Morgunblaðið - 01.07.2019, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 1. JÚLÍ 2019
Bíldshöfða 16, 110 Reykjavík 414 84 00 www.martex.is
Góð þjónusta
byrjar með
flottum fatnaði.
Fatnaður fyrir fagfólk
1. júlí 2019
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 124.16 124.76 124.46
Sterlingspund 157.43 158.19 157.81
Kanadadalur 94.77 95.33 95.05
Dönsk króna 18.931 19.041 18.986
Norsk króna 14.575 14.661 14.618
Sænsk króna 13.394 13.472 13.433
Svissn. franki 127.33 128.05 127.69
Japanskt jen 1.1526 1.1594 1.156
SDR 172.54 173.56 173.05
Evra 141.3 142.1 141.7
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 172.1892
Hrávöruverð
Gull 1413.2 ($/únsa)
Ál 1780.0 ($/tonn) LME
Hráolía 66.51 ($/fatið) Brent
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á
arnar m.a. í nýlegri stefnu Samtaka
iðnaðarins og nýsköpunarheitum Við-
skiptaráðs Íslands þar sem fyrsta mál
á lista er að stuðla að aukinni hug-
verkavernd.“
Segir Borghildur að Hugverkastof-
an verði að svara kallinu og breytast í
takt við þarfir íslenskra fyrirtækja og
aðila í nýsköpun. „Þetta felur í sér að
horfa heildstætt á hugverk fyrirtækja
og veita þeim þær upplýsingar og
þjónustu sem þau þurfa til að taka
réttar ákvarðanir. Nafnbreytingin
mun þar skipta miklu máli fyrir okkur
til að geta náð til þeirra fyrirtækja
sem hafa kannski minnstu þekking-
una og þurfa hvað mest á henni að
halda.“
Hægt að gera betur
Þegar kemur að hugverkum virðist
Ísland eiga mikið inni og öflugt starf
unnið bæði við háskólana og hjá ný-
sköpunarfyrirtækjum af öllum stærð-
um og gerðum. Borghildur segir vert
að skoða hvernig hægt væri að koma
enn betur til móts við þarfir íslenskra
fyrirtækja s.s. með rausnarlegri
styrkjum til að auðvelda einkaleyfa-
umsóknir. Þá þurfi að fræða fyrirtæki
og almenning betur svo að teknar séu
skynsamlegar ákvarðanir um vernd-
un hugverka. „Það má fara margar
leiðir og ættu öll fyrirtæki að skoða
það vandlega hvernig þau vilja haga
sínum hugverkamálum. Geta áhuga-
samir leitað til okkar til að fá almenn-
ar upplýsingar um hugverkaréttindi
og fengið leiðsögn um hver næstu
skref gætu verið eða hvaða sérfræð-
inga ætti að leita til eftir aðstoð við
framhaldið.“
Borghildur minnir líka á að þótt
verndun hugverka geti verið öflugt
viðskiptatæki og t.d. greitt leiðina að
fjármagni, þá þurfi líka að ýta undir
tækniyfirfærslu og gera nýjar upp-
finningar að verðmætum vörum. Lýs-
ir hún mikilli ánægju með stofnun
Auðnu Tæknitorgs, þar sem háskól-
arnir og fjöldi stofnana og samstarfs-
aðila hafa snúið bökum saman til að
byggja brú á milli fræða og rann-
sókna og atvinnulífs: „Þar hefur tek-
ist að búa til vettvang bæði til að
vernda hugverk og stuðla að hagnýt-
ingu þeirra. Við lítum því björtum
augum til framtíðar og teljum Hug-
verkastofuna nú geta betur stutt við
þær áherslur sem eru í íslenskum iðn-
aði, nýsköpun og rannsóknar- og þró-
unarstarfsemi.“
Hugverkadrifið
hagkerfi að fæðast
Morgunblaðið/Hari
Undirstaða Stoðtækjasmiður að störfum hjá Össuri. Þess er vænst að á
þessari öld leiki hugverk lykilhlutverk í verðmætasköpun á heimsvísu.
 Einkaleyfastofan fær nýtt nafn og kallast núna Hugverka-
stofan  Fyrirtæki ættu að skoða hugverkamál sín vandlega
VIÐTAL
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Komið er að tímamótum hjá Einka-
leyfastofunni því í dag, á 28 ára af-
mæli stofnunarinnar, fær hún nýtt
nafn; Hugverkastofan, sem endur-
speglar betur víðtækt hlutverk stofn-
unarinnar.
Borghildur Erlingsdóttir, forstjóri
Hugverkastofunnar, segir gamla
nafnið hafa haft
þann ókost að vísa
aðeins til einka-
leyfa, en stofnunin
annist breitt svið
hugverkamála og
liðsinni fyrirtækj-
um, stofnunum og
einstaklingum við
að vernda jafnt
uppfinningar,
vörumerki og
hönnun.
