Morgunblaðið - 23.07.2019, Qupperneq 24

24 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. JÚLÍ 2019
✝ SigríðurHelgadóttir
fæddist í Reykjavík
18. nóvember 1925.
Hún lést á Land-
spítala/Landakoti
15. júlí 2019.
Sigríður var
dóttir Guðlaugar
Þórðardóttur
verkakonu í
Reykjavík, f. 24.
júlí 1898, d. 14. júlí
1962, og Helga Skúlasonar
augnlæknis á Akureyri, f. 22.
júní 1892, d. 7. nóv 1983.
Systkini Sigríðar samfeðra
eru Skúli læknir í Svíþjóð, f.
1926, d. 1973, Sigurður prófess-
or í stærðfræði við MIT í
Bandaríkjunum, f. 1927, og Sig-
ríður meinatæknir í Reykjavík,
f. 1933, d. 2003.
Sigríður giftist hinn 14. nóv.
1953 Ólafi Helgasyni, banka-
stjóra Útvegsbankans, f. 2. des-
ember 1924, d. 24. mai 1997.
Foreldrar hans voru Karítas
Ólafsdóttir, f. 21. nóv. 1894, d.
27. des. 1954, og Helgi Guð-
Börn þeirra eru Ólafur, f. 2001,
og Arnar Leó, f. 2004. 4) Anna
Vigdís, f. 21. desember 1959.
Eiginmaður hennar er Benedikt
Lund, f. 1952. Börn þeirra eru
Sigríður Arna, f. 1995, Ólöf, f.
1997, og Árni Pétur, f. 1999.
Fyrir átti Benedikt dótturina
Sigrúnu Helgu. 5) Árni, f. 17.
desember 1961, d. 3. ágúst
1962.
Sigríður lauk stúdentsprófi
frá máladeild Menntaskólans í
Reykjavík 17. júní 1944 og var
því 75 ára stúdent á þessu ári.
Hún stundaði nám í slavneskum
málum og bókmenntum við Há-
skólann í Lundi í Svíþjóð á ár-
unum 1945-1952 og lauk námi
þar. Þá var hún eitt ár við nám í
Bratislava í Slóvakíu. Á þessum
árum kom hún heim og tók að
sér að túlka m.a. fyrir rússnesk-
ar sendinefndir sem komu til Ís-
lands í kringum 1950.
Sigríður vann ýmis störf í
Reykjavík og Vestmannaeyjum,
aðallega kennslustörf í rúss-
nesku, ensku og þýsku. Mestan
hluta starfsferils síns vann hún
á Landsbókasafni, síðar Þjóð-
arbókahlöðu, þar til hún lét af
störfum árið 1997.
Útför Sigríðar verður gerð
frá Dómkirkjunni í dag, 23. júlí
2019, og hefst athöfnin klukkan
15.
mundsson, banka-
stjóri Útvegsbank-
ans, f. 29. sept.
1890, d. 21. mars
1972.
Börn Ólafs og
Sigríðar eru: 1)
Guðlaug, f. 22.
febrúar 1954, eig-
inmaður hennar er
Geir Rögnvaldsson,
f. 1949. Börn þeirra
eru: Sigríður, f.
1982, maki Magnús Ragnarsson.
Börn Sigríðar eru Geir Hannes
og Herdís Anna og börn Magn-
úsar eru Ísak, Jakob og Freyr.
Rögnvaldur Árni, f. 1986, og
Helga, f. 1990, maki Kristinn
Steinar Kristinsson. Sonur
þeirra er Bergur. Fyrir átti
Geir dæturnar Klöru og Ragn-
heiði Kötlu. 2) Karítas, f. 18. júlí
1955. Eiginmaður hennar er Ari
Ólafsson, f. 1950. Börn þeirra
eru Margrét, f. 1987, og Ólafur,
f. 1989. Fyrir átti Ari Höskuld
og Hildi Björgu. 3) Helgi, f. 15.
ágúst 1956. Eiginkona hans er
Sigurborg Arnarsdóttir, f. 1972.
