Morgunblaðið - 01.12.2018, Side 46

46 LAUGARDAGUR 1. DESEMBER 2018
Fullveldi Íslands
S
álmurinn hér til hliðar er eftir
séra Hjálmar Jónsson, fv. dóm-
kirkjuprest, sem hann samdi í
tilefni af 100 ára afmæli fullveld-
isins. Hildigunnur Rúnarsdóttir
samdi lag við sálminn og verður frumflutn-
ingur á verkinu í hátíðarmessu í Dómkirkj-
unni á morgun, sunnudag, kl. 11, í tilefni
aldarafmælis fullveldisins. Dómkórinn mun
flytja verkið.
Biskup Íslands, Agnes M. Sigurðardóttir,
prédikar og sr. Sveinn Valgeirsson og sr. El-
ínborg Sturludóttir þjóna fyrir altari. Kári
Þormar dómorganisti stýrir tónlistarflutn-
ingi og Dómkórinn syngur. Einnig verður
frumflutt lag Hildigunnar við ljóðið Fjöregg
eftir Magneu J. Matthíasdóttur, auk ann-
arrar tónlistar.
„Við séra Sveinn, eftirmaður minn sem
sóknarprestur Dómkirkjunnar, vorum að
spjalla saman og hann lýsti áhuga sínum á
að fá nýjan sálm, lag og ljóð, fyrir þetta til-
efni. Dómkirkjan er mér kær og mig langaði
að leggja örlítið af mörkum,“ segir séra
Hjálmar um tilurð nýja sálmsins, 100 ár.
Hildigunnur Rúnarsdóttir segist ekki hafa
fengið mikinn tíma til að semja lagið en það
hafi síðan gengið hratt og vel fyrir sig.
„Ég fékk textann á mánudegi, lét hann
þroskast í huganum, byrjaði að semja lagið á
fimmtudegi og síðan var lagið tilbúið á laug-
ardegi. Lagið er skrifað sérstaklega við sálm
séra Hjálmars. Textinn er bráðfallegur og
kallaði mjög sterkt á laglínuna og svo fylgdu
hinar raddirnar í kjölfarið. Þetta er í fyrsta
skipti sem ég fæ texta frá Hjálmari til að
semja tónlist en vonandi ekki það síðasta,“
segir Hildigunnur.
Hún segir það stundum gerast að laga-
smíðarnar verði til með skjótum hætti. „Eitt
besta lag sem ég hef samið tók lengri tíma
fyrir mig að hreinskrifa í nótnaskriftar-
forritinu en það tók mig að semja það.“
Samskiptamátinn í dag er áhyggjuefni
Hjálmar segist hafa verið með margvíslegt í
huga þegar sálmurinn varð til. Í hundrað ára
sögu fullveldisins hafi ýmislegt breyst.
„Fyrir 100 árum var allt öðruvísi en nú er.
Mér finnst það stundum gleymast. Ísland
var fátækasta land Evrópu og flestra ríkja
heimsins. Nú erum við í fremstu röð á flesta
grein. Dómkirkjuprestarnir jarðsettu hundr-
uð manna sem létust í Spönsku veikinni. Nú
eru Íslendingar veikir fyrir Spáni, ferðast
þangað þúsundum saman á ári og kaupa sér
jafnvel hús þar. Það er flest breytt til batn-
aðar í ytri skilyrðum lífsins á Íslandi. Það er
sannarlega þakkarefni á 100 ára afmæli full-
veldis.“
Hjálmar segir að við hefðum gott af því
sem þjóð að hugleiða nú um stundir að kyn-
slóðirnar á undan skiluðu miklum árangri til
framfara, þrátt fyrir alla erfiðleikana á fyrri
tímum.
„Það sem mér finnst áhyggjuefni er sam-
skiptamátinn í dag. Það falla stór orð, gífur-
yrði, stundum eins og fólk skilji hvert annað
því verr sem það talast fleira við, svo vitnað
sé óbeint í Nóbelsskáldið. Markmið sam-
ræðna og samskipta ætti að vera viljinn til
þess að ná saman. Þannig þarf það að vera í
samfélagi sem vill efla friðinn, kærleikann,
réttlætið fyrir alla. Fá niðurstöðu í hvert
mál samkvæmt réttum leikreglum. Við þurf-
um líka að leggja meiri áherslu á virðingu
fyrir öðru fólki, samstarfsfólki og sam-
ferðafólki í lífinu,“ segir Hjálmar.
Ættum öll að taka okkur á
„Mér finnst það svo dapurt að sífellt er
reynt að slíta sundur friðinn. Neikvæð um-
ræða, heiftartal og skrif, allt hefur það áhrif
á líf og líðan fólks. Við gætum hins vegar
haft það miklu betra með hófstilltari um-
ræðu,“ bætir Hjálmar við. „Ég hef ákveðin
gildi í huga, sem mér finnst við ættum að
rækta betur með okkur. Það eru hin kristnu
gildi. Þau gildi hafa sama vægi, mikilvægi,
fyrir samfélagið þó að hægt sé að benda á
misfellur í framkvæmdinni. Við höldum í
heiðri lýðræðið þótt ekki vanti upphrópanir
gegn þeim sem setja leikreglurnar, þeim
sem framfylgja þeim og síðan einnig þeim
sem dæma skulu í álitaefnum þegar ekki er
farið að lögum. Þjóðlífið allt dregur dám af
þessu.
Mér finnst við eigum öll að taka okkur á í
þessum efnum. Bænir hafa áhrif bæði á
þann sem biður og þann sem beðið er fyrir.
Á sama hátt hafa bölbænir áhrif, áhrif bæði
á þann sem hyggur á illt og þann sem ill-
yrðin beinast gegn. Það hefur allt áhrif. Nú
er jólamánuðurinn framundan. Mikið væri
það nú gott fyrir þjóðlifið og sálarlífið að við
settum markmið aukinnar hamingju og far-
sældar á oddinn,“ segir Hjálmar og vitnar að
endingu í skáldið Jón úr Vör, sem orti:
Ei með orðaflaumi
mun eyðast heimsins nauð.
Kyrrt og rótt í jörðu
vex korn í brauð.
Hundrað ár af ævisögu þjóðar
Nýr sálmur eftir sr. Hjálmar Jónsson frumfluttur í Dómkirkjunni á morgun. Hildigunnur Rúnarsdóttir samdi lagið.
Vildi leggja eitthvað af mörkum á tímamótunum, segir Hjálmar. Textinn kallaði sterkt á laglínuna, segir Hildigunnur.
Björn Jóhann Björnsson bjb@mbl.is
Morgunblaðið/Ómar
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Séra Hjálmar Jónsson samdi textann.
Morgunblaðið/Hanna
Hildigunnur Rúnarsdóttir samdi lagið.
Hundrað ár
Hundrað ár af ævisögu þjóðar,
augnablik á kvarða tilverunnar.
Aldir koma, aldir fara hljóðar,
eins og hendi veifað burtu runnar.
Flest er breytt og bætt um landsins hagi,
blessast hefur líf af öllu tagi.
Brýnt er enn þótt aukist mannsins geta
eilíft gildi kristins siðar meta.
Lát mig finna leið til þess sem göfgar,
ljómi dýrðar þinnar hugann fylli.
Gef mér trú sem forðast ógn og öfgar,
eflir frið og kærleik fólks í milli.