Morgunblaðið - 15.10.2018, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 15. OKTÓBER 2018
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Að vera stjórnmálamaður og
koma úr því að vera pistlahöf-
undur, útvarpsmaður og rithöf-
undur og þar með þátttakandi í
umhverfismálunum er ólíkt.
Kannski eins og að hætta að keppa
á héraðsmótum í þrístökki og fara
að spila með fótboltaliði,“ segir
Guðmundur Andri Thorsson þing-
maður Samfylkingar. „Þegar
maður er rithöfundur þarf maður
að rækta það sérstaka í sér, jafn-
vel alls konar sérvisku og dynti en
sem þingmaður er ég fulltrúi þús-
unda. Ég er þarna í þjónustustarfi
við að beita mér á löggjafar-
samkomunni fyrir hugsjónum
fjölda fólks, verð þar með hluti af
hreyfingu með langa sögu.“
Íhald með með fulltingi VG
Guðmundur Andri er einn sjö
þingmanna Samfylkingar. Hann
var kjörinn til setu á Alþingi fyrir
um ári síðan og er einn sjö þing-
manna flokks sem virðist vera að
ná vopnum sínum að nýju. Þannig
mælist flokkurinn nú með í kring-
um 16-19% fylgi sem er talsverð
aukning frá því sem verið hefur. Í
kosningum í fyrra var fylgi flokks-
ins 12,7% en aðeins 5,7% í kosn-
ingum í haustkosningum 2016.
„Skoðanakannanir eru hverf-
ular og geta breyst. Enginn á fylg-
ið,“ segir Guðmundur Andri að-
purður um þessar tölur og stöðu
flokksins. „Samfylkingin var
stofnuð kringum hugsjónir og
stefnumál jafnaðarmanna sem
eiga sterk ítök hjá Íslendingum þó
að sundurlyndi hafi valdið því að
íhaldsflokkarnir hafa stjórnað
landinu meira og minna allan lýð-
veldistímann og nú með fulltingi
VG. Það er gaman í vinnunni hjá
okkur í þingflokknum, okkur
kemur vel saman og við erum
mjög samhent. Það kann að skila
sér. Við töluðum um stjórn-
arskrána og menntamál á flokks-
stjórnarfundinum um helgina en
ekki síst um húsnæðismálin, þetta
gamla og nýja baráttumál jafn-
aðarmanna að tryggja öllum þann
rétt að eiga heimili, hvað sem
eignarhaldi líður.“
Vanda sé ekki afneitað
Er einhver málaflokkur í ís-
lenskum stjórnmálum það sem
kalla mætti afskipta stærð? Eru til
málefni sem stjórnmálamenn og
annað velviljað fólk hafa bók-
staflega gleymt að sinna, bæta úr,
setja lög, veita til fjármunum og
svo framvegis? Um þetta segir
Guðmundur Andri að sér þykir
sem Íslendingar mættu vera með-
vitaðri í umhverfismálum. „Það er
ekkert hægt að stytta sér leið eða
afneita vandanum í umhverf-
ismálum og þá sérstaklega gagn-
vart loftslagvánni. Mér finnst líka
að ríkt samfélag eins og okkar eigi
að geta uppfyllt betur grunnþarfir
fólks fyrir húsnæði, án þess að
vera hneppt í vaxtaánauð það sem
eftir er ævinnar, fyrir menntun,
fyrir aðhlynningu þegar maður
þarf á því að halda, fyrir eðlilegar
almenningssamgöngur. Sér-
eignastefnan í öllu hér hefur gert
líf fólks óþarflega þungt í vöfum.
Fátækt er kannski ekki málaflokk-
ur, en hún er hlutskipti sem eng-
inn á að búa við, og alls ekki í fá-
mennu og ríku samfélagi. Hún er
alltof útbreidd hjá okkur meðal
fólks sem á undir högg að sækja á
vinnumarkaði eða vinnur á lág-
markstöxtum.“
Brýnt að styrkja
íslenska fjölmiðla
Á dögunum boðaði mennt-
málaráðherra að bókaútgáfa í
landinu verði styrkt með því að
fjórðungur af útgáfukostnaði
bóka fáist endurgreiddur úr rík-
issjóði og verja á um 400 millj-
ónum króna á ári til þess að bæta
rekstrarumhverfi einkarekinna
fjölmiðla. Eru inntak þessara að-
gerða að íslenskra tungu og
styrkja lýðræðislega umræðu.
Þingmaðurinn segir enn ekki ljóst
hvernig ráðherrann hyggist
standa að verki með útfærslu þess-
ara tillögu.
„Sjálfur hefði hann kosið að
staðið hefði verið við loforð um af-
nám virðisaukaskattsins. En ég
styð Lilju til allra góðra verka.