Sigríður Helgadóttir tengda-
móðir okkar er látin, 93 ára göm-
ul. Þrátt fyrir háan aldur sýndi
hún engin merki þess að vera
södd lífdaga. Hún var virkur þátt-
takandi í umhverfi sínu fram á
síðasta dag. Sigga, eins og hún
var jafnan kölluð, fæddist í
Reykjavík árið 1925 og lauk stúd-
entsprófi frá MR vorið 1944. Hún
var frábær námsmaður. Í huga
okkar tengdabarnanna var hún
menntakona í besta skilningi þess
orðs. Heimili hennar bar þess
merki og höfðu þau Ólafur Helga-
son, eiginmaður hennar, næman
skilning á listum samtíðar sinnar.
Ólafur og hún voru jafnokar.
Sigga bjó yfir sérkennilegri þver-
stæðu í persónu sinni. Sem ung
kona var hún mjög sjálfstæð og
leitaði á vit ævintýranna. Hún fór
ein til Búlgaríu að stríðslokum til
að hjálpa heimamönnum að end-
urreisa land sitt með því að grafa
skurði ókeypis í mánuð og mátti
þakka guði fyrir að sleppa úr
landi aftur. Hún fór í framhalds-
nám í rússnesku til Moskvu 1963
og dvaldi ein í Svíþjóð á náms-
árunum. Hún sýndi því aftur á
móti lítinn skilning þegar í ljós
kom að afkomendur hennar hefðu
fengið eitthvað af ævintýraþránni
í vöggugjöf. Umrót í nærhögum
og tvísýnar óvissuferðir nákom-
inna áttu illa við Sigríði á efri ár-
um. Sigga var ævinlega smekk-
lega klædd, hæg í hreyfingum en
þeim mun fljótari að hugsa. Bros-
ið náði fyrst til augnanna og síðan
til munnsins. Hún lærði ævina á
enda í bókstaflegri merkingu, en
sagði einu sinni að hún vissi svo
sem varla nokkurn skapaðan hlut,
og hafi hún einhvern tíma vitað
eitthvað þá væri hún örugglega
búin að gleyma því. Henni varð
nefnilega á að muna ekki nafnið á
fjallinu sem hún hafði séð út um
gluggann hjá sér í Búlgaríu svo
sem eins og hálfri öld fyrr. Í okk-
ar augum var hún lifandi alfræði-
rit sem mátti fletta upp í hvenær
sem var í öllu því sem varðaði
tungumál, landafræði og menn-
ingu. Hún aflaði sér þekkingar
um málefni líðandi stundar langt
umfram það sem almennt gerist.
Þar dugðu engin yfirborðstök.
Landsbókasafnið og síðar Þjóðar-
bókhlaðan urðu henni eðlilegur
starfsvettvangur. Á æviskeiði
hennar urðu meiri breytingar á
lífsháttum manna en dæmi eru
um í sögunni. Æskuár í krepp-
unni, stríðsárin, átakaárin sem
eftir komu og seinna velferðar-
samfélagið. Með öllu fylgdist
Sigga af áhuga og hún valdi hvað
henni hentaði og hvað ekki. Það
segir ef til vill meira um hana en
margt annað að með tímanum
varð hún algerlega sjálfbjarga á
tölvur en lærði aldrei á bíl. Hún
var börnum sínum mikil fyrir-
mynd. Hún varð háöldruð en
tókst samt að bindast barnabörn-
um sínum sterkum tilfinninga-
böndum. Hún þekkti áhugamál
þeirra allra og munaði ekki um að
setja sig inn í málefni knatt-
spyrnumanna ef það mætti verða
til að liðka fyrir samræðunum við
yngsta barnabarnið. Hún fylgdist
með gleði þeirra og sorgum. Sig-
ríður Helgadóttir var kona þeirr-
ar gerðar að langar lofrullur
hefðu ekki verið henni að skapi.
En við megum þakka fyrir okkur.
Þakka konu sem fyrst og síðast
lét sig varða velferð afkomenda
sinna og þar vorum við tengda-
börnin meðtalin.
Ari, Benedikt, Geir og
Sigurborg.
