Morgunblaðið - Sunnudagur - 07.04.2019, Blaðsíða 15

7.4. 2019 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15
Ég var búinn að vera með ónýt hné í lang-an tíma þegar ég fór fyrir rúmum fjór-um árum að hitta lækni í Orkuhúsinu
sem átti að gera við hnén á mér. Hann setti
mig á biðlista og sagði að biðin gæti verið eitt
til tvö ár eftir að komast að í fyrstu aðgerð. En
svo þremur mánuðum seinna greindist kona
mín með krabbamein og ég hætti að hugsa um
hnén á mér,“ segir hann.
„Svo fyrir ári var hún útskrifuð og ég gat
farið að hugsa um sjálfan mig. Ég vissi að
þessi læknir væri farinn af landi brott en ég
hafði ekki heyrt neitt frá honum. Ég hugsaði
mér gott til glóðarinnar að vera enn á þessum
fína biðlista og ég myndi fá mér nýjan lækni.
Ég hlyti að vera orðinn fremstur í röðinni.“
Hefði tekið sex ár
„Svo hitti ég lækni í ágúst á síðasta ári sem
upplýsti mig um það að ég væri ekki á neinum
biðlista en það er víst þannig að maður fer á
biðlista hjá sínum lækni, ekki spítalanum. Ef
læknirinn hverfur fer maður aftur á biðlista.
Þannig var staðan í ágúst í fyrra. Hann sagði
mér að tala við sig eftir ár og reikna með
fyrstu aðgerð eftir tvö ár, en ég þurfti að fara
í þrjár; tvö hné og eina mjöðm. Þetta hefði
tekið mig sex ár. Ég áttaði mig á því að það
væri engin heilbrigðisþjónusta í boði nema þá
að fara til útlanda í aðgerð,“ segir hann og
segist þá hafa ákveðið að athuga með Klíník-
ina.
Himnaríki á jörðu
„Ég fékk tíma í mjaðmaaðgerð eftir mánuð og
síðan fór ég í hnéaðgerð og er á leið í þriðju að-
gerðina í apríl. Þetta er himnaríki á jörðu,
þetta er miklu meira heimili en stofnun og ég
er ekki viss um að ég myndi vilja fara annað
eftir þessa reynslu hér. Svo er læknirinn hér
algjör engill og snillingur,“ segir hann og á við
Hjálmar Þorsteinsson bæklunarlækni.
Guðmundur segir að auðvitað finnist sér
blóðugt að þurfa sjálfur að greiða allan kostn-
að úr eigin vasa. „Ég þarf að sætta mig við
það. Mér finnst það rosalega ósanngjarnt.
Hefði ég vitað hvernig kerfið virkar hefði ég
pantað mér í aðgerð þegar ég var sextugur,“
segir Guðmundur en hann vann í hálfa öld við
bílaviðgerðir þar sem reyndi mikið á liðina.
„Maður var á steingólfi alla tíð. Aldrei á æv-
inni átti ég hnéhlífðarbuxur, þær voru ekki
komnar þá í tísku.“
Þrjár aðgerðir á fjórum mánuðum
Hvernig hefur þér liðið eftir þessar tvær að-
gerðir?
„Hálfum mánuði eftir mjaðmaaðgerðina vissi
ég varla af því en þessi tók aðeins lengri tíma
en eftir tæpa tvo mánuði er þetta að verða fínt
þannig ég er að verða tilbúinn í þá þriðju. Ég
næ því að fara í allar þrjár aðgerðirnar á fjór-
um mánuðum og fjórum dögum. Þá fæ ég nýtt
líf; ég gat ekki orðið farið út að ganga eða neitt
gert,“ segir hann og er afar glaður að klára
þessar þrjár aðgerðir á svona skömmum tíma.
Hann segist ekki hafa getað beðið lengur.
„Ég las það þannig að það væri ekkert víst
að ég væri lifandi eftir sex ár þegar væri komið
að síðustu aðgerðinni.“
Datt af biðlistanum
Guðmundur Grétar Bjarnason þurfti á þremur lið-
skiptaaðgerðum að halda. Fyrsti læknirinn hvarf af landi
brott og datt þá Guðmundur af biðlistanum.
Guðmundur Grétar Bjarna-
son fer bráðlega í sína þriðju
liðskiptaaðgerð á fjórum
mánuðum, en hann greiðir
sjálfur allan kostnað.
Morgunblaðið/Ásdís
Guðmundur Hannesson var í óða-önn að æfa fótleggi í sjúkra-þjálfun þegar blaðamaður náði
af honum tali. „Það var skipt um vinstra
hné í mér á Klíníkinni í Ármúla hinn 17.
október í fyrra,“ segir hinn 71 árs gamli
Guðmundur og nefnir að aðdragandinn
hafi verið töluvert lengri.
„Þetta byrjaði allt 1975; þá sleit ég
bæði krossböndin í vinstra hné og það
var gert við það á gamaldags hátt en
löppin var aldrei góð. Ég náði hvorki
fullri beygju né fullri réttu. Ég lét mig nú
hafa það og fór að hlaupa og hef hlaupið
alla tíð síðan. Ég hef hlaupið nokkur
maraþon og heilmörg hálfmaraþon en
fyrir tíu árum hætti ég að hlaupa; þá var
hnéð orðið það slitið,“ segir Guðmundur.
