Morgunblaðið - 09.10.2018, Page 20

20 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. OKTÓBER 2018
✝ RagnheiðurMargrét Guð-
mundsdóttir ís-
lenskufræðingur
fæddist í Reykja-
vík 17. október
1953. Hún lést á
Landspítalanum
við Hringbraut 1.
október 2018.
Móðir hennar er
Kristín Anna
Claessen, fædd 1.
október 1926. Faðir hennar
var Guðmundur Benediktsson,
ráðuneytisstjóri, fæddur 13.
ágúst 1924, dáinn 20. ágúst
2005. Systkini Ragnheiðar eru:
1) Soffía Ingibjörg Guðmunds-
dóttir, fædd 21. mars 1955,
maður hennar er Þorsteinn
Einarsson. Börn þeirra eru
Kristín Soffía, f. 1974, Einar, f.
1978, Guðmundur Benedikt, f.
1983, og Halldór Þorsteinn, f.
1985. 2) Solveig Lára Guð-
mundsdóttir, fædd 13. nóvem-
ber 1956, maður hennar er
Gylfi Jónsson. Börn hennar
eru Benedikt Hermann, f.
1980, Kristín Anna, f. 1988, og
Vigdís María, f. 1990. 3) Egg-
ert Benedikt Guðmundsson,
Margrét, f. 29. mars 1993, og
Kjartan, f. 19. maí 1998.
Ragnheiður varð stúdent frá
Menntaskólanum í Reykjavík
1973. Hún lauk BA-prófi í ís-
lensku og almennri bók-
menntafræði frá Háskóla Ís-
lands 1985. Hún lauk
M.Paed-prófi frá Háskóla Ís-
lands 1995.
Ragnheiður var íslensku-
kennari og námsráðgjafi við
Menntaskólann við Sund árin
1989-1995 og íslenskukennari
og námsráðgjafi við Kvenna-
skólann árin 1995-2002. Hún
var framkvæmdastjóri Hag-
þenkis frá 2001-2003. Hún
kenndi íslensku fyrir útlend-
inga, meðal annars hjá Mími,
Rauða krossinum og Háskóla-
setri Vestfjarða. Ragnheiður
vann einnig við þýðingar.
Undanfarin ár var Ragnheiður
málfarsráðunautur á RÚV.
Ragnheiður var í leshring
um kvennabókmenntir sem
stofnaður var árið 1981. Hún
söng með kórum, nú síðast
með Söngfjelaginu.
Útför Ragnheiðar fer fram
frá Hallgrímskirkju í dag, 9.
október 2018, klukkan 15.
fæddur 30. nóvem-
ber 1963, kona
hans er Jónína
Lýðsdóttir. Börn
þeirra eru Unnur,
f. 1992, og Jakob,
f. 1998. Sonur
Eggerts er Hall-
grímur, f. 1989.
Ragnheiður gift-
ist Birni Ragnars-
syni tannlækni
þann 29. júní 1974.
Björn er fæddur 17. september
1949. Dætur þeirra eru Birna
Anna, rithöfundur, fædd 18.
apríl 1975 og Lára Björg, upp-
lýsingafulltrúi ríkisstjórnar-
innar, fædd 1. febrúar 1977.
Maður Birnu Önnu er Peter
Niculescu hagfræðingur, þau
eiga Katrínu Láru, f. 8.
september 2011, og Láru Alex-
öndru, f. 15. febrúar 2014.
Börn Peter eru Alex, f. 8. jan-
úar 1990, og Lauren, f. 8. júní
1991. Maður Láru Bjargar er
Tryggvi Tryggvason fram-
kvæmdastjóri, þau eiga Ólaf
Benedikt, f. 18 apríl 2012.
Sonur Láru Bjargar er Björn
Óttar Oddgeirsson, f. 23. maí
2001. Börn Tryggva eru Rósa
Mamma eignaðist mig þegar
hún var 21 árs og svo Láru
Björgu tæplega tveimur árum
seinna þá 23 ára. Þegar ég varð
sjálf fullorðin hugsaði ég til þess-
arar ungu tveggja barna móður
með aðdáun í bland við smá skiln-
ingsleysi, hvernig var þetta
hægt?
