Morgunblaðið - 28.06.2019, Blaðsíða 14

SVIÐSLJÓS
Ragnhildur Þrastardóttir
ragnhildur@mbl.is
Stjórnvöld brugðust í gær viðtölum Unicef, sem sýndufram á að 16,4% barna á Ís-landi verði fyrir líkamlegu
eða kynferðislegu ofbeldi fyrir átján
ára aldur, með undirritun samstarfs-
samnings um þróun á samræmdu
upplýsingakerfi sem ætlað er að
tryggja velferð barna á Íslandi.
Félagsmálaráðuneytið, Kópa-
vogsbær, hugbúnaðarfyrirtækið Kara
Connect og UNICEF á Íslandi und-
irrituðu samninginn.
Ásmundur Einar Daðason, fé-
lags- og barnamálaráðherra, segir að
upplýsingakerfið muni auðvelda
stjórnvöldum að átta sig á því hvar
fjármunum er best varið til að tryggja
velferð barna.
„Þessi gagnagrunnur á að geta
sagt okkur hvar við eigum að for-
gangsraða fjármagninu, hvar vandinn
steðjar helst að og síðan hvort úrræð-
in sem við förum í skili tilætluðum ár-
angri.
Þetta verður því bæði mælistika
á það hvar við eigum að bregðast við
hverju sinni og hvort við séum raun-
verulega að ná árangri þegar við
bregðumst við,“ segir Ásmundur sem
bendir á að kerfið leggi grunn að ann-
arri vinnu sem á að fara í í málefnum
barna, til dæmis mótun aðgerð-
aráætlunar í málefnum barna.
„Ekki bara falleg orð“
„Þegar við förum af stað með að-
gerðaráætlun til þess að bregðast við
þessu þurfum við að vita að hún sé að
skila einhverjum árangri, vita að hún
sé ekki bara falleg orð á blaði.
Þess vegna eru þessar upplýs-
ingar svo mikilvægar og þessi vinna
sem við erum að setja af stað hérna er
í raun algjört grundvallaratriði þegar
kemur að þessari heildarend-
urskoðun sem við erum að vinna í
málefnum barna.“
Ásmundur leggur áherslu á að
með kerfinu verði auðveldara að grípa
fyrr inn í þegar börn eru í vanda.
„Við vitum að ef við grípum fyrr
inn í þá eru minni líkur á því að ein-
staklingurinn glími við langvarandi
vanda síðar á lífsleiðinni, bæði and-
lega og líkamlega.
Öll vinnan sem við erum núna að
vinna miðar að því að færa aukið fjár-
magn í þjónustu á fyrri stigum og eins
að hugsa kerfið upp á nýtt svo við nýt-
um fjármagnið betur svo það fjár-
magn sem losnar sé nýtt til snemm-
tækrar þjónustu.“
Gert er ráð fyrir að tæpar 15
milljónir fari í grunnþróunarvinnu og
kortlagningu á þessu ári. Ásmundur
telur að fjármunum sé vel varið í
gagnagrunninn því hann muni hjálpa
til við að ráðstafa fjármunum rétt í
framtíðinni.
Viðkvæmar upplýsingar
Kópavogur mun taka þátt í þró-
un verkefnisins. Ásmundur segir
sveitarfélagið hafa verið gríðarlega
öflugt í að afla upplýsinga og gagna
um börn í sveitarfélaginu. Ármann
Kr. Ólafsson, bæjarstjóri Kópavogs,
segir mikilvægt að vanda til verka
þegar unnið sé með svo viðkvæmar
upplýsingar.
„Það er mjög mikils virði fyr-
ir okkur að taka þátt í þessari
þróun vegna þeirrar vinnu sem
stendur yfir hjá okkur.
Þar fyrir utan höfum við
verið að leggja mikla áherslu á
mælingar í okkar vinnu sem er
einn þátturinn í þessu sem verið
er að horfa til. Þess vegna tel ég
að Kópavogur komi til með
að vera mjög góður
samstarfsaðili í þessu
ásamt Köru Con-
nect.“
Líðan og velferð
barna í gagnagrunni
14
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 28. JÚNÍ 2019
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Borgarlínanhefur veriðnokkuð til
umfjöllunar að
undanförnu enda
stöðugt verið að
taka fleiri skref í
átt að framkvæmdum við hana
og margir stjórnmálamenn
sem lýsa sig fylgjandi henni þó
að kostnaðaráætlanir séu allar
í skötulíki. Stuðningsmenn
borgarlínunnar virðast líka
frekar berjast fyrir verkefn-
inu af einhvers konar trúar-
hita en með hefðbundnum rök-
um um hagkvæmni
borgarlínunnar og mögulega
þörf fyrir hana.
