Morgunblaðið - 28.08.2018, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. ÁGÚST 2018
Funahöfða 7, 110 Reykjavík | Sími 577 6666
., '*-�-��,�rKu�,
KIEL/ - OG FRYSTITJEKI
æli- & frystiklefar
í öllum stærðum
K
Óhætt er að fullyrða að ágústmán-
uður hafi bjargað sumrinu fyrir
Reykvíkinga.
Sólskinsstundir til þessa í ágúst
hafa mælst 164,5 í Reykjavík. Eru
þetta fleiri sólskinsstundir en sam-
anlagt í júní og júlí en þær voru 159,9
í þeim mánuðum tveimur samtals,
samkvæmt upplýsingum Trausta
Jónssonar veðurfræðings.
Þetta er athyglisvert í ljósi þess að
sólargangur er mun skemmri í ágúst
en t.d. í júní, þegar hann er lengstur.
Sólskinsstundirnar voru aðeins 70
í júní, 91 stund færri en að meðaltali
árin 1961 til 1990. Ekki hafa mælst
eins fáar sólskinsstundir í Reykjavík
í júnímánuði síðan 1914, þegar stund-
irnar voru 65,6.
Einnig var afar sólarlítið í Reyka-
vík í júlí. Sólskinsstundirnar mæld-
ust þá 89,9, sem er 81 stund undir
meðallagi áranna 1961 til 1990.
Sólskinsstundir í Reykjavík
mældust 150,7 í maí, sem er 41 stund
undir meðallagi áranna 1961 til 1990.
Fleiri sólskinsstundir gætu bæst
við áður en mánuðurinn er allur.
Trausti hefur einnig tekið saman
yfirlit yfir hita ársins 2018. Á Suður-
landi, Faxaflóa og Miðhálendinu er
sá hluti ársins sem liðinn er sá þriðji
kaldasti á öldinni (í 16. sæti af 18) –
en aftur á móti er hann sá fimmti
hlýjasti á Austurlandi og Aust-
fjörðum. Hitinn í Reykjavík er í 43.
sæti á 144-ára listanum og á Ak-
ureyri er hitinn í 17. hlýjasta sæti,
en mælt hefur verið í 137 ár.
sisi@mbl.is
Ágúst bjargaði sumrinu
 Sólskinsstundir í mánuðinum fleiri en í júní og júlí saman-
lagt  Árið 2018 til þessa er það þriðja kaldasta á öldinni
Morgunblaðið/Hari
Skoðaðir hafa verið 82 staðir á Norð-
urlandi vestra þar sem til greina
kemur að koma upp smáum vatns-
aflsvirkjunum. Frumúttektin nær til
svæðisins frá Hrútafirði og í Skaga-
fjörð.
Samtök sveitarfélaga á Norður-
landi eystra fékk verkfræðistofuna
Mannvit til að gera úttektina og
verður niðurstaðan kynnt á fundi á
Blönduósi næstkomandi fimmtudag,
30. ágúst.
Þarf að mæla rennsli
Unnur Valborg Hilmarsdóttir,
framkvæmdastjóri SSNV, segir að
ekki hafi verið farið djúpt í hvert
verkefni en þau flokkuð eftir líklegri
hagkvæmni. „Það er sívaxandi áhugi
hjá bændum á að nýta virkjanakosti
í ám og lækjum á jörðum þeirra. Það
er síðan hvers landeiganda fyrir sig
að ákveða um framhaldið,“ segir
Unnur en tekur fram að hugmyndin
sé að styðja frekar við þessi áform.
Hún segir að næsta skref sé að
hefja rennslismælingar. Þær þurfi
að vera samfelldar í 2-3 ár, ef vel eigi
að vera. Tekur hún fram að á nokkr-
um stöðum hafi rennsli þegar verið
mælt. Ef möguleikinn virðist góður
þurfi að fara í skipulagsferli. „Þeir
sem hafa verið að virkja annars stað-
ar á landinu telja að fjárfesting í
smávirkjun geti borgað sig upp á 20
árum og þykir það góður kostur,“
segir Unnur.
helgi@mbl.is
Úttekt á 82 smávirkjunum
Morgunblaðið/Golli
Foss Margir lækir á Norðurlandi vestra eru taldir vænlegir til virkjunar.
 Vilja virkja
á Norðurlandi
vestra
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Starfsmenn verktakafyrirtækjanna
Suðurverks og Metrostav a.s. frá
Tékklandi eru nú komnir um 3.400
metra inn í fjallið Arnarfjarðar-
megin, sem er nærri 65% af heild-
arlengd ganganna. Næsti punktur-
inn inni í göngunum er 3.700 metra
inni í fjallinu og þangað á að ná fyrir
lok september, en þá ætla bormenn
verkáætlunum samkvæmt að færa
sig um set og byrja gangagröft
Dýrafjarðarmegin frá. Þar er nú
verið að útbúa vegi og aðstöðu en
forskering er tilbúin svo að ekkert er
að vanbúnaði til að þar megi byrja að
sprengja sig inn í bergið. Alls verða
göngin 5,3 kílómetra löng og verða
tilbúin eftir tvö ár.