Það þarf ekki að hafa mörg orð
um þann vanda sem tungumálið
okkar stendur frammi fyrir á
þessum miklu enskutímum og þá
er mjög brýnt að styrkja íslenska
miðla - líka Ríkisútvarpið. Svo er
það líka mikilvægt að styðja fag-
lega og sannorða blaðamennsku
til mótvægis við allar tröllasög-
urnar á netinu sem svo miklu ráða
í þjóðfélagsumræðu dagsins.“
„Í þjónustustarfi við að beita mér fyrir hugsjónum fjölda fólks“
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Þingmaður Séreignastefnan í öllu hér hefur gert líf fólks óþarflega þungt í vöfum, segir Guðmundur Andri.
Mótvægi við tröllasögur
Guðmundur Andri Thorsson er
fæddur 1957 og er íslensku-
fræðingur að mennt. Starfaði
sem ritstjóri hjá bókaforlögum
í 30 ár. Pistlahöfundur fyrir
ýmsa fjölmiðla og er höfundur
skáldsagna, æviminninga og
þýðinga. Tók sæti á Alþingi á
síðasta ári og situr í allsherjar-
og menntamálanefnd þingsins.
Hver er hann?
Þór Steinarsson
thor@mbl.is
Minjastofnun Íslands hefur hafið
undirbúning tillögu til mennta- og
menningarmálaráðherra um friðlýs-
ingu Víkurkirkjugarðs við Aðal-
stræti í Reykjavík. Þetta kemur
fram í bréfi sem Minjastofnun Ís-
lands sendi til Reykjavíkurborgar og
annarra hagsmunaaðila.
Í bréfinu kemur einnig fram að
umrætt svæði teljist nú þegar til
friðaðra fornminja sökum aldurs.
Hins vegar hafi aldursfriðun ekki
verið virt með fullnægjandi hætti að
mati Minjastofnunar og því telji
stofnunin nauðsynlegt að efla vernd
fornminjanna með friðlýsingu.
Í drögum að friðlýsingarskilmál-
um sem fylgdu bréfinu er undanfari
ákvörðunar um friðlýsingu rakin og
þar segir: „Minjastofnun fundaði
með skipulagsyfirvöldum og hags-
munaaðilum og var í öðrum sam-
skiptum við þá í tengslum við aldurs-
friðaðar fornminjar í Víkurgarði. Að
mati Minjastofnunar leiddu þau
samskipti ekki til viðunandi aðgerða
eða ráðstafana til að vernda mögu-
legar fornminjar í Víkurgarði. Því
þykir rétt að auka vernd fornminja í
Víkurgarði með sérstakri friðlýsingu
á grundvelli minjalaga.“
Með tillögunni vill Minjastofnun
„vernda og afstýra frekari spjöllum
á merkum menningarminjum og leg-
stöðum innan garðsins og tryggja að
framtíðarnýting hans og yfirbragð
endurspegli helgi staðarins og gildi
hans fyrir sögu Reykjavíkur.“
Ef ráðherra ákveður að sam-
þykkja tillögu um friðlýsingu verður
kvöð þinglýst á hina friðlýstu eign
sem myndi þýða að ekki mætti ráð-
ast í framkvæmdir eða skipulagsað-
gerðir á svæðinu nema í samráði við
Minjastofnun og að fengnu sam-
þykki stofnunarinnar. Í bréfi Minja-
stofnunar, sem dagsett er 3. október,
var hagsmunaaðilum veittur frestur
til 15. október til að koma athuga-
semdum á framfæri vegna friðlýs-
ingartillögunnar. Kristín Huld Sig-
urðardóttir, forstöðumaður
Minjastofnunar Íslands, staðfesti í
samtali við Morgunblaðið að stofn-
uninni hefðu borist athugasemdir frá
nokkrum hagsmunaaðilum.
Rannsókn stendur yfir
Í Morgunblaðinu á laugardag var
sagt frá bráðabirgðaniðurstöðum
Völu Garðarsdóttur fornleifafræð-
ings vegna rannsóknar hennar í kjöl-
far fornleifauppgraftar á Landssím-
areitnum. Þar kom fram að Vala
hefði boðað að lokaskýrsla bærist í
júní 2018.
Í athugasemd Völu til Morgun-
blaðsins tekur hún fram að tímasetn-
ing skila á lokaskýrslu sem kemur
fram í bráðabirgðaniðurstöðu hafi
einungis verið markmið sem hún
sjálf setti sér miðað við stöðu rann-
sóknarinnar á þeim tíma sem bráða-
birgðaskýrsla var rituð og að jafnaði
sé miðað við að lokaskýrslu sé skilað
12-18 mánuðum eftir að rannsókn-
arvinnu á vettvangi lýkur.
