Víkurfréttir - 07.03.2019, Síða 26

Verið velkomin
á samkomu
alla sunnudaga
kl. 11.00
Hvítasunnu-
kirkjan í Keflavík,
Hafnargötu 84
  Bílaviðgerðir
Smurþjónusta
   Varahlutir
Brekkustíg 38 - 260 Njarðvík
sími 421 7979
www.bilarogpartar.is

Okkar elskulegi
ARNÓR JÓHANNESSON
frá Forna-Krossnesi í Eyrarsveit,
Reykjanesvegi 54, Reykjanesbæ,
andaðist á hjúkrunarheimilinu Nesvöllum í Reykjanesbæ 24. febrúar.
Útförin fer fram frá Njarðvíkurkirkju í Innri-Njarðvík, fimmtudaginn 7. mars
klukkan 13.
Sveinbjörn Gizurarson og fjölskylda

Ástkær eiginkona mín, móðir okkar, tengdamóðir,
amma og langamma,
ÓLÍNA G. MELSTED
Kirkjuteigi 1, Reykjanesbæ,
lést á heimili sínu 23. febrúar. Jarðsungið verður frá Keflavíkurkirkju
föstudaginn 8. mars kl. 13.
Guðmundur Jónsson
Þorvarður Guðmundsson Ingunn Pedersen
Unnur Guðmundsdóttir Ásgeir Þórðarson
Gunnar Guðmundsson Tinna Magnúsdóttir
Fríða Ragna Ingvarsdóttir
barnabörn og barnabarnabörn
Hann er elstur núlifandi Grindvíkinga og heitir Jón Valgeir Guðmundsson.
Hann er yfirleitt kallaður Jón á Skála og er kenndur við Ísólfsskála þar sem
hann ólst upp. Hann verður 98 ára í sumar og er mjög ern. Systkini hans
náðu flest háum aldri en Valgerður Guðmundsdóttir, systir hans, lést árið
2013 og var á 102. aldursári. Jón er einn eftirlifandi úr ellefu systkina hópi.
Það var ánægjulegt að heilsa upp
á manninn sem lék við hvern sinn
fingur, ótrúlega hress og minnugur,
þuldi vísur sem hann hefur samið
sjálfur og sagði frá á lifandi hátt. Hann
meira að segja hóf upp raust sína
og söng vísur sem hann orti þegar
hann var í útilegu með ættingjum og
vinum en það var afmælisferð á 95 ára
afmæli hans. Við gefum Jóni orðið:
Lukkan hefur alltaf verið með mér
„Ég er fæddur 4. júlí árið 1921 og
heiti eftir afa mínum og ömmu sem
dóu sama ár og ég fæddist. Mér var
gefið grátt lamb þegar ég fæddist og
það var mikil happakind eins og allt
hefur verið hjá mér um dagana. Lukka
hefur alltaf verið yfir mér og þakka
ég almættinu það. Það er almætti yfir
mér. Þessi tilvera er þannig útbúin að
þeir sem lenda í höndum almættisins,
það kemur ekkert fyrir þá. Þeir eru
látnir vita og fá aðvaranir í draumi
ef eitthvað á að ske og þannig hefur
það alltaf verið hjá mér.“
Þegar rætt er við Jón þá finnur maður
það glöggt að maðurinn er trúaður
en hann var fengsæll sjómaður um
ævina og treysti almættinu fyrir sér og
áhöfn sinni. Mönnum fannst gott að
hafa hann um borð því hann var ber-
dreyminn og fékk fyrirboða í gegnum
draumfarir sínar.
Berdreyminn sjómaður
„Við keyptum bát frá Þýskalandi 1959
og ég var sendur út ásamt öðrum en
ég var útgerðarstjóri. Svo lögðum
við af stað frá Þýskalandi og fórum
þarna inn í Skagerrak og Kattegat. Ég
vakna þar um morguninn við draum
þar tveir kvenmenn, allsberir eða
því sem næst, ráðast á mig og ætla
að drepa mig. Ég vakna við þetta
og þegar ég kem á fætur þá tala ég
við skipstjórann og vélstjórann, segi
þeim drauminn og segi einnig að við
munum fá stórveður í tvo daga og
það muni litlu að við munum far-
ast. Jæja, en svo leggjum við af stað.
Þegar við komum á Færeyjabanka var
þar stórsjór sem gekk yfir bátinn, þá
kemur þessi voða sjór á eftir bátnum
en hann var kaldbakslaus þá. Ég ákvað
að stoppa vélina. Þá kemur siglinga-
fræðingurinn til mín og spyr mig
hvers vegna ég sé að slá af. Ég sagði
við hann að ef ég hefði ég ekki slegið
af þá hefðum við hvolft bátnum. Bara
af því að báturinn var kyrr þá slapp
hann því það var engin ferð á honum.
Þetta er ekki í fyrsta skipti sem ég
hef dreymt á lífsleiðinni fyrir einu og
öðru. Þetta er bara eitt brot af því.“
Alin upp á Ísólfsskála
Jón segir jafnframt að þeir sem
vilja hlusta eftir almættinu fá leið-
beiningar og það sé bara staðreynd.
Maður fær það á tilfinninguna þegar
hlustað er á Jón segja frá að hann
sé ekki eins og fólk er flest, jafnvel
skyggn en hann þvertekur fyrir það
þegar blaðamaður spyr hann. Manni
virðist hann samt eiga svör við öllu
og því lék blaðakonu forvitni á að
vita hvers vegna Jón haldi að hann
sé svona langlífur.
„Það hefur aldrei grandað mér eitt