Í Óðni Viðskiptablaðsins var
í gær fjallað um borgarlínu og
meðal annars varað við því að
áreiðanlegar kostnaðaráætl-
anir vanti. Auk þess er þar
bent á að erlendis hafi þær
kostnaðaráætlanir sem gerðar
hafi verið reynst haldlitlar og
kostnaður orðið margfalt
meiri en áætlað hafi verið.
Gefum Óðni orðið: „Stofn-
kostnaðurinn hefur verið
reiknaður og er áætlaður 70
milljarðar króna, sem dreifist
yfir 10-15 ára framkvæmda-
tímabil. Þegar rætt er um
stofnkostnað er átt við fram-
kvæmdakostnað en ekki vagn-
ana sjálfa, hverrar náttúru
sem þeir nú verða. Þá er vert
að hafa í huga að opinber inn-
viðaverkefni á Íslandi fara að
jafnaði verulega fram úr áætl-
un og 90% af stærri verk-
efnum standast hvorki kostn-
aðar- né tímaáætlanir.
Í þessum efnum eru víti til
að varast. Í Stafangri í Noregi
er þannig verið að leggja 50
kílómetra borgarlínu sem
nefnist Bussveien. Árið 2014
var áætlað að kostnaðurinn
myndi nema jafnvirði 58 millj-
arða íslenskra króna. Í vor var
endurskoðuð áætlun komin í
206 milljarða.
Stafangur er alls ekki eina
dæmið í þessa veru, en borgar-
línulagnir hafa verið mjög í
tísku í og milli borgarkjarna
undanfarinn einn og hálfan
áratug. Þvert á móti má heita
regla við samsvarandi verk-
efni víða um heim, að kostn-
aðaráætlanir hafa reynst ein-
staklega óáreiðanlegar,
jafnvel þegar allt hefur að
öðru leyti gengið að óskum.
Ástæðan er sjálfsagt helst sú
að víðast hvar er um nokkra
nýlundu í samgöngufram-
kvæmdum að ræða, reynsla og
verkvit á hverjum stað af
skornum skammti, en aðvíf-
andi sérfræðingar og verktak-
ar ókunnir staðháttum.“
Óðinn vekur einnig athygli á
mjög sérkennilegum mun á
þeirri kostnaðaráætlun sem
notuð hefur verið í
baráttunni fyrir
borgarlínu hér á
landi og því sem
Norðmenn eru að
reka sig á: „Það
vekur raunar sér-
stakar áhyggjur að í hinum ís-
lensku útreikningum um
stofnkostnað við borgarlínu er
gert ráð fyrir að lagning hvers
kílómetra hennar nemi 1,2
milljörðum króna, en í sam-
svarandi verkefnum frænda
okkar í Noregi er hann á milli
3-4 milljarðar króna. Hafa
þeir þó á töluverðri reynslu að
byggja í þessum efnum.“
Tölurnar frá Noregi hljóta
að vera líklegri niðurstaða en
áróðursútreikningarnir sem
birtir hafa verið af stuðnings-
mönnum verkefnisins hér á
landi. Og Viðskiptablaðið
reiknar út hvað þær tölur
mundu þýða fyrir heildar-
kostnað íslenskrar borgarlínu
og fyrir skattgreiðendur á höf-
uðborgarsvæðinu. Heildar-
kostnaður yrði „í námunda við
300 milljarða króna. Um það
bil milljón á hvert mannsbarn
höfuðborgarsvæðisins. Og það
er áður en við vitum nokkuð
um rekstrarkostnaðinn, teng-
ingar út í hverfin, samþætt-
ingu við aðrar samgöngur eða
notkunina.“
Það er mikið umhugsunar-
efni fyrir skattgreiðendur á
höfuðborgarsvæðinu að bæj-
ar- og borgarstjórnir skuli
keyra þetta verkefni áfram af
því kappi sem raun ber vitni
miðað við þær kostnaðartölur
sem líklegar mega teljast. Og
þá er ekki einu sinni byrjað að
ræða þær mislukkuðu til-
raunir sem háum fjárhæðum
hefur verið varið í á undan-
förnum árum við að fá fleiri til
að nota þær almennings-
samgöngur sem fyrir hendi
eru.
Þó að strætisvagnarnir sem
nú aka um götur höfuðborgar-
svæðisins heiti ekki borgar-
lína gegna þeir óneitanlega
svipuðu eða sama hlutverki.
Háar viðbótarfjárhæðir í
rekstur þeirra á síðustu árum
hafa engu skilað í auknum far-
þegafjölda, sem hlýtur að gera
stórkarlalegar framkvæmdir
við borgarlínu enn vafasamari
en ella.
Vegna draumóra um
borgarlínu hafa eðlilegar
framkvæmdir í samgöngu-
málum lengi setið á hakanum á
höfuðborgarsvæðinu. Til að
greiða fyrir umferð á svæðinu
er mikilvægt að áform um
borgarlínu verði lögð til hliðar
sem fyrst svo að hægt sé að
hefja framkvæmdir sem vitað
er að geta skilað árangri.