Þegar ég eignaðist mínar eigin
dætur, þá 36 og 38 ára, magnaðist
aðdáunin enn. Við að eignast
stelpurnar var eins og ég fyndi
skyndilega áður óþekkta vitn-
eskju og kunnáttu sem bjó innra
með mér en var ekki frá mér
sjálfri komin heldur frá mömmu.
Þegar ég fann fyrir fullvissu um
að ég kynni eitthvað eða vissi eitt-
hvað um umönnun þessara litlu
kríla þá var það frá mömmu kom-
ið. Þegar ég stóð mig að því að út-
skýra fyrir sjálfri mér eða öðrum
að svona yrði að gera þetta þá var
það alltaf með vísun í mömmu;
svona gerði mamma þetta,
mamma segir að þetta sé svona.
Mamma var vandvirk, mamma
gerði hlutina vel og að úthugsuðu
máli. Það var rammi, aldrei
íþyngjandi, alltaf hlýlegur, og við
systur bjuggum við elsku og ör-
yggi og fullvissu um að svona
væru hlutirnir. Ég áttaði mig
ekki á því fyrr en ég eignaðist
mínar stelpur að þessi hlýi rammi
var verk mömmu minnar. Hann
var ekki bara þarna. Og viðleitni
mín til að líkja eftir honum fyrir
mínar stelpur mun halda áfram
eftir minni bestu getu. Ég mun
alla tíð hugsa, hvað myndi
mamma segja núna, hvað hefði
mamma gert? Því ég veit að svar-
ið, ef mér tekst að finna það, mun
alltaf vera hugulsamt, gáfulegt,
elskulegt, að hennar hlýja, vand-
virka hætti.
Mamma var mögnuð hand-
verkskona, listakona með prjóna
og garn. Barnabörnin hennar
eiga safn ömmupeysa og teppa
sem hún töfraði fram handa þeim
og við munum varðveita sem dýr-
gripina sem þau eru. Mamma
hafði yndi af því að fara í berjamó
og þegar hún heyrði af góðri
berjasprettu einhvers staðar
ferðaðist hún landsfjórðunga á
milli þar sem hún hljóp upp um
fjöll og firnindi með bauka og föt-
ur og kom svo heim með heilu
bílfarmana af bláberjum sem
dugðu okkur allan veturinn bæði í
formi sultu og frosin út á grauta
og tertur.
Mamma var félagslynd, væg-
ast sagt, þegar við Lára vorum
litlar sögðum við gjarnan þegar
við löbbuðum með henni um bæ-
inn að hún þekkti alla. Hún var
frændrækin og hélt tryggð og
sambandi við ættingja hér á landi
og víða um heim. Vinkonur
mömmu frá háskólaárunum voru
nánar henni alltaf, hún var með
þeim í leshring um kvennabók-
menntir, og líka saumaklúbb og
svo söng hún í kórum og hafði un-
un af. Eftir að stelpurnar mínar
fæddust fór mamma að koma í
lengri heimsóknir til mín út til
New York þar sem hún hjálpaði
til með stelpurnar og naut sín í
borginni. Áður en ég vissi af var
mamma komin í bókaklúbb úti í
New York og var búin að koma
sér upp vinkvennahópi sem hún
hitti reglulega. Félagslíf hennar
úti var mun kröftugra en mitt eig-
ið á þessu tímabili; þegar ég lagð-
ist í sófann eftir kvöldmat fór
mamma í kjól og út að hitta stelp-
urnar.
Já, hún elskaði að vera í kring-
um fólk og fólk laðaðist að henni
hvar sem hún kom.
Það er sárara en hægt er að
segja að þurfa að kveðja mömmu
núna. Eftir stendur óendanlegt
þakklæti fyrir að hafa átt svona
góða mömmu. Guð blessi minn-
ingu hennar alla daga, alla tíð.
Birna Anna Björnsdóttir.
