Stjarnan - 01.03.1924, Page 2

I
34 STJARNAN
Tí M AS PEGILLINN.
Þær þjóðir, sem hafa veriö herrar á
hafinu, hafa frá dögum miSaldanna til
þessa dags haft töglin og hagldirnar í
stjórnmálum. heimsins. Á miSöldunum,
þegar páfi'nn var orðinn harðstjóri NorS-
urálfunnar, urðu allir þjóShöföingjar,
bæSi keisarar og konungar, aS lúta hon-
um. Jafnvel Hinrik fjórði, Þýzkalands-
keisari, varS aS fara til Canossa, til þess
að beygja sig í dufti fyrir honum. En
þegar páfakirkjan vi'ldi fara eins meS
konung NorSmanna, bauð' hann páfan-
um byrginn, þvi í þá daga höfSu NorS-
menn sex hundruS herskip á sjónum,. og
hver var sú þjóS, sem þá vogaSi sér aS
mæta herskipaflota NorSmanna og vera
viss um sigur? 1 öllum frönskum kirkj-
um og víðar var í hverri viku gjörð bæn
á þessa leiö: “Ó, Drottinn, frelsa þú
oss frá heiftarreiði NorSmanna.” Páf-
inn var svo hrifinn af djörfung þeirra,
aö hann skoraði á konung NorSmana aS
koma suöur og verða rómverskur keis-
ari. En konungurinn var vitrari en það.
Hann kaus heldur aö vera frjáls maöur
í sínu eigin landi, en að vera þjónn og
verkfæri páfans í hinu sundurtætta
Rómaríki.
Af Norðmönnum lærSu Hollendingar
og Englendingar þá list, aö geta siglt um
reginhöfin. Prófiéssor Bugge hefir ræki-
lega sannað, að bæöi Hollendingar og
Englendingar hafa tekiS sitt sjómanna-
mál til láns úr norskunni Hollending-
ar voru á undan Englendingum í sjó-
mensku um langan aldur. En páfinn
hafði lært sína lexiu, þegar Norðmanna-
konungur bauð honum byrginn. Hann
herti með mörgum vélabrögöum á Spán-
verjum og Portúgölum að smiða stóra
her- og verzlunarflota, til þess að þeir
gætu í hans nafni herjað á hinai norrænu
og vestrænu þjóöir,_ sem að öllu leyti
neituöu að leggja háls sinn undir ok
hans. Þar af leiðandi fylgdi hiS mikla
frelsi’sstríð Hollendinga og1 Englendinga
líka á dögum Elizabethar drotningar.
En eftir forsjón GuSs uröu Englending-
ar herrar á hafinu, og hve vel hafa þeir
ekki farið meS nýlendur sínar í saman-
burði viS Spánverja og Portúgalla, sem
vora að eins verkfæri kaþólsku kirkj-
unnar? Hve marga ágæta menn hafa
ekki þau lönd framleitt, sem upphaflega
voru bygð af Englendingum, i saman-
buröi viS þau, sem kaþólskir bygðu? í
Suöur-Ameriku finnum vér menn sem
Erancisco Pizarro, er þvoöi hið foma
ríki Inkanna i Perú í blóði; Porfirio Di-
az, Erancisco Villa og De Ea Huerta,
sem hafa baðaS- þúsundir samborgara
sinna í blóði. Öðruvísi eru þeir stjórn-
málamenn, sem Bandaríkin hafa fram-
leitt. TakiS til dæmis George Washing-
ton, Benjamín Franklin og Abraham
Lincoln. Þessir menn voru uppi á bylt-
inga tírnum, þegar hiéilar þjóðir og lands-
álfur voru lagðar í vogina; en hjá þess-
um mönnum kom krístilegt, ósérplægið
og göfugt hugarfar í ljós, sem hefir haft
áhrif á allan heiminn. í hjörtum þeirra
bjó sönn ættjarðarást, sem leit fyrirlitn-
ingaraugum til mútna og metorðagirnd-
ar. Þeir lifðu lífi, sem kom bæöi óvin-
um eins vel og vinum til aö kannast viS
þá sem sönn mikilmenni.
Á þessum síðustu tólf mánuðum hafa
tvö stór ljós sloknað á hinum stjómar-
farslega himni Bandaríkjanna, Warren
G. Harding og Woodrow Wilson. Wil-
son var forseti meSan stríSið stóö yfir.
H(ann fór til NorSurálfunnar í von um
að geta sett hugsjónir sínar í fram-
kvæmd; en kominn þangað fann hann,
aö hatur, hefigi’rni, valdafíkn og stríðs-
andi voru ríkjandi öflin í hjörtum þeirra
manna, sem kjörnir höfðu verið til að
semja heimsfriðinn. Hann gjörSi ferð
til Rómaborgar og var þar skoðaður sem
dýrðlingur heimsins. Hi’nir kaþólsku It-
alir keyptu myndir af honum og brendu
reykelsi fyrir neðan þær. Þegar hann
kom aftur til Versailles, mælti hann á
(Niðurl. á bls. 46J