Morgunblaðið - 09.10.2018, Síða 17

FRÉTTIR 17Erlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. OKTÓBER 2018
JÓN BERGSSON EHF
RAFMAGNSPOTTAR
Einstaklega meðfærilegir og orkunýtnir pottar sem
henta jafnt í bústaðinn sem og í þéttari byggð
Kletthálsi 15 | 110 Reykjavík | Sími 588 8881 | www.jonbergsson.is | jon@jonbergsson.is
nauðgun vegna þess að hún er for-
ljót,“ sagði hann eitt sinn um vinstri-
sinnaða þingkonu. Hann hefur sagt
að konur eigi að vera með lægri laun
en karlmenn og minnihlutahópar
eigi annaðhvort að „beygja sig fyrir
meirihlutanum eða einfaldlega að
hverfa“. Hann hefur ennfremur
hvatt til þess að börn verði barin til
að koma í veg fyrir að þau verði sam-
kynhneigð.
Bolsonaro lifði af hnífárás 6.
september og var á sjúkrahúsi mest-
an hluta kosningabaráttunnar. Lög-
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Hægrimaðurinn Jair Bolsonaro fékk
mest fylgi í forsetakosningum í
Brasilíu í fyrradag en náði ekki
meirihluta atkvæða, þannig að kjósa
þarf á milli hans og næstefsta for-
setaefnisins eftir þrjár vikur. Bol-
sonaro fékk 46% atkvæðanna og
Fernando Haddad, forsetaefni
Verkamannaflokksins, 29%. Skoð-
anakannanir hafa bent til þess að
Bolsonaro sé sigurstranglegri en lít-
ill munur verði á fylgi hans og Hadd-
ads, sem talið er að fái stuðning
margra þeirra sem kusu önnur for-
setaefni.
Bolsonaro virðist hafa byr í seglin,
að sögn stjórnmálaskýrandans
Fernandos Meireles, stjórnmála-
fræðings við Minas Gerais-háskóla.
„Líkurnar á því að Bolsonaro fari
með sigur af hólmi eru talsvert mikl-
ar núna,“ hefur fréttaveitan AFP
eftir Meireles. „Útlit er fyrir að erf-
itt verði fyrir Haddad að sigra í síð-
ari umferðinni, en ekki ómögulegt.“
Jair Bolsonaro er 63 ára og fram-
ganga hans þykir að ýmsu leyti
minna á Donald Trump, forseta
Bandaríkjanna. Hann hefur tekið
stórt upp í sig í kosningabaráttunni,
boðið pólitískri rétthugsun birginn
og notað samfélagsmiðla frekar en
hefðbundna fjölmiðla til að koma
skilaboðum sínum til kjósendanna.
Gagnrýndur fyrir ummæli
um konur og homma
Þótt Bolsonaro hafi verið á þingi
Brasilíu frá árinu 1991 hefur hann
lýst sér sem utangarðsmanni í
stjórnmálunum í baráttu gegn
spilltri og vanhæfri yfirstétt. Hann
hefur lofað að taka hart á glæpum og
gera ráðstafanir til að fækka morð-
um, sem eru tíðari í Brasilíu miðað
við höfðatölu en í nokkru öðru landi
heims. Hann hyggst meðal annars
slaka á lögum um byssueign til að
fólk geti varið sig og veita lögregl-
unni „ótakmarkaða heimild“ til að
skjóta meinta glæpamenn til bana.
Hann hefur einnig varið pyntingar á
föngum.
Bolsonaro hefur verið gagnrýndur
fyrir ýmis ummæli sem hann hefur
viðhaft um konur, homma og minni-
hlutahópa. „Hún verðskuldar ekki
reglan segir að árásarmaðurinn hafi
verið einn að verki og gert árásina í
pólitískum tilgangi.
Óttast nýja kreppu
Fernando Haddad er 55 ára, fyrr-
verandi borgarstjóri Sao Paulo, fjöl-
mennustu borgar Brasilíu, og lög-
fræðingur og hagfræðingur að
mennt. Hann varð forsetaefni eftir
að Luiz Inácio Lula da Silva var
meinað að bjóða sig fram fyrir
Verkamannaflokkinn. Lula var for-
seti Brasilíu á árunum 2003-2010 en
afplánar nú tólf ára fangelsisdóm
fyrir spillingu. Haddad hefur meðal
annars lofað að bæta kjör fátækra
Brasilíumanna og afnema sparnað-
araðgerðir sem gripið hefur verið til
vegna fjárlagahalla sem nemur núna
um 7% af vergri landsframleiðslu
eftir efnahagskreppu á árunum
2014-2016 sem rakin er til óstjórnar
Verkamannaflokksins. Margir kjós-
endur eru óánægðir með spillinguna
á valdatíma flokksins og óttast að ef
hann komist aftur til valda leiði það
til enn meiri efnahagskreppu.
AFP
Fékk mest fylgi Stuðningsmenn Jairs Bolsonaros fagna úrslitum fyrri umferðar forsetakosninganna í Brasilíu
fyrir utan heimili hans í Rio de Janeiro. Bolsonaro fékk um 46% atkvæðanna og helsti keppinautur hans 29%.