„Passaðu bakið, Lára Björg
mín,“ sagði mamma við mig þeg-
ar ég hjálpaði henni í skó áður en
við fórum upp á spítala fyrir
nokkrum vikum. Ég leit upp og
hún horfði á mig ástúðlega og ögn
áhyggjufull á svipinn. Um-
hyggjusemin í nákvæmlega þess-
um aðstæðum lýsir mömmu
minni svo vel. Og hún passaði
ekki bara upp á okkur, fólkið sitt,
heldur alla sem urðu á vegi henn-
ar. Hún gaf. Því þannig var hún.
Hún var trúnaðarvinkona vin-
kvenna minna frá því þær voru
litlar fram til síðasta dags. „Mér
finnst eins og hún sé mamma mín
líka“ – heyrði ég oft.
En hún var ekki bara mamma
heldur naut hún þess að vera
amma. Hún hafði unun af því að
eyða tíma með barnabörnunum
sínum. Í heil tíu ár var Bjössi son-
ur minn eina barnabarnið og al-
veg fram á síðasta dag var vin-
sælast í heimi hjá Bjössa og
vinum að kíkja yfir til ömmu. Á
meðan ég sjálf sá varla í stráka-
hópinn þegar þeir voru heima hjá
okkur þá frétti ég oft frá mömmu
að hún og strákarnir hefðu spjall-
að, horft á mynd og svo farið út
saman að gera eitthvað.
Frá því ég varð sjálf mamma
24 ára hef ég svo oft hugsað
hvernig ég hefði farið að án
mömmu. Hún var alltaf til staðar.
Hún var besti vinur Bjössa míns
og kletturinn okkar Tryggva þeg-
ar Óli fæddist. Hún kom að
umönnun hans daglega fyrstu ár-
in þegar hann var sem veikastur.
Svo um leið og færi gafst og lung-
un í honum styrktust fór hún með
hann í sund, rólóferðir, eða hvað
sem hann óskaði sér. Amma var
alltaf til staðar.
Umhyggjusemin átti sér
margar birtingarmyndir. Hún
færði okkur heilu bláberjaföturn-
ar á haustin, prjónaði peysur á
nýfædd börn upp í miðaldra
tengdasyni, bakaði bananabrauð
þegar hún átti banana (sem var
alltaf) og gaf mér rósir þegar hún
vildi sýna mér að hún var stolt af
mér. Hún átti það til að segja við
mig hvað henni þætti ég dugleg,
oftast var það á stundum þegar
mér fannst ég svo innilega ekki
vera það. En þurfti þá kannski
einmitt mest á því að halda að
heyra það.
Þegar ég lít til baka þá var það
auðvitað hún sem var duglegust.
Það var hún sem ég er og verð
alltaf stoltust af. Það var hún sem
gaf og gaf, alveg sama hve mikið
var að gera hjá henni. Eftir nokk-
ur veikindi frá 2016 og ágætis
bata inni á milli þá greindist hún
með krabbamein í höfði nú í lok
ágúst og á nokkrum vikum tók
það alveg yfir.
Þegar Óli minn fæddist síðasta
vetrardag 2012 var hún hjá mér á
spítalanum og seinna um kvöldið
fór hún svo á tónleika með kórn-
um sínum. Þegar hún gekk í sal-
inn söng kórinn Vikivaka. Henni
þótti þessi stund himnesk, hún
lýsti kórnum sem englahóp að
syngja fyrir litla ömmudrenginn
sinn. Frá þessari stundu hefur
þetta verið lagið hennar og Óla og
hún hefur sungið hann í svefn
með því frá því hann fæddist. Og
nú þegar kom að leiðarlokum hjá
elsku mömmu okkar þá vorum
það við systur og pabbi sem feng-
um að syngja hana í svefn með
laginu hennar og Óla.
Sunnan yfir sæinn breiða
sumarylinn vinda leiða.
Draumalandið himinheiða
hlær og opnar skautið sitt.
Vorið kemur, heimur hlýnar,
hjartað mitt!
Gakk þú út í græna lundinn,
gáðu fram á bláu sundin.
Mundu, að það er stutt hver stundin,
stopult jarðneskt yndi þitt.
