum
nánustu. Jafnvel í dauðastríðinu,
sem hún tók af festu og reisn,
eins og allt sem hún kom nærri.
Hún var sátt við sitt hlutskipti og
að eitt sinn verður hver að deyja.
Lovísa var sterk og góð fyrir-
mynd í mannbætandi lífsgildum
og skildi vel og fallega við allt
sem hún kom að í þessum heimi.
Lovísa lifir í hjörtum okkar, þó að
hún sé horfin af sjónarsviðinu.
Þórunn Bára Björnsdóttir.
Lovísa tengdamóðir mín er lát-
in. Okkar fyrstu fundir voru fyrir
tæpum 40 árum á heimili þeirra
Jóns á Tjarnarstígnum. Þá og
alla tíð tók hún á móti mér með
mikilli hlýju og elsku. Þó að Lolla
virkaði veikbyggð að sjá er seigla
og dugnaður hennar mjög minn-
isstæður. Hún hafði farið í aðgerð
á hrygg og bar þess merki, var
ekki góð til göngu, en þrautseig-
ari en flestir. Var alltaf að, skipu-
lagði og vann fram í tímann. Það
var ekki þægileg tilfinning að
horfa á hana fara upp á háaloft
um þröngan brattan stiga með
þvott og annað fram á tíræðisald-
ur, en þar var þvottavélin og
einnig kassar og pokar sem
geymdu ýmsa muni sem hún vissi
alltaf nákvæmlega hvar voru þeg-
ar ég fékk leyfi til að sækja þá.
Síðasta áratuginn áður en hún fór
á eftirlaun starfaði hún við lyfja-
og umbúðaframleiðslu og tók þá
strætisvagna frá Seltjarnarnesi
og upp á Höfða. Lolla var alin
upp í Þingholtstræti og þekkti vel
til sögu og daglegs lífs fólks sem
bjó í gamla miðbænum á þeim
tíma og sagði vel frá. Enskukunn-
átta Lollu vakti athygli mína en
hún las enskar bækur og tímarit
og eftir að mögulegt var að sjá er-
lendar fréttastöðvar í sjónvarpi
var algengt að sjá þær opnar við
komu á Tjarnarstíg og þá var sér-
staklega fylgst með þeim stöðum
sem náinn ættingi var á, hvað var
að gerast og hvernig veðrið var.
Móðir hennar mun hafa greitt
fyrir enskukennslu eftir að skóla-
göngu lauk og lá nærri að Lolla
færi til starfa sem ein af fyrstu
flugfreyjum þess tíma, en þá
þurfti Lolla að annast móður sína
í veikindum hennar. Einnig bjó
Bergþór faðir hennar þá á tíræð-
isaldri hjá þeim Lovísu og Jóni
ásamt Ponna litla gleðigjafanum
þeirra. Það má segja að þessi at-
riði lýsi tengdamóður minni best,
hún tók öllu með jafnaðargeði
sem sneri að henni sjálfri en
hugsaði því betur um aðra. Lolla
var ótrúlega auðmjúk í öllu sínu
atferli, athugul, fremur hlédræg
en með mikla og góða nærveru.
Sá það góða í öllum og aldrei
heyrði ég hana hallmæla nokkr-
um manni. Ótakmörkuð um-
hyggja fyrir lífi og allri líðan
barna sinna og fjölskyldum
þeirra, einkenndi hana alla tíð.
Hún fylgdist vel með lífi þeirra og
starfi – og var ákaflega stolt af
þeim. Þrátt fyrir öll minninga-
brot sem hrannast upp á kveðju-
stund var það samnefnarinn í lífi
hennar. Lolla var kominn yfir ní-
rætt þegar sjónin dofnaði og
hvarf síðan að mestu en bjó
áfram á Tjarnarstígnum með
góðri aðstoð barna sinna eftir að
Jón fór á hjúkrunarheimilið
Grund þar sem hann lést 2015.
Síðustu tvö árin þurfti hún meiri
aðstoð og dvaldi í Sóltúni þar sem
hún lést eftir 18 mánaða dvöl.
Fjölskylda Lovísu vill þakka
starfsfólki í Sóltúni fyrir þá alúð
og umhyggju sem henni var veitt
þar. Ég kveð Lovísu með sökn-
uði, þakklátur fyrir líf hennar og
vináttu.
Ólafur Kjartansson.
Elsku amma mín.
Umhyggju og ástúð þína
okkur veittir hverja stund.
Ætíð gastu öðrum gefið
yl frá þinni hlýju lund.
Gáfur prýddu fagurt hjarta,
gleðin bjó í hreinni sál.
Í orði og verki að vera sannur
var þitt dýpsta hjartans mál.
(Ingibjörg Sigurðardóttir.)
