Skagablaðið - 28.02.1991, Blaðsíða 6

6
Skaaablaðið
Hugleiðing um stam
Fyrir skömmu birtist grein í Morgunblaðinu undir fyrirsögninni
„Getur ekki rifist". Mér fannst þetta harla merkileg fyrirsögn þar sem
greinin fjallar um ungan mann sem stamar. Líklega hefur blaða-
manninum fundist það að geta ekki rifist merkilegast við stamið hjá
þessum manni en að mínu mati hangir mun meira á spýtunni.
Flestir sem eru komnir yfir
f(
sem eru
"fermingu hafa heyrt
fólki

sem stamar. Tölfræði segir okkur
að um 1 - 3 af hverjum hundrað
stami eða hafi stamað. Oft getur
þó verið erfitt að meta hver
stamar og hver ekki.
Hvað er stam?
Nýútkomin alfræðiorðabók
skilgreinir stam á eftirfarandi
hátt: Stam: truflun á hryrtjanda á
samfellu í tali. Eðlilegt tal rofnar
vegna hiks og endurtekningar á
einstökum taleiningum og smá-
krampa í öndunar- og talvöðv-
utn. Stam er algengast hjá
börnum, einkum þeim sem eru
sein til tals og er ekki sjúkleika-
merki; ágerist oft vegna kvíða en
má lagfœra með talþjálfun.
í raun segir þessi skilgreining
það sem hægt er að segja um
stam í fáum orðum. Þó er ekki
vandi að benda á ýmsa „stam-
sérfræðinga" sem ekki myndu
skrifa undir þessa skilgreiningu.
Stam lýsir sér mjög mismun-
andi — sumir stama við ákveðn-
ar aðstæður, t.d. eru til börn sem
eingöngu stama í skóla en ekki
heima og öfugt. Algengt er að
fólk sem stamar hati símann og
öðrum finnst óþægilegt að fara í
búðir þar sem þeir þurfa að hafa
frumkvæði að segja eitthvað.
Algengt er að stam byrji sem
endurtekningar hljóða eða at-
kvæða fyrir skólaaldur en breyt-
ist síðan í að börnin lengja
(sam)hljóðin. Lokastigið (sem
betur fer fæstir komast á) er að
börnin eða unglingarnir sitja föst
og komast ekki af stað með
hljóðin/orðin og bregða þá jafn-
vel kækjum fyrir sig t.d. að depla
augum eða slá til höfði.
I heild er ekki erfitt að lýsa
stami hjá fólki en aftur á móti er
erfiðara að svara næstu spurn-
ingu.
Gerum altt hreint
ÖU blikksmíði
★ Alhliða hreingerningar ★ Djúphreinsun á
teppum og húsgögnum ★ Bónþjónusta
IALUR GUNNARSSON
Vesturgötu 163 2* 11877& 985-32540(Bílasími)
ÖII almenn liósmyndun
Opið virka daga frá kl. 14,00 til 17,00 og eftir
samkomulagi. Símar 12892 & 12129 (símsvari).
Smíðum einnig úr járni, áli
og ryðfríu stáli.
BLIKKVERK SF.
ÆGISBRA UT 23 2? 11075
Spónaplötur, allar þykktir ■ Krossviður, þakjárn
og stál ■ Margskonar byggingavörur ■ Alhliða
byggingaþjónusta
TRÉSMIÐJA
UOSMYNDASTOFA AKRANESS
VESTURGÖTU 35 (FRÓN)
SIGURJÓNS & ÞORBERGS
ÞJÓÐBRAUT 13 — SÍMI 11722
Hvers vegna stamar fólk?
Dæmi eru um að margir í
sömu fjölskyldu stami — einnig
hið gagnstæða. Algengt er að
andlega fatlaðir stami — einnig
að vel gefið fólk stami. Með öðr-
um orðrum, stam er ekki í nein-
um tengslum við gáfnafar eða
hæfileika. Gáfað, miðlungsgefið
og andlega fatlað fólk stamar.
Sumir, sem hafa rannsakað
stam, telja að umhverfið valdi
mestu um að börn fari að stama.
„Stamið hefst ekki í munni
barnsins heldur í eyrum foreldr-
anna“ er haft eftir þekktum
bandarískum sérfræðingi. Þekkt
er að börn á 3. og 4. ári endur-
taki orð og hljóð þegar þau eru
áköf að segja frá einhverju. Telja
verður mikla möguleika á að for-
eldrar og aðrir sem á þau hlusta
geti mótað óafvitandi stam hjá
börnum, ef þeir sýna ekki þolin-
mæði og skilning, sérstaklega á
þessu tímabili.