Vorið kemur, heimur hlýnar,
hjartað mitt!
Allt hið liðna er ljúft að geyma,
– láta sig í vöku dreyma.
Sólskinsdögum síst má gleyma,
– segðu engum manni hitt!
Vorið kemur heimur hlýnar,
hjartað mitt!
(Jóhannes úr Kötlum)
Guð geymi elsku mömmu
mína.
Lára Björg Björnsdóttir.
Klukkan er sjö! Það er sjö
stiga frost!
Við erum á Reynistað fyrir yfir
fjörutíu árum. Gagga er komin
niður á undan okkur hinum, vek-
ur okkur og búin að taka stöðuna
á veðrinu.
Elsta systirin ber ábyrgð á
okkur öllum, mér, Soffu og Ragn-
heiði frænku sem var hjá okkur á
menntaskólaárunum, passar að
við mætum á réttum tíma í skól-
ann og séum nægilega vel búnar.
Þar sem stutt er á milli okkar
systra erum við allar þrjár sam-
tíða í Menntaskólanum í Reykja-
vík einn vetur. Oft er glatt á
hjalla.
Þennan vetur gerist sögulegur
viðburður. Þann 23. janúar árið
1973 gaus í Vestmannaeyjum.
Gagga var búin að eignast kær-
asta sem bauð okkur í bíltúr að
Kambabrún til að sjá gosið. Blái
Plymouthinn var með bilaða
kyndingu og við vorum og frjósa
úr kulda. Hér var kominn til sög-
unnar tryggðatröllið Björn Ragn-
arsson sem var himnasending inn
í fjölskylduna á Reynistað. Þá
varð til eitt orð GaggaogBjössi og
hefur það orð haldist í einu orði
óslitið síðan þó ýmislegri lífs-
reynslu hafi á fjörurnar skolað.
Árin liðu og við vorum öll samtíða
í Ameríku með börnin okkar, við
Gagga og þeir frændur, Björn og
Hermann. Þaðan eru ógleyman-
legar minningar. Oftast var sól og
sumar. Börnin urðu stór og við
fluttum heim.
Og árin liðu enn. Eftir að við
Gylfi fluttum út á land var heimili
Ragnheiðar og Þorleifs í Skerja-
firðinum okkar annað heimili. Þá
var nú heimsgátan oft fullleyst á
einni kvöldstund. Dýrmætar
minningar.
Árin liðu enn. Systraböndin
urðu sterkari og sterkari, nánari
og nánari. Sem fulltíða konur og
ömmur áttum við margt sameig-
inlegt og ekkert lét ég frá mér á
prenti sem hún hafði ekki lesið
yfir. Þar mun ég sakna stóra ráð-
gjafa míns.
Ragnheiður var líka mikil
kirkjukona, sat í tveimur ef ekki
þremur sóknarnefndum og var
umhugað um æskulýðsstarfið
enda formaður æskulýðsnefndar
Reykjavíkurprófastsdæma um
tíma.
Sameiginlegt áhugamál okkar
systra var bóklestur og hann-
yrðir. Tímunum saman gátum við
setið saman, prjónað, talað um
bókmenntir og blessað lífið og til-
veruna.
Ef eitt orð gæti lýst systur
minni þá væri það orðið djúp-
vitur. Hún hafði innsýn inn í svo
ótal margt, gaf svo góð ráð og sá
fram í tímann. Einnig ber hér að
þakka hversu dýrmæt hún hefur
verið börnunum mínum. Það er
erfiðara en orð fá lýst að eiga lífið
framundan án hennar, svo stór
hluti hefur hún verið af lífi mínu,
alltaf. En Drottinn leggur líkn
með þraut og nú horfum við fram
á veginn með líf hennar að leiðar-
ljósi. Guð blessi allar góðu minn-
ingarnar.
Solveig Lára.
Stóra systir mömmu minnar,
fyrirmyndin mín frá barnæsku,
elsku besta tanta Gagga, ég trúi
ekki að það sé kominn tími til að
kveðja.