Friðlýsing Víkurkirkjugarðs undirbúin
 Aldursfriðun hefur ekki verið virt með fullnægjandi hætti að mati Minjastofnunar Íslands
„Íslenskir friðarsinnar hafa í
gegnum tíðina ekkert látið það at-
hugasemdalaust, eða fram hjá sér
fara, þegar hér hafa verið her-
æfingar. Það eru mörg dæmi um
það að við höfum farið og látið til
okkar taka. Það er fullkomlega
eðlilegt að það verði að þessu
sinni,“ segir Stefán Pálsson, sagn-
fræðingur og hernaðarandstæð-
ingur. Samtök hernaðarandstæð-
inga ætla að
boða til mót-
mæla vegna
varnaræfinga
Atlantshafs-
bandalagsins,
NATO, sem fara
fram hér á landi
í vikunni.
Von er á níu
herskipum hing-
að til lands með
alls sex þúsund
sjóliða. Á miðvikudag fer fram æf-
ing í Sandvík á Suðurnesjum þar
sem 400 manna bandarískt land-
göngulið æfir lendingu en um 120
landgönguliðar verða fluttir með
þyrlum á öryggissvæðið þar sem
æfð verða viðbrögð við árás á
stjórnstöð Landhelgisgæslu Ís-
lands. Dagana 19. og 20. október
verða vetraræfingar í Þjórsárdal
með 400 landgönguliðum hvorn
dag. Þetta er liður í stærstu
varnaræfingu bandalagsins frá
2015.
Stefán segir að mótmælaaðgerð-
irnar verði kynntar betur þegar
nær dregur. „Heræfingar eru ekki
til þess fallnar að gera heiminn
friðvænlegri. Þær auka bara
spennu og eru alltaf túlkaðar sem
ögrun af öðrum aðilum. Þær
ganga út á að æfa hernað og end-
anlegur tilgangur allra herja er að
heyja stríð og drepa fólk.“
Gísli Gíslason, hafnarstjóri
Faxaflóahafna, segir að skipin níu
séu væntanleg til Reykjavíkur á
fimmtudag og munu þau liggja við
Sundahöfn og Gömlu höfnina fram
á sunnudag en þá halda þau til
Noregs. „Það er allavega eitt
danskt varðskip hluti af þessum
flota en hin eru frá Bandaríkja-
her,“ segir Gísli. „Þau verða á
svæðum með öryggisgirðingum en
sjá sjálfir um gæsluna, okkar hlut-
verk er bara að leggja þeim að og
taka á móti þeim.“
Lokanir og viðvera lögreglu
„Það er öllum frjálst að mót-
mæla,“ segir Sveinn H. Guð-
marsson, upplýsingafulltrúi utan-
ríkisráðuneytisins, spurður hvort
sérstakur viðbúnaður verði á æf-
ingasvæðunum vegna æfinganna.
„Réttur fólks til friðsamlegra mót-
mæla er náttúrlega óskoraður,“
segir Sveinn.
Að hans sögn verður Sandvík
lokuð almenningi á miðvikudag af
öryggisástæðum. Þjórsárdalur
verður aftur á móti opinn almenn-
ingi en lögregla verður á vettvangi
til að tryggja að æfingarnar fari
fram með ró og spekt. Sérsveit
ríkislögreglustjóra tekur þátt í æf-
ingunni en lögregla og Landhelg-
isgæsla sjá um að tryggja öryggi
og framfylgja lokunum á æf-
ingasvæðinu.
Munu mótmæla
NATO-æfingum
 Fjölmennt herlið á leið til Íslands
Morgunblaðið/RAX
Herskip Mynd frá 2002 af þremur
herskipum í ytri Reykjavíkurhöfn.
Stefán
Pálsson
James G. Foggo, aðmíráll og yfir-
maður flotastjórnar NATO í Napólí,
flytur fyrirlestur í Norræna húsinu
klukkan fimm á morgun á Varð-
bergsfundi.
Fyrirlesturinn hefur yfirskriftina
„Svör NATO og bandalagsþjóðanna
við breyttri strategískri stöðu og
hernaðarlegri þróun á Norður-Atl-
antshafi“.
James G. Foggo er bandarískur
aðmíráll sem hefur frá 20. október
2017 verið yfirmaður bandaríska
flotans í Evrópu auk þess að stjórna
bandaríska flotanum í Afríku og
sameiginlegri flotastjórn NATO í
Napólí. Hann stjórnar heræfingu
NATO Trident Juncture 2018 í Nor-
egi. Hann hefur gegnt margvísleg-
um trúnaðarstörfum í herstjórnum
Bandaríkjanna og NATO, meðal
annars innan bandaríska herráðsins
og Evrópuherstjórnar NATO.
Hann var æðsti yfirmaður sjötta
flota Bandaríkjanna og síðan fram-
kvæmdastjóri flotaherráðs Banda-
ríkjanna áður en hann tók við núver-
andi stöðu.
Aðmíráll flytur fyrirlestur
í Norræna húsinu