Óráð er að ana út
í borgarlínu með
óraunhæfar hug-
myndir um kostnað }
300 milljarðar?
É
g gekk um í Holtinu í dag.
Veðrið ólýsanlega gott. Hlýr
og mildur andvari sem um-
vafði mig ásamt fögrum fugla-
söng, dirrindí, dirrindí. Það
eru mínar bestu stundir þegar ég fæ tæki-
færi til að njóta náttúrunnar í allri sinni
dýrð.
Það er gott að láta hugann reika, sér-
staklega þegar maður getur horft glaður
um öxl. Ég er stolt af Flokki fólksins. Þakk-
lát fyrir að það er Guðmundur Ingi Krist-
insson sem er hinn helmingurinn af þing-
flokknum á móti mér. Hann stendur með
hugsjóninni okkar eins og klettur. Einlæg-
ur, heiðarlegur baráttujaxl sem lætur ekki
fötlun sína koma í veg fyrir það að berjast fyrir rétt-
lætinu. Við eigum það sameiginlegt að þekkja það
mannvonskukerfi sem tugir þúsunda samlanda okkar
þurfa að reiða sig á og búa við. Við ætlum að breyta
því saman. Við ætlum að útrýma fátækt, við ætlum að
útrýma öllum skerðingum, við viljum, við ætlum, við
getum. Ég hugsa um þetta stóra „EF“..... og ég spyr
mig, er það virkilega svo að þeir sem eiga það bágast í
samfélaginu hafi enn ekki áttað sig á þvi að þeir eiga
tvær kröftugar raddir á Alþingi að ógleymdum frá-
bæru starfsmönnunum okkar.
Á göngu í Holtinu verður hugurinn léttur og frjór af
allri þeirri náttúrufegurð sem umvefur mig. Mér
finnst ég blessuð. Líka gagnvart illum
tungum, rætnum lygurum og bara öllum
illa innrættum slúðurberum. Ég sendi þeim
öllum bjartsýni og bros og vona að þeir
geti líka notið fegurðarinnar allt um kring.
Litlu/stóru áfangasigrarnir
Við unnum málið í Landsrétti gegn
Tryggingastofnun fyrir hönd eldri borgara.
Lögmaðurinn okkar Jón Steinar Gunn-
laugsson sýndi og sannaði það sem ég hef
alltaf haldið fram. Hann er einn allra besti
lögmaður Íslandssögunnar fyrr og síðar.
Þetta er prófmál þar sem einn aðili er feng-
in til að fara fram í málinu. Allir þeir sem
eiga rétt á greiðslum úr lífeyrissjóði hvort
heldur um er að ræða aldraða eða öryrkja eiga þenn-
an dóm. Eðli málsins samkvæmt hefur velferð-
arráðherra óskað eftir því við Hæstarétt að heimilt
verði að áfrýja málinu. Við erum ekki að tala um neina
smáaura, við erum að tala um hátt í 5 milljarða króna
fyrir utan vexti og vaxtavexti allt frá því 1. Jan. 2017.
Við megum alveg vera stolt, við erum að sýna það
og sanna að við meinum það sem við segjum og segj-
um það sem við meinum. Svo er það ykkar að átta
ykkur á því hvað er einlægt og heiðarlegt í pólitík og
hvað ekki.
Inga Sæland
Pistill
Á rölti í Holtinu
Höfundur er formaður Flokks fólksins.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
Þorbjörg Helga Vigfúsdóttir,
framkvæmdastjóri Köru Conn-
ect ehf., segir að í dag sé erfitt
að flytja upplýsingar um börn
á milli kerfa og á milli sveitar-
félaga.
„Þetta eru í raun mjög mörg
kerfi sem munu nú geta fengið
yfirsýn yfir viðkvæmustu mál-
in.“
Þorbjörg segir að gengið
verði úr skugga um að upplýs-
ingarnar séu ekki aðgengileg-
ar hverjum sem er.
„Allar upplýsingar eru
geymdar á mjög öruggan
hátt og dulkóðaðar. Að-
gengiskröfur eru líka
mjög sterkar með raf-
rænum skilríkjum svo
það er númer eitt hjá
okkur að öryggið sé
haft í hávegum.
Það er líka
réttur
barnsins.“
Öryggið í
fyrsta sæti
GÖGNIN DULKÓÐUÐ
Þorbjörg Helga
Vigfúsdóttir
Morgunblaðið/Arnþór
Undirskrift Fulltrúar Kópavogsbæjar, félagsmálaráðuneytisins, Unicef
og Köru Connect við undirskrift samningsins í Ráðherrabústaðnum í gær.