Ragnheiður Margrét Guð-
mundsdóttir var alltaf kölluð
Gagga í okkar fjölskyldu. Við
börn systkina hennar áttum hins-
vegar að kalla hana töntu Göggu,
það kenndi hún okkur mjög
snemma. Mér fannst gaman hvað
það var henni mikilvægt að vera
kölluð tanta Gagga, og ég vildi
vera viss um að kalla hana töntu
Göggu en ekki bara Göggu eins
oft og ég gat, þó að stundum hafi
það hljómað þjált upphátt.
Þegar ég hugsa um Göggu þá
hugsa ég um gáfaða, hrausta,
sterka konu sem virtist vita og
geta allt. Hún vissi allt sem hægt
var að vita um íslensku, íslenska
náttúru, bókmenntir, sögu,
merka Íslendinga, ættfræði,
menningu, og daga. Þegar ég var
yngri þá var það fastur liður í
mínu uppeldi að hringja í Göggu
ef ég var með einhverjar spurn-
ingar varðandi heimavinnuna
mína. Áður en netið tók yfir, þá
var hringt í Göggu ef ég vissi ekki
hvernig ætti að beygja eða þýða
ákveðin orð. Hún var alltaf strax
tilbúin að svara, rannsaka, og
hjálpa til. Það var aldrei neitt ves-
en, eða slæmur tími til að hringja.
Svo ef hún hringdi í okkur til að
tala við mömmu, þá tók hún alltaf
sinn tíma í að spyrja mig hvernig
mér liði, hvað væri um að vera í
mínu lífi, og hvort ég væri ekki
örugglega ánægð. Hún var svo
sérstaklega góð í því að spjalla,
og fá mann til að opna sig, og
virkilega ræða það sem skipti
máli.
Hún var til staðar fyrir mig frá
mínum fyrsta degi. Hún kom á
fæðingardeildina daginn sem ég
fæddist. Hún sagði mér alltaf frá
deginum sem ég fæddist þegar
hún hringdi í mig á afmælinu
mínu á hverju ári, hvað það hefði
verið yndislegur dagur dagurinn
sem ég kom í heiminn. Hún var
alltaf svo góð við mig og ég fann
hvað henni þótti ótrúlega vænt
um mig. Ég fann það alltaf hvað
hún þekkti mig vel og skildi mig
betur en aðrir.
Fyrir þremur árum þegar ég
var nýbúin að taka stóra ákvörð-
un í mínu lífi þá bauð hún mér í
göngutúr út á Ægisíðu til að
spjalla saman. Í miðju spjalli
sagði hún: „Mundu bara að þú
verður að gera það sem þú finnur
að gerir þig hamingjusama,
follow your bliss.“ Ég hugsa svo
oft um þetta samtal og ég man
hvar við vorum þegar hún sagði
þetta við mig. Þegar ég hugsa um
þetta þá sé ég hana fyrir mér með
sjóinn í baksýn, í blárri úlpu,
horfandi á mig án þess að dæma,
bara með þann vilja að ég fyndi
frið innra með mér.
Nokkrum dögum áður en hún
dó þá dreymdi mig hana. Í
draumnum var hún að sauma
bleik fjöll á hvítan blómavasa. Á
meðan hún var að sauma leit hún
upp og sagði: „Eigum við ekki að
tala saman?“ Ég horfði á fjöllin
sem hún var að sauma og reyndi
að skilja hvernig hún gat saumað
í gegnum blómavasann sem virt-
ist vera úr postulíni, og sagði svo:
„Jú, tölum saman.“ Svo vaknaði
ég.
Elsku tanta Gagga mín, ég
ætla að halda áfram að tala við
þig. Þú hefur alltaf verið til staðar
fyrir mig, og ég veit þú verður
það ennþá.
Tölum saman.
Vigdís María
Hermannsdóttir.
Guðmóðir mín. Tanta Gagga.