Jair Bolson-
aro með byr
 Keppir við arftaka Lula da Silva
Milliríkjanefnd Sameinuðu þjóðanna
um loftslagsbreytingar, IPCC, segir
í nýrri skýrslu að þörf sé á skjótum
og víðtækum breytingum í orkumál-
um, landnýtingu, iðnaði, samgöngum
og skipulagi borga í heiminum til að
afstýra loftslagsbreytingum sem
geti haft mjög alvarlegar afleiðingar
fyrir mannkynið.
Nefndin segir að meðalhitinn á
yfirborði jarðar sé nú þegar 1°C
hærri en fyrir iðnbyltinguna og það
hafi m.a. leitt til aukinna öfga í
veðurfari og hærra sjávarborðs.
Nefndin varar við því að ef svo fer
fram sem horfir geti hlýnunin numið
3°C eða jafnvel 4°C fyrir lok aldar-
innar. Verði ekki dregið úr losun
gróðurhúsalofttegunda sé mjög lík-
legt að meðalhitinn verði 1,5°C meiri
en fyrir iðnbyltingu eftir aðeins tólf
ár, eða ekki síðar en um miðja öldina.
„Næstu ár verða líklega þau mikil-
vægustu í sögu mannkynsins,“ hefur
fréttaveitan AFP eftir Debru Ro-
berts, öðrum formanni eins af starfs-
hópum IPCC. Skýrslan er 400 blað-
síður og verður á meðal mikil-
vægustu gagnanna á loftslagsráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna í
Katowice í Póllandi í desember þeg-
ar rætt verður um hvernig fylgja eigi
eftir Parísarsamningnum frá desem-
ber 2015. Samkvæmt honum er
stefnt að því að tryggja að hlýnunin
verði minni en 2°C en reynt verði að
halda henni innan við 1,5°C.
Þörf á mikilli fjárfestingu
Nefndin segir að afleiðingar hlýn-
unar jarðar hafi komið fram fyrr og
reynst alvarlegri en talið hafi verið.
„Það sem vísindamenn hafa sagt að
myndi gerast lengra inni í framtíð-
inni er að gerast núna,“ hefur AFP
eftir Jennifer Morgan, fram-
kvæmdastjóra Greenpeace Inter-
national.
Nefndin segir að árangur hafi
náðst í því að auka notkun endur-
nýjanlegra orkugjafa og bæta orku-
nýtingu en miklu fleira þurfi að gera
til að afstýra loftslagsbreytingum
sem hafi alvarlegar afleiðingar. Til
að mynda þurfi að minnka losun
koltvísýrings af mannavöldum um
45% fyrir árið 2030 frá því sem hún
var árið 2010. Gert sé ráð fyrir því að
85% af orkunni, sem notuð er í heim-
inum, komi frá endurnýjanlegum
orkugjöfum ekki síðar en árið 2050
og notkun kola verði næstum því
engin. Ennfremur er talið að nota
þurfi alls sjö milljónir ferkílómetra
af landi (svæði sem er heldur minna
en Ástralía) til að framleiða lífrænt
eldsneyti. Stefna þurfi að „kolefnis-
hlutleysi“ ekki síðar en árið 2050,
þ.e. að vega á móti losun koltvísýr-
ings með því að taka jafnmikið af
lofttegundinni úr andrúmsloftinu,
t.a.m. með skógrækt.
Talið er að til að tryggja að hlýn-
unin verði undir 1,5°C þurfi fjárfest-
ingarnar í orkumálum að vera að
meðaltali um 2,4 billjónir banda-
ríkjadala á ári á tímabilinu 2016 til
2035, eða sem svarar um 2,5% af
vergri framleiðslu landa heims.
Nefndin segir að kostnaðurinn verði
enn meiri síðar ef ríki heims fresta
því að taka á vandanum.
Auk skógræktar eru nefndar
nokkrar leiðir til að draga úr hlýnun-
inni, m.a. tækni til að taka koltvísýr-
ing úr andrúmsloftinu. Nefndin seg-
ir að ekki sé sannað að slík tækni
beri tilætlaðan árangur.
Stefnir í erfiðar viðræður
Að sögn fréttaskýrenda breska
ríkisútvarpsins bendir flest til þess
að fram undan séu erfiðar viðræður
milli vísindamannanna og stjórn-
málamanna sem hafi meiri áhyggjur
af efnahagsmálunum og lífskjörum
íbúanna í löndum þeirra en hættum
sem kunni að steðja að mannkyninu
síðar á öldinni. bogi@mbl.is
Vill skjótar og víð-
tækar breytingar
 Nefnd SÞ segir afleiðingar hlýnunar alvarlegri en talið var
AFP
Mengun Reykur frá kolaknúnu orkuveri í Shanxi-héraði í Kína. Draga þarf
stórlega úr notkun kola á næstu áratugum, að sögn loftslagsnefndar SÞ.