„Það tekur alltaf svolítinn tíma að
færa búnað milli staða en við byrjum
að grafa ekki seinna en um miðjan
október Dýrafjarðarmegin frá. Það-
an tökum við 1,6 kílómetra uns slegið
verður í gegn, en því ætlum við að ná
næsta snemma ár,“ segir Karl Garð-
arsson, sem stýrir verkinu fyrir
hönd Suðurverks.
Margir óvissuþættir
„Framkvæmdin hefur gengið afar
vel undanfarna mánuði en auðvitað
er svona vinna háð mikilli óvissu.
Alltaf geta verið fyrirstöður í bergi
eða aðrir óvissuþættir sem jarðfræð-
ingar sáu ekki fyrir. Við höfum því
alltaf varann á. Að meðaltali höfum
við komist áfram um 70 metra á viku
en mun meira að undanförnu. Í jan-
úar vorum við sjö vikum á eftir áætl-
un við gröftinn en í lok júlí vorum við
aftur komin á beina braut. Mest höf-
um við náð 105 metrum á einni viku,“
segir Karl Garðarsson.
Um 60 manns vinna að gerð Dýra-
fjarðarganga, þó að aldrei séu allir á
verkstað í einu. Skiptingin er annars
sú að sprengingar og borun eru í
höndum Tékkanna. Alls eru starfs-
menn Metrostav um 20 og hafa
margir þeirra unnið á Íslandi árum
saman; fyrst við gerð ganganna í
Héðinsfirði, svo í Norðfjarðargöng-
um og nú í Dýrafirði. Suðurverks-
menn, sem eru 22, sjá svo um að aka
efni út úr göngunum, leggja vegi að
þeim og fleira slíkt. Við þetta bætist
svo annar mannskapur, svo sem
tækni- og mötuneytisfólk.
„Við erum með frábæran mann-
skap á öllum póstum og þökkum því
að vel gengur. Aðalatriðið er að
halda áfram slysalaust og halda
áætlun sem þótti háleit í upphaf skv.
íslenskum mælikvarða,“ segir Karl
Auk gerðar sjálfra jarðganganna
eru lagðir nýir vegir að þeim beggja
vegna frá, alls 13,7 kílómetrar, og
byggðar tvær nýjar brýr Arnar-
fjarðarmegin. Alls styttir þetta Vest-
fjarðaveg um 27,4 km; það er leiðina
frá Ísafirði í Arnarfjarðarbotn.
Hafa grafið 65% Dýrafjarðarganga
 Góður framgangur í stóru verkefni á Vestfjörðum  Bora 70 metra á viku  60 starfsmenn á svæð-
inu sem flytja sig senn yfir úr Arnarfirði  Suðurverk og Metrostav a.s. frá Tékklandi sinna verkinu
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Bormaður Inni í enda ganganna þar sem menn sprengja og ná allt að 70
metrum á viku. Á myndinni er Jozef Hromjak, starfsmaður Metrostav.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Aðkoman Horft að gangamunnanum í botni Arnarfjarðar, þar sem lagður
er nýr vegur og byggðar tvær býr svo greið leið sé til og frá göngunum nýju.
Dýrafjarðar-
göng
Hrafnseyri Arnarfjörðu
r
Dýrafjörður
DýrafjarðargöngÞingeyri
„Þetta átak hófst fyrir um þremur
árum síðan, en við höfum nú sett
aukinn kraft í þetta undanfarið,“
segir Rúna Hauksdóttir Hvannberg,
forstjóri Lyfjastofnunar, en stofnun-
in á í samstarfi við Landspítala sem
ætlað er að fjölga tilkynntum auka-
verkunum lyfja frá sjúkrahúsinu. Er
reiknað með að þetta samstarf leiði
til þess að fleiri alvarlegar aukaverk-
anir verði tilkynntar.
Landspítali sendi í fyrra 33 til-
kynningar um aukaverkanir lyfja til
Lyfjastofnunar. Af þeim reyndust 22
lýsa alvarlegum aukaverkunum, en
það eru 73% af heildarfjölda slíkra
tilkynninga hjá Lyfjastofnun. Til-
kynningum um alvarlegar aukaverk-
anir fjölgaði um 36% á milli áranna
2016 og 2017.
„Alvarlegar aukaverkanir leiða til
dauða eða valda því að fólk þarf að
leggjast inn á sjúkrahús,“ segir
Rúna og bendir á að Íslendingar hafi
til þessa verið eftirbátar annarra
þjóða á Norðurlöndunum þegar
kemur að því að tilkynna aukaverk-
anir vegna lyfja og þá sérstaklega al-
varlegar aukaverkanir. Þannig var
árið 2016 fjöldi tilkynninga um alvar-
legar aukaverkanir hér á landi að-
eins um fjórðungur af því sem gerist
annars staðar á Norðurlöndunum.
Alls var í fyrra tilkynnt um 222 auka-
verkanir og 30 alvarlegar, þar af eitt
dauðsfall.
„Við viljum fjölga tilkynntum
aukaverkunum því það er mjög
mikilvægt að þær komi héðan eins
og annars staðar frá í Evrópu. Þess-
ar tilkynningar enda í gagnagrunni
sem nýttur er til að kanna hvort
ástæða sé til að athuga með eitthvert
sérstakt lyf eða samsetningar.“
Brýnt að tilkynna
um aukaverkanir
 Íslendingar eftirbátar grannþjóða