Gaman er að sjá þá þróun sem hef-
ur átt sér stað frá stofnun Einkaleyfa-
stofunnar fyrir tæpum þremur ára-
tugum. „Í langri sögu stofnunarinnar
sjáum við hve miklar breytingar ís-
lenskur iðnaður og samfélag hafa
gengið í gegnum og hlutverk Hug-
verkastofunnar þróast að sama
skapi,“ segir Borghildur og nefnir að
árið 1991 hafi stofnunin veitt 30 einka-
leyfi en 2018 hafi tekið gildi tæplega
1.500 einkaleyfi á Íslandi.
Hugverk styðja við hagvöxt
Þróunin endurspeglar m.a. vitund-
arvakningu í atvinnulífi og fræðasam-
félagi um þau verðmæti sem geta ver-
ið fólgin í hugverkum og hvernig þau
geta lagt grunninn að hagsæld og
hagvexti. „Greina má aukna áherslu
hjá stjórnvöldum, almenningi og
stofnunum atvinnulífsins á að byggja
upp hugverkadrifið hagkerfi á Íslandi
og leggja aukinn kraft í nýsköpun,
rannsóknir og þróun. Það getur líka
stutt við sjálfbæran hagvöxt sem ekki
eykur álagið á náttúruauðlindir,“ út-
skýrir Borghildur og bætir við að
jafnan haldist það í hendur að þjóðir
hlúi að sköpun og verndun hugverka
og að þær búi að miklum lífsgæðum
og geti boðið fólki vel launuð þekking-
arstörf. „Við sjáum áherslubreyting-
Borghildur
Erlingsdóttir
Fulltrúar Evrópusambandsins og
stjórnvalda í Víetnam undirrituðu á
sunnudag samning um afnám tolla á
um 99% af þeim varningi sem Aust-
ur-Asíuríkið og aðildarlönd ESB
kaupa og selja sín á milli. Reuters
greinir frá þessu en bendir á að til að
öðlast gildi þurfi Evrópuþingið að
staðfesta samninginn, og er það ekki
sjálfgefið í ljósi þess að sumir Evr-
ópuþingmenn hafi viðrað áhyggjur
sínar af stöðu mannréttinda í Víet-
nam.
Samningurinn er, að sögn fulltrúa
ESB, sá víðtækasti sem þjóðabanda-
lagið hefur gert við þróunarland.
Þótt sumir tollar verði lækkaðir
um leið og samningurinn tekur gildi
munu aðrir tollar lækka í skrefum
yfir tíu ára tímabil. Þá verða magn-
takmarkanir á tollfrjálsum innflutn-
ingi vissra vörutegunda, s.s landbún-
aðarvara.
Hagvöxtur í Víetnam hefur verið
með besta móti undanfarna áratugi
og frá aldamótum hefur hann sveifl-
ast á bilinu frá rúmlega 5% upp í um
7,5%. Reikna stjórnvöld í Hanoi með
því að árið 2020 hafi fríverslunar-
samningurinn haft þau áhrif að auka
útflutning frá Víetnam til ESB um
rúm 20%, og auka innflutning frá
Evrópu um rösklega 15%. Mun það
leiða til verulegrar aukningar lands-
framleiðslu á næstu árum. ai@mbl.is
AFP
Frelsi Frá verksmiðju í Víetnam.
Fríverslun mun hafa jákvæð áhrif.
ESB og Víetnam
gera samning
 Víðtækasti fríverslunarsamningurinn
sem gerður hefur verið við þróunarland
Agustin Carstens, stjórnandi Al-
þjóðagreiðslubankans (BIS), hvetur
seðlabanka heimsins til að fara
sparlega með
hagkerfis-
örvandi aðgerðir
og vera þannig
ekki búnir að
tæma vopna-
búrið þegar
bregðast þarf við
kreppu.
Carstens lét
þessi ummæli
falla þegar hann
kynnti ársskýrslu BIS og varaði
hann við því að seðlabankar kynnu
að leggja of ríka áherslu á að ýta
upp hagvexti: „Það er mikilvægt að
eiga eitthvert svigrúm eftir þegar
glíma þarf við harkalega niður-
sveiflu,“ sagði hann.
Reuters bendir á að seðlabankar
víða um heim séu að setja sig í þær
stellingar að slaka á vaxta- og pen-
ingastefnu til að viðhalda meiri
hagvexti. Þannig hafa bæði seðla-
bankar Japans, Kína og Evrópu
gefið til kynna að von kunni að vera
á vaxtalækkunum til að örva at-
vinnulífið og margir vænta þess að
seðlabanki Bandaríkjanna muni
lækka stýrivexti á næstunni.
„Peningastefnan ætti að vera
varaúræði frekar en að leika lykil-
hlutverk í því að stuðla að auknum
hagvexti,“ sagði Carstens og varaði
um leið við því að með því að gera
fjármagn ódýrara ykist hættan á að
verðmætum yrði óhyggilega ráð-
stafað og verðmyndun bjagaðist, en
þannig sköpuðust einmitt for-
sendur fyrir óstöðugleika síðar
meir. ai@mbl.is
Seðlabankar verði
að spara púðrið
Agustin Carstens