Stjarnan - 01.05.1922, Qupperneq 5

STJARNAN
69
sagSi í skýrslu sinni, aS hann hefSi
tekiS eftir því, aS þegar maður dó, var
þaö siðvenja ástvina hans að 'kjassa
hinn látna, þegar þeir kveðja hann í
hinzta sinni, og hegSa sér eins og þeir
vilji fullvissa sig um, aS veikin verði
færS frá hinum látna til hinna lifendu.
Þeir, sem voru móttækilegir, mundu
taka veikina. Á Indlandi hefir þessi
drepsótt gengiö yfir þjóSina í margar
aldir. Dauðlegleikinn er afar mikill.
Eins langt og komiS er, hafa sveitaráS-
in og stjórnin haft mjög litla liSsemd
af fólkinu í aS eiga við þessa veiki.
Eól'kiS heldur dauSahaldi í gamlar siS-
venjur, sem má kenna um, aS þessi
veiki er enn ' ríkjandi. “HvaS”, sögðu
þeir, “plágan er vor “kismet”. Og Guð
er að hegna oss, og getur þá maðurinn
staðið á móti ráðstöfunum hans. Það
er vonska að reyna það.” Vatnið í
tjörninni í miSju smábæjarins er oft
notaS. til að baða sig í, drekka úr og
þvo úr. Fólkið deyr vegna þekkingar-
skorts. IÞangað til núna um þessi síS-
ustu ár, höfum vér í Vesturheimi og
öSrum menningarlöndum hallast að
því, að s’koða tæringuna eins og menn
á Cuba einu sinni skoðuðu guluveikina,
og eins og þeir skoða drepsóttina á
Indlandi þann dag í dag. Það var ekki
neitt óvanalegt, aS sofa í sama rúmi og
sjúklingar, sem voru komnir fram í
andlátiS af þessari veiki. IÞaS var
vanalegt aS kyssa hina dauðu. Hin
sömu drykkjarker og matræSisáhöld
voru notuS jafnt af sjúklingnum sem
af hinum öðrum meSlimum fjölskyld-
unnar og jafnvel af hjúkrunarkonunni.
ÁSur fyr tóku þeir, sem stunduSu tær-
ingarveikar manneskjur, veikina undan-
tekningarlaust og dóu. Dr. Cornet gaf
út skýrslu um þaS, aS af þeim 87,000
hjúkrunarkonum, sem stunduSu tær-
ingar sjúklinga og sem hann hafði
skýrslu af, dóu fleiri en 54,000, eða 63
af hundraSi af tæringu. Þetta þurfti
ekki að eiga sér staS. Hjúkrunarkon-
an á tæringarhæli er öruggari en hinn
óbreytti maður í mannfélaginu.
Á' þingi, sem haldið var fyrir nokkr-
um árum í Parísarborg til að ræSa um
tæringuna, var sýnt fram á þaS, að 60
af hundraSi af þvottakonum dóu af
tæringu árið 1903. Professor Eandouzy,
sem kom meS þessa skýrslu, sagSi, að
konur deyi af tæringu, eftir að hafa
unniS aS þvotti í fimtán ár. Hraust
stúlka, sem byrjar sem þvottakona þeg-
ar hún er seytján ára gömul, deyr af
tæringu áður en hún er orði.n 34 ára
görnul. Manneskjur, sem ekki hafa
smakkaS áfengi, endast dálitiS lengur.
Tæringargerlar geta 'komist inn í
lungun gegn um andardráttinn. Þegar
þaS ber viS, taka gerlarnir sér vanalega
bólfestu í toppinum af lungunum, í
þeim hluta, sem er minst útþaninn við
andardráttinn. Loftstraumurinn á þeim
stað er ekki nógu sterkur til að reka þá
út. Lífsafl sellnanna á þessum stað, er
vanalega minna en á öSrum stöSum,
þess vegna verSur þessi pípukimi hent-
ugt útungunarhreiSur. Hér finna þeir
bæSi fæðu og jarSveg til þess aS geta
dafnaS.
Þegar gerlarnir ífjölga niSurbrýtur
“toxinið”, sem þeir framleiða, sellurn-
ar kringum þá og fara út um líkam-
ann, gjöra hann lystarlítinn, gefa manni
hita og ógeS á aS gjöra nokkuS.
Hinar niðurbrotnu sellur og gröftur-
inn, sem myndast, hafa erting og hósta
í för meS sér. Þetta er verndarráS-
stöfun. ÞaS er á þann hátt, aS þessu
óþægilega efni og miklum fjölda gerla
er hóstaS upp úr manni.
Tæringargerlarnir geta einnig komið
inn í hinn mannlega líkama gegn um
fæðuna, sem borðuð er, og þannig öðlr
ast inngöngu í lungun, sem eru þeirra
uppáhaldsstaður fyrir útbreiSslu. ÞaS
má aðallega kenna efninu, sem hóstað
er upp, um það, aS veikin heldur áfram.
Gerlarnir af hinum uppþornaða hráka
berast gegn um loftið, eða í raka líki,