Takk fyrir að gæða líf mitt
gleði og ljósi. Minningarnar
streyma fram í huga mér með
miklu þakklæti fyrir þær góðu
stundir sem við áttum saman í
gegnum árin. Það var alltaf fjör
að fara upp á Tjarnarstíg – renna
sér í brekkunni, fara í búðarleik
með Völu frænku uppi á lofti og
hjálpa þér í eldhúsinu. Yndislega
tíma áttum við líka saman uppi á
Esju og í Balabúi, Ponni litli svo
kátur hlaupandi í kringum okkur,
á meðan við sátum á teppi með
nesti og þú sagðir mér sögur frá
því þegar þú varst lítil – ég hef
ekki þekkt betri sögukonu – allt
varð svo ljóslifandi með lýsingum
þínum á umhverfinu og samfélag-
inu. Yfirleitt enduðu sögurnar
með miklum hlátrarsköllum í
fjallshlíðinni yfir uppátækjasemi
þinni sem barn. Á unglingsárun-
um enduðu ófáir göngutúrarnir
okkar Monsa í stofunni hjá þér
yfir rjúkandi heitum svörtum
kaffibolla – og að sjálfsögðu var
spáð í bollann áður en haldið var
heim á leið aftur. Nú í seinni tíð,
bjuggum við í sitt hvorri heims-
álfunni, en taugin á milli okkar
sterk sem aldrei fyrr og í ófá
skipti er ég nýbúin að hella mér
upp á einn svartan þegar síminn
hringdi og þú spurðir hvort við
ættum ekki að drekka kaffið okk-
ar saman í dag. Lífið er áskorun,
þar sem skiptast á skin og skúrir,
en við gátum rætt allt yfir kaffi-
bollanum okkar og þú veittir mér
styrk með góðum ráðum og skil-
yrðislausa ást með þínu stóra
hjarta. Takk fyrir að hjálpa mér
að vaxa, dafna og verða sú sem ég
er í dag. Ég mun gera mitt besta
að lifa eftir þínu fordæmi, elsku
amma Lolla mín. Þín,
Lovísa Björk
Ólafsdóttir (Lolla).
Elsku amma mín er dáin. Ég
er mjög þakklát fyrir að hafa
fengið að hafa hana lengi í mínu
lífi. Mér þykir sérstaklega vænt
um að Pálmi Sigurður, sex mán-
aða gamall sonur minn, hafi feng-
ið að hitta hana og tengjast henni.
Amma Lolla var mjög kærleiks-
rík og elskandi. Hún sagði okkur
oft hve mikið hún hugsaði til okk-
ar og hve mikið hún elskaði okk-
ur. Amma geislaði af fegurð, að
innan sem utan. Hún var alltaf
heillandi, vel til höfð og fylgdist
með tískustraumum. Hún kunni
að meta falleg föt, fallega hluti og
fallega tónlist. Hún var hæversk,
hafði hlýja útgeislun og hló smit-
andi hlátri en gat verið ákveðin.
Hún var greind og fylgdist vel
með fréttum, pólitík og þjóðmál-
um fram á síðasta ár. Amma var
harðdugleg og sjálfstæð og bjó
ein heima eftir að afi Nonni fór á
hjúkrunarheimili, en hún hafði
annast hann heima síðustu árin
hans. Hún sá um sig sjálf, þrátt
fyrir að vera máttfarin til gangs,
þar til í fyrra, þegar sjónskerð-
ingin var orðin svo mikil, að hún
gat ekki lengur búið heima.
Minningarnar um ömmu eru
margar og ljúfar og ég ylja mér
við þær um leið og ég syrgi hana.
Sem barn var gaman að hjóla til
ömmu og afa á Tjarnarstíg í
heimsókn um helgar til að leika
sér, t.d. í búðarleik á háaloftinu
með Lollu frænku eða til að fá
fótabað í grænsápu hjá ömmu eða
sitja í eldhúskróknum og spjalla.
Það var sérstaklega skemmtilegt
að fara með ömmu, afa og Ponna
á bílnum í dalinn við Esjurætur
og leika við lækinn eða fara á
kjúklingastað á meðan Ponni var
í hundasnyrtingu. Svo vorum við
barnabörnin alltaf send heim með
góðgæti í nesti og amma stóð við
gluggann og veifaði þegar við fór-
um heim. Seinni árin var gott að
koma til hennar í heimsókn, sitja í
stofunni, halda í höndina á henni,
og spjalla um heima og geima.
Amma sagði skemmtilegar sögur
af æskuárum sínum í Reykjavík á
ljóslifandi hátt. Fyrst og fremst
hafið hún þó óbilandi áhuga á
daglegu lífi barnabarnanna. Hún
var alltaf jákvæð og uppbyggileg
og stappaði í okkur stálinu ef svo
bar undir. Hún varpaði ljósi á
kosti okkar og hvatti okkur til
þess að láta drauma okkar ræt-
ast. Hún vildi að við gerðum okk-
ar besta og hugsaði stíft til okkar
í erfiðum verkefnum og prófum.
Ef við gerðum það, þá væri ekki
hægt að gera betur. Það var
henni líkt að hugsa meira um
aðra en sjálfa sig. Fjölskyldan
var það dýrmætasta í lífi ömmu
og hugur hennar ævinlega hjá
okkur. Hún er verndarengill okk-
ar. Minningarnar um ömmu eru
minningar um yndislega og kær-
leiksríka konu og þær lifa í frá-
sögnum hennar og sögum af
henni sem ég mun segja.
Vala Kolbrún Pálmadóttir.
Lovísa
Bergþórsdóttir