„Æi, vitið þið, nú er minnið al-
veg að fara. Af hverju get ég
ómögulega munað þetta?“
Við brosum í kampinn, höfum
svo sem engar sérstakar áhyggj-
ur af meintum minnisglöpum
ömmu. Að þessu sinni er hún pirr-
uð yfir því að muna ekki almenni-
lega hvað var á efnisskrá Sinfón-
íuhljómsveitar Íslands það
herrans ár 1956. Tilefni vanga-
veltnanna var nótur sem lágu fyr-
ir framan okkur áritaðar af
Khachaturian til ömmu, sem hafði
verið túlkur í Íslandsheimsókn
hans.
Næmi ömmu fyrir tungumál-
um var einstakt og hún var haf-
sjór af fróðleik sem hún gat miðl-
að svo unun var á að hlýða.
Hún var fróðleiksfús, hlustaði
vel og bar sig eftir að skilja hlut-
ina til hlítar.
Hún gaf sér tíma og lagði alúð í
verk sín en þoldi illa asa og fúsk.
Vandvirkni einkenndi allt hennar
fas. Hún þoldi mont þó enn verr
en ærustu og skildi ekki þá þörf
að berja sér á brjóst eða básúna
sorgir og sigra á torgum. Hún
gerði sitt af hæversku og lítillæti
en skilur eftir sig stórbrotna sögu
um konu sem lét sig engu varða
hömlur eða áskoranir sem henni
hljóta að hafa mætt.
Nú er komið að kveðjustund.
Ég kveð með þakklæti og hlýju
á sama hátt og hún kvaddi iðu-
lega.
Vertu nú blessuð amma mín.
Blessuð.
Sigríður Geirsdóttir.
Þær eru frekar handahófs-
kenndar minningarnar sem koma
upp í hugann á manni eftir andlát
ömmu Siggu. Hún var blessunar-
lega svo stór hluti af lífi manns að
það er erfitt að minnast hennar í
stuttri minningargrein.
Mér verður hugsað til allra
bókanna sem hún gaf mér og all-
an fróðleikinn sem hún þuldi upp
fyrir mann. Hún var mikill grúsk-
ari og ég man þegar hún var að
sundurliða orðið democracy (lýð-
ræði) sem er víst samsett úr orð-
unum demos sem þýðir fólk og
kratos sem þýðir kraftur/vald.
Svona pældi hún. Hún var oft að
koma gömlum bókum á mann
sem aldrei hefðu komist í manns
hendur ef ekki hefði verið fyrir
ömmu Siggu. Bók um lífskúnst-
nerinn og grallarann Raspútín er
uppi í hillu hjá mér, en amma gaf
mér hana. Ég fann líka bókina
Furstann, sem er skrifuð á end-
urreisnarskeiðinu í Ítalíu og er
leiðarvísir fyrir fursta um það
hvernig á að halda í völd. Hún gaf
mér þessa bók vegna þess að ég
var að læra lögfræði. Ég á reynd-
ar eftir að lesa þessar tvær bækur
en einset mér hér með að lesa
þær. Ég man líka þegar ég hitti
hana í óperubíói á Don Giovanni
fyrir nokkrum árum en þá var
hún komin hátt á níræðisaldur-
inn. Mér fannst hún svo flott að
drífa sig bara. Hún talaði síðan
um að henni þætti eitt stef svo fal-
legt (La ci darem la mano), ég er
búinn að vera að hlusta á þetta
stef síðustu daga.
Svo hringdi hún í mann og
sagði: „Ég lagði smá aur inn á þig,
Röggi minn,“ svo leit maður á
heimabankann sinn og þá átti
maður auka nokkra tíuþúsund-
kalla. Manni verður síðan hugsað
til allra stundanna með henni
bæði á Aflagrandanum og Karfa-
voginum þar sem var hægt að
spjalla við hana um allt milli him-
ins og jarðar.
