Stjarnan - 01.05.1922, Blaðsíða 4

68
STJARNAN
sem frá 20 upp í 30 af hundraði í stór-
borgunum, meban í nýlendunum í vest-
urhluta landsins eru próceutin frá 8
upp i tíu. Samkvæmt skýrslum yfir
rannsóknir, sem gjörSar voru í þrettán
fangelsum í ýmsum pörtum Vestur-
heims yfir duaSsföllum fanganna, kom
þaS í ljós, aS sextiu af hundraSi höfSu
dáiS úr tæringu og hin fjörutíu pró-
centin höfSu merki breklaveikinnar á
likömum sínum.
Ef fáein tilfelli af bólunni skyldu
gjöra vart viS sig, mundu margir verSa
hræddir. ÞaS mundi koma hreyfingu
á í öllu nágrenninu. AkveSnar ráSstaf-
anir mundu verSa gjörSar til aS koma
í veg fyrir útbreiSslu veikinnar. Tær-
ingin er hjá oss eins og farsótt alla tíS.
Hún er aS öllum líkindum eins afsýkj-
andi og bólan og jafn banvæn. ÞaS er
aS eins þessi mismunur: Bólan fer meS
bráS sína á fáum dögum, meSan tær-
ingin festir sig í hina ógæfusömu í allri
kyrþey. Sjúklingurinn byrjar aS hósta,
aS léttast og deyr svo eftir fáeina mán-
uSi af veikinni. Þar næst verSur ann-
ar meSlimur fjölskyldunnar bilaSur á
heilsunni og hann deyr líka. Og ber
þaS oft og tiSum viS, aS heilum fjöl-
skyldum er sópaS í burtu úr tilverunni.
Hún vinnur svo hægt og leynilega, aS
hún skýtur fáum mönnum skelk í
bringu. Vinir, sem sem standa yfir
moldum hins látna, segja: “Þétta er
sorglegt, en veikin er í ættinni.”
Þetta hefir þá fölsku hugmynd i för
meS sér, aS menn verSi aS gefast upp
og fela sig örlögunum og því óhjákvæmi-
lega á hendur. En hvers vegna er þessi
veiki í vissum ættum, en ekki í öSrum?
Arfgengni ber ekki ábyrgSina á því.
Sérhver, sem deyr af tæringu, verSur
aS kenna sjálfum sér um þaS, en ekki
forfeSrum sínum, því tæringin er ekki
arfgeng. ÞaS er satt, aS vér getum
tekiS aS erfSum ýmsa breys'kleika, en
þaS er mögulegt a'ð styrkja svo þessa
veiku punkta, aS þeir munu verSa hin-
ir sterku punktar. iÞeir, sem hafa tekiS
aS erfSum samanþrengd brjóst og
veik lungu, geta meS hæfilegum líkams-
æfingum yfirbugaS allar erfSar til-
hneigingar til þessarar veiki. ErfiS-
leikarnir stafa ekki svo rnikiS af arfi
veikra lungna eftir tæringarveika for-
eldra, sem af arfi þeim, er foreldrar,
sem lifa slæmu lífi, s'kilja eftir handa
börnum sínum og verSur til þess aS
framleiSa veikina í þeim. ÞaS er en'gin
afsökun i því aS segja: “ÞaS er engin
von um mig; eg hefi tekiS veikina aS
erfSum.” ÞaS sem verSur aS gjöra,
er aS rannsaka orsö'kina til hinna erfSu
veikleika og koma henni í burtu. Ef
brjóstiS er mjótt, þá þroska þú þaS
meS hæfilegum æfingum. (Sittu upp-
réttur, þegar þú situr; stattu uppréttur,
þegar þú stendur; gakk þú uppréttur,
þegar þú gengur; æfSu þig í aS draga
andann djúpt og aS syngja. Vertu í
hreinu lofti dag og nótt; hættu viS alla
skaSlega vana, og þú munt hafa fleiri
möguleika fyrir aS geta lifaS góSu lífi
en sá, sem hefir góSa heilsu en er kæru-
laus um lifnaSarhátt sinn.
Fyrir nokkrum árum sagSi JátvarSur
VII., Bretakonungur, á vísindamanna-
ráSstefnu, sem haldin var í þeim til-
gangi aS stemma stigu fyrir útbreiSslu
tæringarinnar, þegar |hann setti fund-
inn: “Þer teljiS oss trú um, aS þaS sé
mögulegt aS stemma stigu fyrir tæring-
unni. Ef hægt er aS afstýra henni,
hvers vegna ekki aS gjöra þaS þá?”
Sannleikurinn er nefnilega sá, aS vér
verSum varir viS vissar sóttir, og eftir
nokkurn tíma skoSum .vér þær sem ó-
hjákvæmilegar. Hér kemur díæmi: í
borginni Havana dóu árlega 15,000'
manna af guluveikinni áSur en Banda-
ríkin tóku Cuba undir sína vernd. SíSan
er búiS aS útrýma veikinni algjörlega.
ÞaS mátti kenna vanþekkingunni um
öll þessi dauSsföll. 'Dr. Barker, meS-
limur Eillippuseyja nefndarinnar, sem
var skipuS af stjórn Bandaríkjanna,