eða neitt um dagana. Ég hef alltaf
verið frískur og alltaf unnið voðalega
mikið frá blautu barnsbeini. Foreldrar
mínir, Guðmundur Guðmundsson
og Agnes Jónsdóttir, voru fædd þó
nokkru fyrir aldamótin 1900. Þau
byggðu húsið að Ísólfsskála sem
stendur enn. Það var þarna áður
bara gamalt moldarbarð sem afi átti.
Mamma mín átti fimm börn áður
en hún var fráskilin en hún réði sig
sem ráðskonu hjá pabba mínum á
Hrauni í Grindavík en hann gerði út
þaðan og þau fluttu svo upp á Skála
árið 1908. Saman eignuðust þau sex
börn. Mamma eignaðist ellefu börn
allt í allt. Hún var afskaplega dugleg
kona og kenndi okkur systkinunum
að lesa, skrifa og reikna. Hún kunni
þessi ósköp af öllu mögulegu. Hún
var af duglegu fólki komin, það var
mikið hæfu fólki í Grindavík. Hún
fór í skóla í Grindavík og varð hæst
af öllum nemendum. Hún gat þulið
ótal vísur og kvæði. Mamma sá til þess
að við urðum læs, hún kenndi okkur
allt. Við fórum aðeins eitt ár í barna-
skóla niðri í Grindavík en það var fyrir
fermingu. Fram að því hafði mamma
kennt okkur. Þá var ekki vegur á milli
Ísólfsskála og Grindavíkur og því var
okkur systkinum komið fyrir hjá fólki
sem pabbi þekkti aðallega í Grindavík
á meðan við vorum í barnaskólanum.“
Hænan sem breyttist í hana
Búskapur var að Ísólfsskála en for-
eldrar Jóns voru með 250 kindur,
þrjár kýr, hænur og það sem því fylgdi.
Furðusagan um hænuna sem breyttist
í hana er sönn segir Jón sem ólst upp
í sveitinni.
„Já, já, það er satt. Það var svoleiðis að
Einar sálugi í Krosshúsum var hæns-
nahirðir en hann átti danska konu.
Hann seldi voða mikið af eggjum. Svo
kom þetta upp að Skálanum og hann
var svo hugfanginn af þessu þegar
hænan fór að gala. Hænur gala, konur
tala, hérna suður í Grindavík. Þetta
kom í blöðunum. Sagan um risakol-
krabbann er ekki sönn en það getur
hafa verið löngu fyrir mína tíð.“
Ótrúlega minnugur
Við Jón ræðum um góða veðrið og
sólina sem skín inn um gluggann
þennan dag sem við mæltum okkur
mót. Hann segir að sumarið fram-
undan verði frábært og fór svo með
vísu sem fjallaði um veðurfar á Íslandi
án þess að hika.
„Það var talið að fösturnar færu eftir
jólaföstunni. Jólafastan í ár var alveg
glimrandi góð, alltaf svona þurrt og
sólskin. Í fyrra var alltaf ausandi
rigning, þreifandi bylur og læti og
þannig fór sumarið í fyrra. Það var
talað um þetta og þetta vissu gömlu
mennirnir. Þetta var bara staðreynd.
Þeir bjuggu svo mikið til þetta fólk. Ég
ætla að fara með þessa þulu fyrir þig:
TÓLF ERU SYNIR TÍMANS
SEM TIFA FRAM HJÁ ÞÉR.
Janúar er á undan
með árið í faðmi sér.
Febrúar og fannir
þá læðist geislinn lágt.
Í mars þó blási oft biturt
þá birtir smátt og smátt.
Í apríl sumar aftur
þá ómar söngur nýr.
Í maí flytur fólkið
og fuglinn hreiður býr.
Í júní sest ei sólin
þá brosir blómafjöld.
Í júlí er bagginn bundinn
og borðuð töðugjöld.
Í ágúst slá menn engin
og börnin týna ber.
Í september fer söngfugl
og sumardýrðin þver.
Í október fer skólinn
að bjóða börnum heim.
Í nóvember er náttlangt
í norðurljósageim.
Þó desember sé dimmur
þá dýrðleg á hann jól.
Á honum endar árið
og aftur hækkar sól.
Svona voru vísurnar, þær sögðu okkur
hvað væri framundan. Þetta hefur
verið troðið niður. Ég hef talað við
margt meiriháttar fólk sem hefur
aldrei heyrt þetta fyrr. Áður fyrr voru
þetta heimildarvísur.“
Heillaður af hafinu
„Ég var aðallega að leika mér með
báta, ég var allur fyrir sjó. Þarna var
tjörn og ég sigldi þar bátum sem ég
bjó til sjálfur. Ég var líka niðri í fjöru
að leika en við vorum einnig að hjálpa
til á bænum. Pabbi byggði húsið okkar
árið 1931 og þar bjó ég megnið af ævi
minni. Vegurinn kom þangað út eftir
árið 1930 og ég var svo heppinn að
ég fékk að fara í vegavinnuna. Ég var
sendur heim um ellefuleytið til að
elda matinn ofan í mennina og ég
eldaði saltfisk á prímus. Einar Bene-
diktsson skáld átti heima á þessum
tíma í Herdísarvík. Svo fór ég til sjós
E R E L S T U R G R I N D V Í K I N G A O G V E R Ð U R 9 8 Á R A Í S U M A R
Almættið vakir yfir Jóni á Skála
Mar ta Eiríksdóttir
marta@vf.is
VIÐTAL
Jón Valgeir Guðmundsson.
26 MANNLÍF Á SUÐURNESJUM