í fáum orðum má segja að nú
sé talsvert vitað um eðli og þróun
stams án þess að menn séu
nokkru nær um orsök þess. Ef til
vill geta margir þættir valdið
stami hjá fólki og verið ólíkir eft-
ir því hver á í hlut?
Mikil vanlíðan
Allir sem stama eiga þá heit-
ustu ósk að hætta að stama. Það
segir mikið um hvernig fólki
líður. Margt fólk sem stamar vel-
ur sér atvinnu þannig að það
þurfi sem minnst að tala við
aðra. Flestir hætta að stama á
fullorðinsárum eða þeir læra svo
vel á sitt stam að það háir þeim
ekki mikið. Viðmælendur stam-
ara ráða mjög miklu um hvernig
til gengur. Þannig má leiða rök
að því að stam sé ekki aðeins
vandi þeirra sem stama heldur
einnig annarra. Þess vegna eiga
upplýsingar um stam erindi til
allra.
(Aðalheimild er nýútkomið upplýsingarit
um stam eftir greinarhöfund.)
ÚTBOÐ
Framkvæmdanefnd þjónustubyggingar FjölbrautasHóla Vesturlands á AHranesí ósHar eftir til-
boðum í loHafrágang þjónustubyggingar sHólans. Qólfflötur byggingarinnar er um 1900 m2. Til
loHafrágangs telst vera m.a. loftræsing og raflagnir, gólfefni, loftaHlæðning, hurðir, innréttingar og
málun inni og úti.
Útboð5gögn eru til afhendingar frá og með fimmtudeginum 28. febrúar 1991 hjá Magnúsi h.
Ólafssyni, arHiteHt F.A.Í., að SHólabraut 21 á AHranesi, gegn 30.000 Hr. sHilatryggingu.
Tilboðinu sHal sHila á sHrifstofu sHólans að Vogabraut 5 á AHranesi eigisíðaren 19. mars 1991
M. 14.00, þar sem þau verða þar opnuð í viðurvist þeirra sem þess ósHa.
Upplýsingar veitir Magnús í 5Íma 93 - 12210.
Framkvæmdanefnd þjónustubyggingar FVA
Gamlaskipa-
smíðastöðin
verður rífin
Bygginganefnd samþykkti
á fundi sínum þann 7. febrú-
ar sl. beiðni frá Skipasmíða-
stöð Þorgeirs & Ellerts hf.
um að mega rífa húsið nr.
28- 28A við Bakkatún.
Eins og Skagablaðið
skýrði frá fór húsið mjög
illa í óveðrinu þann 3. febrú-
ar sl. og var þá strax talið að
þess biði ekkert annað en
niðurrif. Hús þetta gegndi
lengi vel hlutverki skipa-
smíðahúss Þorgeir & Ellerts.
Fyrsti fjög-
uiramanna
dúettinn!
Skagablaðið stofnaði í síð-
ustu viku fyrsta fjögurra
manna dúettinn sem vitað er
til að starfi hér á landi.
Lesa mátt um stofnun
þessa sérstæða dúetts í
myndatexta sem fylgdi frá-
sögn af vel heppnuðu Herra-
kvöldi Knattspyrnufélags ÍA.
Þar birtist mynd af fjórum
vöskum söngvurum. Undir
myndinni stóð hins vegar:
„Þeir sungu eins og vel æfður
dúett.“
Auðvitað átti að standa
þarna kvartett en ekki dúett.
Tveir eru auðvitað ekki fjórir
nema ef vera kynni hjá Ólafi
Ragnari.
Þjóðbraut 13:
Húsnæðið ber
að afhenda
Að minsta kosti tveir
bæjarfulltrúar hreyfðu þeirri
hugmynd á fundi bæjar-
stjórnar í síðustu viku, að
bærinn ætti þegar í stað að
skila erfi hæð Þjóðbrautar til
Tónlistarfélagsins og fela því
umsjón húsnæðisins.
Sögur þess efnis, að bær-
inn ætli sér að halda
húsnæðinu fyrir sjálfan sig
með framtíðaraðsetur
bæjarskrifstofu í huga, hafa
gengið í bænum. Samkvæmt
heimildum Skagablaðsins eru
sögusagnirnar ekki reistar á
neinum rökum.