Ég er í rauninni þakklátastur
fyrir hve langlíf hún var því það
þýddi að ég fékk langan tíma með
henni. Amma var nefnilega
hörkuskemmtilegur félagsskapur
alveg fram í það síðasta. Í síðustu
heimsóknum mínum til hennar á
spítalann var hún ennþá eldklár í
kollinum. Í raun átti maður ekki
von á því að hún væri að fara að
kveðja okkur. En hún var orðin
93 ára og maður lifir víst ekki að
eilífu.
Hvað sem þeim náttúrulögmál-
um líður er sárt að kveðja ömmu
Siggu, hennar verður sko sárt
saknað, svo mikið er víst. Ömmu
Siggu sem mundi allt og talaði
rússnesku, sem gaf manni ótrú-
legustu bækur og fræddi mann og
minnti mann á að tala hægt og
skýrt. Ömmu Siggu sem tók alltaf
vel á móti manni í kaffi og sem
fyrst og fremst var frábær amma.
Rögnvaldur Árni Geirsson.
Hæg tónlist
Húsið er lokað. Sólin smýgur inn um
gluggarúðurnar
og hitar upp yfirborð skrifborðanna
sem eru nógu sterk til að bera þunga
mannlegra örlaga.
Við erum úti í dag, í hárri víðáttu brekk-
unnar.
Margir bera dökk klæði. Það er hægt að
standa í sólinni
með lokuð augun og finna sig blása
hægt áfram.
Ég kem of sjaldan niður að vatninu. En
nú er ég hér,
hjá stórum steinum með hljóðlát bök.
Steinum sem hafa gengið hægt aftur á
bak upp úr öldunum.
(Tomas Tranströmer)
Sigríður Helgadóttir er fallin
frá. Hún var góð vinkona rúss-
neskrar ömmu minnar sem flutt-
ist hingað á sjöunda áratug síð-
ustu aldar. Þær Sigga, eða lady
Sigga eins og amma Sonja kallaði
hana alltaf, sátu oft saman
löngum stundum í stofunni heima
og ræddu stefnur og strauma í
rússneskum bókmenntum.
Sigga var ein af fyrstu Íslend-
ingunum til að læra vel rússnesku
og talaði hana frábærlega.
Hún var einstaklega fáguð, vel
menntuð og skemmtileg mann-
eskja, sannkölluð lady.
Sigga var líka góð vinkona
Lenu móður minnar og svo varð
ég þeirrar gæfu aðnjótandi að
kynnast henni betur sjálf á full-
orðinsárum en hún leyfði okkur
Önnu að búa í kjallaranum hjá sér
í Karfavogi þegar við vorum ung-
ar listaspírur í húsnæðisvanda.
Það var alltaf gaman og gef-
andi að tala við Siggu, hún var
einstaklega fróð og skemmtileg
og bjó yfir opnum hug.
Í fallegu stofunni hennar í
Karfavoginum áttum við margar
gæðastundir saman yfir kaffibolla
eða vínglasi og ræddum myndlist
og bókmenntir, heima og geima.
Við minnumst Sigríðar Helga-
dóttur með þakklæti og virðingu
og vottum fjölskyldu hennar okk-
ar innilegustu samúðarkveðjur,
eins og rússneskt máltæki segir:
„Da búdet jei zemlja púkhom“ –
megi moldin vera henni létt sem
fiður.
Olga Bergmann og
Anna Hallin.
Fáir hafa haft jafn mikil áhrif á
mig og amma Sigga. Allir sem
þekkja mig vita hver hún var og
hvað ég leit mikið upp til hennar.
Amma sem talaði fjöldann allan af
tungumálum og hafði lesið allar
heimsins bækur. Amma sem ferð-
aðist, menntaði sig erlendis og
ruddi brautina.
Eftir að ég varð fullorðin
breyttist samband okkar og í dag
kveð ég bæði ömmu mína og vin-
konu. Ég er þakklát fyrir stund-
irnar sem við áttum saman á Afla-
grandanum þar sem við sátum og
drukkum kaffi og spjölluðum um
heima og geima. Við ræddum
heimsmálin og hún fann fyrir mig
bækur sem henni fannst að ég
þyrfti að lesa. Þegar við fórum út
saman var ég svo stolt af henni,
hún bar sig svo vel, var fallega
klædd og vel til höfð. Hún fór með
mig á bókaupplestra og listasýn-
ingar en stundum fórum við líka í
Kringluna og völdum okkur vara-
liti eða fundum á hana blússu eða
ný gleraugu.