Hin djúpvitra, ráðagóða fyrir-
mynd mín í einu og öllu. Sú sem
hægt var að tala við þegar eitt-
hvað bjátaði á. Sem hlustaði og
gaf ráð út frá jafningjagrundvelli,
aldrei af vorkunn heldur út frá
þeim styrk sem hún efaðist aldrei
um að maður hefði. Hún hafði alið
mann upp við það að maður skipti
máli, að hugsanir manns, spurn-
ingar um lífið, draumar og óskir
væru áhugaverð og spennandi
umræðuefni. Þegar ég var barn
gaf hún mér reglulega tómar
stílabækur. Á fyrstu síðuna hafði
hún skrifað: „Þessi bók er fyrir
hugsanir þínar, vonir og
drauma.“ Seinna fór hún að gefa
mér ljóðabækur, bækur um bók-
menntasögu og skáldverk
kvenna. Hún miðlaði til mín
ástríðu fyrir tungumálinu, áhug-
anum á reynsluheimi kvenna og
kvenréttindum, mikilvægi þess
að hugsa vel um sjálfa sig og
standa með sér.
Mér finnst óraunverulegt að
Gagga sé búin að kveðja þetta
jarðlíf. Hún var fastur og sjálf-
sagður hluti af tilverunni. Það er
undarlegt að geta ekki heyrt í
henni, kíkt til hennar, farið með
henni í göngutúr, spjallað við
hana um lífið og fengið álit henn-
ar á því sem mér hefur legið á
hjarta. Mig langar að segja henni
frá bókinni sem ég er að lesa, frá
ritgerðinni sem ég er að skrifa.
Ég hugga mig nú við trúna á það
að hún sé ennþá hjá okkur. Að
kærleiksríkur og umhyggjusam-
ur andi hennar muni alltaf svífa
yfir okkur hvar sem við erum.
Hún var guðmóðir mín og það
hlutverk innti hún betur af hendi
en orð fá lýst. Þegar ég var skírð
var Gagga til vitnis um inngöngu
mína í samfélag manna. Í dag ber
ég kistu hennar til hinstu hvílu.
Hringrás lífsins verður ekki
stöðvuð, þó þungbært sé að horf-
ast í augu við það þegar mann-
eskja sem maður elskar kveður
þennan heim. Ég mun gera mitt
besta alla daga til að halda minn-
ingu elskaðrar guðmóður minnar
á lofti með því að mæta heiminum
af sömu virðingu, áhuga og kær-
leik og Gagga gerði alltaf.
Þó að kali heitur hver,
hylji dali jökull ber,
steinar tali og allt hvað er,
aldrei skal ég gleyma þér.
(Vatnsenda-Rósa)
Kristín Anna
Hermannsdóttir.
Það var mikil blessun að verða
vinkona unglingsstelpunnar Láru
Bjargar í Heiðarásnum. Því
fylgdi nefnilega líka sú gæfa að
eignast gæðavinkonu í móður
hennar, Ragnheiði Margréti.
Mömmur í augum unglinga
eru bara mömmur. Þegar ung-
lingurinn eltist og þroskaðist tók
hann betur eftir því hvað mamma
Láru var einstök.
Ekki aðeins var hún góð
mamma og amma heldur afskap-
lega natin vinkonumamma sem
átti oft eftir að sýna að hún vildi
að maður fyndi að ef hún á ein-
Ragnheiður Margrét
Guðmundsdóttir
Innilegar þakkir til allra sem sýndu okkur
samúð og hlýhug vegna andláts ástkærs
eiginmanns, föður, tengdaföður, afa og
langafa,
JÓHANNESAR PÁLMA
RAGNARSSONAR,
Kjarrmóa 11, Selfossi.
Sérstakar þakkir færum við starfsfólki B2 og gjörgæsludeildar
Landspítalans í Fossvogi fyrir góða umönnun, vinsemd og
hlýlegt viðmót.
Ragnhildur Óskarsdóttir
Guðný Ósk Pálmadóttir Jón Valdimar Albertsson
Ragnar Waage Pálmason
Kolbrún Rut Pálmadóttir Páll Geirdal Elvarsson
Gyða Waage Pálmadóttir Ásgeir Benónýsson
Guðni Gestur Pálmason Anna Berglind Svansdóttir
Sandra Ósk Pálmadóttir Bjarni Unnarsson
barnabörn og barnabarnabörn