Fréttir - Eyjafréttir - 21.12.2016, Blaðsíða 17

17Eyjafréttir / Miðvikudagur 21. desember 2016
„Elsta hlutafélag landsins,
Ísfélag Vestmannaeyja, varð 115
ára þann 1. desember síðast-
liðinn. Félagið var stofnað árið
1901 og fer vel á því að sá dagur
hafi 17 árum síðar verið valinn
fullveldisdagur Íslendinga og
enn höldum við hann hátíð-
legan. Þann 1. desember 1918
tóku gildi svonefnd fullveldislög
sem fólu í sér viðurkenningu
Dana á að Ísland væri fullvalda
og frjálst ríki. Íslenski fáninn var
þennan dag dreginn að húni í
fyrsta sinn sem fullgildur
þjóðfáni,“ segir Gunnlaugur
Sævar Gunnlaugsson, stjórnar-
formaður félagsins á þessum
tímamótum.
„Þessa er getið hér af þeim augljósu
ástæðum að skynsamleg nýting
auðlinda okkar til sjávar og sveita
er forsenda velsældar okkar og í
raun þess að við þrífumst hér í
norðri við þann góða kost sem
raunin er. Það fer vel á því að elsta
starfandi fyrirtæki landsins sé
sjávarútvegsfyrirtæki í einni stærstu
og mikilvægustu verstöð landsins.
Sjávarútvegur hefur verið og mun
ávallt verða sú grunnstoð sem
íslensk byggð hvílir á. Sjávarútveg-
urinn er því tvímælalaus grund-
völlur okkar sjálfstæðis,“ bætti
Gunnlaugur við.
Mikilvægt að halda óskor-
uðum yfirráðum yfir auðlind-
um sjávar
Sagði hann að þessa væri enn-
fremur getið hér til að minna á
mikilvægi þess að við höldum
óskoruðum yfirráðum yfir auðlind-
um sjávar. „Ég átti þess kost fyrir
skömmu að sitja fund með nokkrum
málsmetandi Bretum, meðal annars
fyrrverandi ráðherra í ríkisstjórn
Davids Cameron og þingmanni á
breska þinginu. Þar var rætt um
sjávarútvegsmál og fiskveiði-
stjórnun.
Fram kom að allt að 80%
fiskistofna Breta væru veiddir af
skipum annarra þjóða í Evrópusam-
bandinu, Spánverjum, Hollend-
ingum og fleirum. Þeir töldu
breskan sjávarútveg hafa verið illa
svikinn og honum fórnað við
inngöngu Breta í ESB á sínum
tíma.“
Yrðum ofurseld valdi þeirra
Gunnlaugur sagði Bretana sitja uppi
með vonlaust kerfi og spillt.
„Svindlað er á lönduðum afla,
brottkast verulegt vandamál og
langur vegur frá því að fiskveiði-
stjórnunarkerfið tryggði hagkvæma
nýtingu auðlindarinnar. Sjávarút-
vegur hefur þó litla þýðingu fyrir
Breta sem þjóð í samanburði við
Íslendinga en skiptir þó miklu fyrir
einstakar byggðir og svæði til að
mynda á Skotlandi.
Það er undarlegt að enn skuli vera
Íslendingar sem eygi enga aðra
lausn en þá að ganga í þetta
bandalag sem tekur ekkert tillit til
hagsmuna smáríkja eins og dæmin
sanna. Við yrðum ofurseld valdi
þeirra og myndum engu máli skipta
á þeirra stóra taflborði. Það er
deginum ljósara að innan fárra ára
sætum við uppi með erlendan flota
á okkar fengsælu fiskimiðum enda
er margsannað að engar undanþágur
fylgi aðildinni. Við yrðum fljótlega
beiðandi með betlistaf í Brussel.
Guð forði okkur frá þeim örlögum.“
Átt undir högg að sækja
Gunnlaugur sagði það ekki
ofsögum sagt, að sjávarútvegurinn
hafi á liðnum árum átt undir högg
að sækja. „Við höfum staðið í
áróðursstríði og farið fremur
halloka. Talað hefur verið um
útgerðarmenn sem sægreifa í
niðrandi merkingu sem hafi sölsað
undir sig sameiginlega auðlind
þjóðarinnar og nýti hana mis-
kunnarlaust í eigin þágu.
Njóti afrakstursins ríkulega,
áhyggjulausir og án allrar áhættu.
Aðgengi þeirra að auðlindinni sé
algerlega óverðskuldað og hirða
beri veiðiheimildir af útgerðinni eða
skattlegja atvinnuveginn í drep.
Nýjasta hugmyndin er uppboð á
veiðiheimildum og uppboðsgjaldið
skal renna í ríkissjóð.
Með þessari gölnu hugmynd er
sagt að verið sé að markaðsvæða
sjávarútveginn. Vitaskuld er raunin
allt önnur. Hér er náttúrlega ekki
um annað að ræða en þjóðnýtingu á
útveginum í anda sósíalismans.
Hirða á eignir og réttindi af
útgerðinni og síðan skulu stjórn-
málamenn endurúthluta gæðunum,“
sagði Gunnlaugur.
Kvótakerfi ekki að beiðni
útgerðarinnar
Hann segir að Íslendingum hafi
lánast að byggja hér upp hag-
kvæman sjávarútveg á grundvelli
stjórnkerfis framseljanlegra
aflaheimilda sem hafi átt þátt í að
íslenskur sjávarútvegur hefur tekið
stakkaskiptum á liðnum áratugum
og er í fremstu röð á veraldarvísu.