Ég sótti mikið til ömmu, ekki
síst þegar á móti blés í lífinu. Það
var ekki vegna þess að ég vildi
segja henni frá eða ræða málin
heldur vegna þess að mér leið svo
vel hjá henni. Hjá ömmu drakk ég
ótæpilegt magn af kaffi og við
spjölluðum um eitthvað sem var
svo miklu merkilegra en mínar
hversdagslegu áhyggjur að mér
leið betur á eftir. Þetta var mjúka
hliðin á ömmu en hún gat líka ver-
ið ströng. Amma vildi að við sæt-
um bein, töluðum skýrt og fyrir
alla muni að við héldum fyrir
munninn þegar við geispuðum.
Okkur ömmu lenti bara tvisvar
saman svo ég muni. Í fyrra skipt-
ið hafði ég nýlokið menntaskóla
og ætlaði mér í Hússtjórnarskól-
ann. Þetta leist ömmu illa á. Hún
vildi að ég eyddi tímanum og
sparifénu í að ferðast og mennta
mig, sjálf gæti hún kennt mér
seinna að búa til sósur. Málinu
lauk með fullnaðarsigri ömmu og
ég fór þá um vorið til Berlínar í
þýskunám. Fyrir þetta inngrip fæ
ég ömmu aldrei fullþakkað.
Seinna skiptið var þegar ég
skráði mig í mannfræði í háskól-
anum. Þetta leist ömmu heldur
ekki vel á, en hún vildi að ég lærði
eitthvað sem myndi gagnast sam-
félaginu. Hún minntist jafnvel á
nám í pípulögnum í þessum rök-
ræðum og var augljóslega mikið
niðri fyrir. Í það skiptið lét sú
yngri ekki segjast en var heldur
ekki búin að vera lengi í náminu
þegar amma varð ekki bara
áhugasöm heldur líka hjálpsöm.
Hún sótti fyrirlestra hjá mann-
fræðifélaginu og þegar ég skrifaði
BA-ritgerðina tók hún strætó nið-
ur á Borgarbókasafn, grúskaði og
fann fyrir mig greinar sem gætu
nýst mér. Amma var þá orðin ní-
ræð.
Ég ætla að segja nýfæddum
syni mínum frá þessu öllu, frá
ömmu Siggu og lífshlaupi hennar.
Ég vil að hann verði eins lánsam-
ur og ég að fá að alast upp með
svona sterka kvenfyrirmynd.
Það er sárt að þurfa að kveðja
en ég kveð ömmu Siggu með ein-
lægu þakklæti.
Helga Geirsdóttir.
Elsku amma Sigga, við kveðj-
um þig með meiri söknuði en
hægt er að lýsa. Þú varst okkar
helsta fyrirmynd og verður erfitt
að hugsa sér lífið án þess að kom-
ast í kaffi til þín á Aflagranda.
Hláturinn og bros þitt sem tók á
móti okkur lét okkur líða eins og
enginn væri meira velkominn eða
mikilvægari. Eins mikla kaffi-
manneskju og þig var erfitt að
finna þótt víða væri leitað. Þú átt-
ir alltaf erfitt með að skilja þegar
einhver drakk ekki kaffi enda
furðaðir þú þig alltaf á því þegar
við kíktum í heimsókn og Sigga
þáði bara vatn. Þér fannst alveg
ómögulegt að bjóða aðeins upp á
vatn enda sannur gestgjafi og
passaðir alltaf upp á að eiga trópí
eða kristal inni í ísskáp. Þegar þú
varst ung og ekki var sjálfsagt að
fá þá menntun sem þér gafst og
þú nýttir þá gjöf sem menntunin
var út lífið. Þú deildir gáfum þín-
um með okkur hinum og varst al-
fræðiorðabók okkar allra. Af þér
lærðum við að með áhugahvöt,
grúski og vangaveltum væri hægt
að læra allt milli himins og jarðar
á hvaða aldri sem er. Hvort sem
það var að borða sushi með prjón-
um, læra á pokemon go eða á hin
ýmsu tæki og tól. Þú fórst á þín-
um hraða og tókst þinn tíma í að
kynna þér ýmsar nýjungar.