Verkir fóru að láta á sér kræla og læknir
Guðmundar sagði að það eina í stöðunni
væri að skipta um hné.
Valdi frekar að bíða ekki
„Það voru tveir kostir sem hann gaf mér.
Hann gæti sent bréf á Landspítalann og
þeir myndu hafa samband eftir sex mán-
uði, bjóða mér viðtal og skoðun eftir ár og
mestar líkur væru á því að ég kæmist í
aðgerð eftir 18-24 mánuði,“ segir hann.
Hinn kosturinn væri að greiða sjálfur að-
gerðina og komast að strax.
„Ég hafði þá samband við Klíníkina,
sem bauð mér í viðtal viku seinna. Ég
valdi sjálfur að koma í aðgerð hálfum
mánuði síðar. Það var eins og við mann-
inn mælt; aðgerðin tók klukkutíma og
svo var ég eina nótt hér á hótelinu. Svo
fór ég heim og er að verða feiknagóður
núna fimm mánuðum síðar.“
Heldurðu að lífsgæði þín hefðu skerst
ef þú hefðir þurft að bíða kannski í tvö
ár?
„Já, og ekki bara það heldur hefði
endurbatinn orðið miklu hægari. Mér
hefði versnað svo mikið. Ég var í mjög
góðu formi áður en ég fór í aðgerð hérna
en ég var farinn að missa svolítið tökin;
ég gat ekki hreyft mig eins mikið.“
Hvað finnst þér um að ríkið taki ekki
þátt í kostnaði þínum við þessa aðgerð?
„Ég hef í sjálfu sér ekki skoðun á því,
þetta er, eins og með allt í pólitík, spurn-
ing um forgangsröðun; hvar á að setja
peningana. Landspítalinn gerir eins vel
og hann getur en þeir anna bara ekki
meiru. Þetta kostar auðvitað en í mínu
tilviki átti ég þetta inni á sparisjóðsbók
og fannst þetta betri fjárfesting að
geyma þetta í löppinni á mér en inni á
bók. Þannig að ég skellti mér bara í
þetta og sé ekki eftir því.“
Guðmundur Hannesson
valdi frekar að borga
sjálfur en bíða í allt að
tvö ár eftir aðgerð.
Morgunblaðið/Ásdís
„Mér hefði versnað
svo mikið“
Guðmundur Hannesson stóð frammi fyrir 18-24 mánaða bið eftir aðgerð en
valdi að borga sjálfur aðgerð hjá Klíníkinni. Hann sér ekki eftir því.
Þegar leitað var eftir upplýsingum eða svörum heilbrigðis-
ráðherra um hvað koma skyldi í málum biðlistanna sendi
upplýsingafulltrúi heilbrigðisráðuneytis eftirfarandi bréf. Það
inniheldur upplýsingar sem legið hafa fyrir frá því að fjárlaga-
frumvarp þessa árs var lagt fram og síðar samþykkt á Alþingi.
„Liðskiptaaðgerðir, augasteinsaðgerðir, tilteknar kven-
líffæraaðgerðir og brennsluaðgerðir vegna gáttatifs verða í
forgangi við ráðstöfun 850 milljóna króna sem ætlaðar eru til
að stytta bið sjúklinga eftir mikilvægum aðgerðum.
Þetta eru sömu aðgerðaflokkarnir og settir voru í forgang
samkvæmt mati Embættis landlæknis í sérstöku biðlistaátaki
til þriggja ára sem lauk á síðasta ári. Átakið skilaði umtals-
verðum árangri og tókst að stytta biðtíma eftir öllum þeim
aðgerðum sem um ræðir. Ljóst er að halda þarf áfram á
sömu braut svo biðtíminn lengist ekki á ný. Sérstaklega er
mikilvægt að framkvæma eins margar liðskiptaaðgerðir og
kostur er þar sem þörf fyrir slíkar aðgerðir eykst jafnt og
þétt.
Til að mæta þörf fyrir aukinn fjölda valinna aðgerða var
með fjárlögum þessa árs ákveðið að veita varanlega fjárveit-
ingu, samtals 840 milljónir króna, til að fjölga tilteknum mik-
ilvægum aðgerðum samkvæmt mati landlæknis og sporna
með því við langri bið sjúklinga. Líkt og í átaksverkefninu
munu Landspítalinn, Sjúkrahúsið á Akureyri og Heilbrigð-
isstofnun Vesturlands taka að sér að sinna umtalsvert fleiri
aðgerðum en þær myndu gera að öllu óbreyttu, með þeim
fjármunum sem sérstaklega eru ætlaðir í þessu skyni. Stofn-
anirnar þrjár hafa lagt fram áætlanir um tegundir og fjölda
aðgerða sem þær munu sinna og verður framkvæmdin sem
hér segir:
Um 570 liðskiptaðagerðir
Alls munu stofnanirnar þrjár framkvæma um 570 lið-
skiptaaðgerðir umfram þann aðgerðafjölda sem þær hefðu
annars sinnt án sérstaks fjárframlags. Af þeim verða 250
gerðar á Landspítalanum, 250 á Sjúkrahúsinu á Akureyri og
70 á Heilbrigðisstofnun Vesturlands. Til samanburðar voru
gerðar samtals 523 liðskiptaaðgerðir í biðlistaátaki síðasta
árs.“
Þörf fyrir aðgerðir eykst