Fiskveiðistjórnunarkerfið hefur
gert það að verkum að hagkvæmari
útgerðir hafa keypt hinar óhag-
kvæmu upp eða útgerðarfélög hafa
átt viðskipti sín á milli með
veiðiheimildir eða sameinast í því
skyni að hámarkar arðsemi sinnar
fjárfestingar.
Það vill nefnilega oft gleymast að
íslenskur sjávarútvegur var
ofurskuldsettur vegna offjárfest-
ingar og lélegs rekstrar. Vandamál
þessa höfuðatvinnuvegar var
meginvandamál ríkisstjórna svo
áratugum skipti.
Rétt er ennfremur að minna á að
kvótakerfi var sett á í sjávarútvegi
vegna ofveiði fiskistofna og
offjárfestingar. Takmarka þurfti
sóknina ef ekki átti illa að fara.
Kvótakerfi var ekki komið á að
beiðni útgerðarinnar. Með upptöku
kvótakerfis og nauðsynlegri
takmörkun í sóknina urðu skipin
sem slík verðlítil en aflaheimild-
irnar að verðmætum.“
Háværari krafa um
auðlindagjald
Gunnlaugur sagði að með aukinni
hagkvæmni, stærri og öflugri
sjávarútvegsfyrirtækjum hafi krafan
um auðlindagjald orðið háværari.
Það er að útgerðarfyrirtæki greiði
sérstakt gjald fyrir nýtingu
aflaheimilda. „Hefur sú gjaldtaka
verið óhófleg á liðnum árum. Nær
er að fyrirtæki í sjávarútvegi sem og
önnur fyrirtæki greiði hóflegan skatt
af hagnaði sínum eftir almennum
reglum. Þannig má stuðla að því
að íslenskum sjávarútvegi vegni vel
í hörðum heimi alþjóðlegrar
samkeppni.
Megnið af aflaheimildum í
sjávarútvegi eru keyptar heimildir á
grundvelli frjáls framsals. Stór
hluti þessara heimilda hefur verið
keyptur af opinberum aðilum, t.d.
ríkinu sjálfu, bönkum í ríkiseigu,
sveitarfélögum og stofnunum á
borð við Byggðastofnun. Þannig er
það til dæmis með megnið af
aflaheimildum sem Ísfélag
Vestmannaeyja nýtir í dag.
Hvernig má það þá vera að fólki
sem vill láta taka sig alvarlega getur
komið til hugar að þjóðnýta og
ríkisvæða þessa atvinnugrein sem
hefur verið og er grundvöllur
velsældar á Íslandi. Slíkt fólk
virðist hafa að lífsviðhorfi að sæl sé
sameiginleg eymd.“
Höfum vaxið og dafnað
Ísfélag Vestmannaeyja er eitt þeirra
félaga sem vaxið hefur og dafnað á
liðnum árum. Félagið hefur verið í
fararbroddi í fjárfestingum til lands
og sjávar. „Uppsjávarfloti félagsins
er á við það besta sem gerist og
sama máli gegnir um uppsjávar-
vinnslu félagsins í Vestmanneyjum
og á Þórshöfn í frystihúsum þess og
fiskimjölsverksmiðjum.
Rétt er að minna á að félagið
keypti fyrir áratug öll hlutabréfin í
Hraðfrystistöð Þórshafnar en
sveitarfélagið hafði verið aðal
eigandi félagsins sem átti í
erfiðleikum. Ísfélagið hefur þar
byggt upp öfluga vinnslu og útgerð
og er burðarás í atvinnulífi þessa
litla sveitarfélags. Félagið á til
jafns við Skinney-Þinganes á Höfn í
Hornafirði sölufyrirtækið Icelandic
Pelagic sem annast sölu á fiskafurð-
um til Austur-Evrópu, Asíu og
Afríku. Það er þátttakandi í útgerð
á Grænlandi og í Afríku.“
Alltaf horft til framtíðar
Gunnlaugur segir það hafa verið
gæfa Ísfélags Vestmannaeyja að
hafa á að skipa hæfu fólki sem
sinnir starfi sínu af áhuga og
kostgæfni. „Ekki síst hefur það
reynst félaginu farsælt að eigendur
þess hafa ávallt talið það skyldu
sína að horfa til framtíðar við
uppbyggingu þess.
Þeir hafa verið framsýnir og áttað
sig á mikilvægi þess að fjárfesta í
tækjum og búnaði, aflaheimildum
og skipum. Þannig hefur tekist að
byggja upp eitt af glæsilegustu og
öflugustu sjávarútvegsfyrirtækjum
landsins sem er burðarást atvinnu-
lífs í Vestmannaeyjum og Þórshöfn.
Það er ekki lítill árangur enda nýtur
félagið, eigendur þess og starfsfólk
almennrar velvildar og virðingar,“
sagði Gunnlaugur Sævar sem er
stjórnarformaður Ísfélags Vest-
mannaeyja hf og hefur setið í stjórn
þess í 25 ár.
Ísfélag Vestmannaeyja 115 ára :: Gunnlaugur Sævar Gunnlaugsson, stjórnarformaður
:: Fyrirtæki í fararbroddi:
Kvótakerfi var ekki komið
á að beiðni útgerðarinnar
:: Með upptöku kvótakerfis og nauðsynlegri takmörkun í sóknina urðu skipin sem slík
verðlítil en aflaheimildirnar að verðmætum
Gunnlaugur Sævar ásamt Önnu
eiginkonu sinni og yngsta
syninum, Gunnlaugi.
Frystihús Ísfélagsins.
Fiskimjölsverksmiðja Ísfélagsins.