Þú sýndir öllum og öllu svo ein-
lægan áhuga og kafaðir alltaf
dýpra þegar kom að áhugamál-
um, námi og ferðalögum hjá okk-
ur. Að lokum vissir þú vanalega
meira um málefnið heldur en við
sjálf. Á þínum yngri árum ferðað-
ist þú mikið og um framandi slóð-
ir sem ekki var algengt í þá daga.
Eftir að þú hættir að ferðast,
ferðaðist þú í gegnum ferðasögur
okkar. Við pössuðum upp á að
koma vel undirbúin til þín áður en
við héldum í ferðalög svo við gæt-
um svarað spurningum þínum um
þau lönd sem við ætluðum að
ferðast til. Það fór oftast svo að þú
vissir meira um löndin heldur en
við sjálf, áður en við fórum og
jafnvel þegar við komum heim
aftur. Þú varst sannkallaður
viskubrunnur og komst sífellt á
óvart með fróðleik þínum.
Við þökkum fyrir allan þann
tíma sem við fengum með þér og
erum virkilega lánsöm að hafa átt
þig að. Við syrgjum það að fá ekki
meiri tíma með þér en á sama
tíma gleðjumst við yfir öllum
góðu stundunum sem við áttum
með þér. Þú varst okkur svo kær
og munt lifa að eilífu í hjörtum
okkar og minningum.
Árni Pétur, Ólöf og
Sigríður Arna.
Sigríður Helgadóttir amma
okkar var mikil ævintýramann-
eskja, fór ótroðnar slóðir og var
metnaðarfull í öllu sem hún tók
sér fyrir hendur. Hún lærði rúss-
nesku í Lundi og Bratislava, fór í
sjálfboðastarf til Búlgaríu eftir
seinna stríð þar sem hún tók þátt
í að moka áveituskurði. Á þessum
tímum lenti hún í alls konar æv-
intýrum og við höfum örugglega
bara fengið að heyra brot af öllu
því sem hún upplifði. Þessi sama
ævintýraþrá er sterk hjá afkom-
endum hennar. Þrátt fyrir að
upplifa ýmislegt á sínum ferða-
lögum leist ömmu oft ekkert á
blikuna þegar hún frétti af hinum
ýmsu ferðalögum sem afkomend-
ur hennar ætluðu í. En ekki leið á
löngu þar til hún var búin að
gleyma öllum áhyggjum og var
dottin yfir landakortið að grand-
skoða svæðin sem ferðast átti um.
Það endaði yfirleitt þannig að
amma þekkti staðhætti töluvert
betur en ferðalangurinn sjálfur.
Sigríður
Helgadóttir
Ástkær dóttir mín, móðir okkar,
tengdamóðir, amma og langamma,
AUÐUR ANNA KONRÁÐSDÓTTIR,
lést á Landspítalanum fimmtudaginn
11. júlí. Jarðarförin hefur farið fram að
ósk hinnar látnu.
Laufey Sigríður
Konný og Markús
Kristín og Þráinn
Klara og Davíð
Konni og Drífa
Elvar Aron
barnabörn og barnabarnabörn
Ástkær faðir okkar, bróðir, tengdafaðir
og afi,
HANS JÓN ÞORVALDSSON,
Norðurgötu 11, Siglufirði,
lést á sjúkradeild Heilbrigðisstofnunar
Norðurlands 13. júlí.
Útför Hans fór fram frá Siglufjarðarkirkju laugardaginn 20. júlí.
Þorvaldur Hansson Valdís Thorarensen
Gestur Hansson Hulda J. Friðgeirsdóttir
Heimir G. Hansson Guðbjörg Aðalbjörnsdóttir
Valur F. Hansson Svandís Kristbergsdóttir
Elías Þorvaldsson Guðný Þorleifsdóttir
og fjölskyldur