Morgunblaðið - 26.07.2019, Qupperneq 6

Ern Friðrik Glúmsson í Vallakoti þar sem heimili hans hefur verið í 100 ár.
Guðrún Erlingsdóttir
ge@mbl.is
,,Ég fékk fyrsta bílinn minn,
Volvo, skömmu eftir stríð. Þegar
bíllinn kom fylgdu honum engin
dekk því mikill gúmmískortur var
á þessum árum. Ég mátti bíða í
nokkra mánuði þar til mikilsmet-
inn maður gekk í málið,“ segir
Friðrik Glúmsson, í Vallakoti í
Reykjadal í Suður-Þingeyjarsýslu,
sem fagnar 100 ára afmæli í dag
með því að heimsækja Fagraskóg í
Eyjafirði. Þar var hann fjósamað-
ur og svínahirðir í fjögur ár á
meðan Stefán Stefánsson, bróðir
Davíðs Stefánssonar skálds, sat á
Alþingi. Seinni partinn fagnar
hann með heimilisfólkinu í Valla-
koti þar sem hann er fæddur og
hefur búið alla tíð fyrir utan árin
fjögur í Fagraskógi. Í Vallakoti
býr Friðrik ásamt bróðursyni sín-
um Þorsteini R. Þorsteinssyni og
konu hans Jóhönnu Magneu
Stefánsdóttur.
Friðrik er sonur Glúms Hólm-
geirssonar, bónda í Vallakoti, sem
varð 98 ára og Sigrúnar Friðriks-
dóttur. Bróðir Friðriks, Þórsteinn,
er 86 ára, en systir þeirra Guðrún
hafði náð 100 ára aldri þegar hún
lést í fyrra. Friðrik ber nafn afa
síns sem var landpóstur og má að
sumu leyti segja að Friðrik hafi
fetað í fótspor hans.
Friðrik segir miklar breytingar
hafa orðið á samgöngumáta á
þeirri öld sem hann hefur lifað.
Helstar séu uppbygging vega og
aukið öryggi á þeim en Friðrik
starfaði sem atvinnubílstjóri frá
1946 til 1974.
,,Þegar ég var að byrja að
keyra gat það tekið jafnvel sólar-
hring að komast 100 km leið.
Mjólkurbílarnir voru oft einu
almenningsfarartækin. Við fluttum
vörur, póst og stundum keyrði ég
ófrískar konur til Húsavíkur en
þangað fóru þær tveimur vikum
fyrir fæðingu af öryggisástæðum,“
segir Friðrik sem fékk það hlut-
verk sem elsti íbúi Þingeyj-
arsveitar að klippa á borða Vaðla-
heiðarganga þegar þau voru vígð í
byrjun árs. Friðrik sem lenti í lífs-
háska á gamla veginum yfir
Vaðlaheiði segir að göngin hefðu
mátt koma mörgum árum fyrr.
Veiði, bóklestur og bókasöfnun
voru áhugamál Friðriks. Hann les
enn í dag en mestur tími hans fer
í að ráða krossgátur, sudoku og
horfa á íþróttir í sjónvarpi.
,,Ég hef alltaf borðað feitt kjöt,
mikið af smjöri, rjóma og fiski og
það hefur kannski hjálpað til við
að ná 100 ára aldri,“ segir Friðrik
sem segir breytingarnar á einni
öld svo miklar að það sé ekki
hægt að byrja að telja þær upp.
Fyrsti bíllinn var dekkjalaus vegna gúmmískorts
 Fagnar 100 ára afmæli með píla-
grímsferð í Fagraskóg í Eyjafirði
Guðrún Erlingsdóttir
ge@mbl.is
,,Við erum búin að ganga frá sam-
komulagi við Samband íslenskra
sveitarfélaga um 105.000 kr. ein-
greiðslu til félagsmanna okkar sem
vinna á Akranesi og í Hvalfjarðar-
sveit 1. ágúst. Því til viðbótar geng-
um við þannig frá því að Samband ís-
lenskra sveitarfélaga skuldbindur
sig til þess að koma með 1,5% hækk-
un ofan á launataxta hjá okkur til
viðbótar umsömdum hækkunum,“
segir Vilhjálmur Birgisson, formað-
ur Verkalýðsfélags Akraness, um
samkomulag sem skrifað var undir
23. júlí.
Til þess að ná samkomulagi dró
Verkalýðsfélag Akraness til baka
vísun kjaradeilu aðila til sáttasemj-
ara og kröfu um 1,5% lífeyrisauka.
Deiluaðilar hittast næst 13. ágúst og
munu ræða saman undir friðar-
skyldu en stefnt er að því að samn-
ingum ljúki fyrir 15. september.
Hækkun betri en lífeyrisauki
,,Það var ekkert annað að gera og
ég er bjartsýnn á að við klárum
kjarasamninginn fyrir mánaðamótin
ágúst/september enda ágreiningur-
inn ekki mikill um það sem eftir er,“
segir Vilhjálmur og bætir við að
ágreiningur um 1,5% lífeyrisauka
hafi sett viðræðurnar í hnút en hann
telji betra fyrir sitt fólk sem varla nái
endum saman um mánaðamót að fá
1,5% launhækkun en 1,5% lífeyris-
auka.
,,Lífeyrisgreiðslur eru nú þegar
komnar langt á þriðja tug prósenta.
Það er miklu betra að fá 1,5% inn í
launatöfluna og nú fær okkar fólk
eingreiðsluna eins og aðrir. Það er
aldrei gott þegar fólk vinnur hlið við
hlið og einn fær eingreiðslu en ekki
hinn,“ segir Vilhjálmur sem telur ný-
undirritað samkomulag í anda lífs-
kjarasamninganna frá því fyrr á
árinu sem hann sé gríðarlega sáttur
við, heilt á litið.
„Lífskjarasamningurinn hefur
skilað tekjulægsta fólkinu mjög
góðri búbót. Stýrivextir hafa lækkað
um 1,75% og vonandi fylgir fjármála-
kerfið á eftir með vaxtalækkunum.
Verðbólgan hefur lækkað og er nú
3,1% þannig að ekkert verðbólgu-
skot kom í kjölfar samninganna,“
segir Vilhjálmur sem vonast til þess
að verðstöðugleikinn haldi áfram,
vextir lækki og
atvinnuleysi
minnki strax í
byrjun næsta árs.
„Ég hef lítið
um samning
Verkalýðsfélags
Akraness að
segja. Þeir fara
alfarið með samn-
ingsumboð fyrir
sína félagsmenn.
Það er alltaf slæmt ef hópurinn held-
ur ekki allur, en félögin meta hvert
fyrir sig hvað þau telja best. Staðan
hjá Starfsgreinasambandinu er
óbreytt, við höfum barist fyrir 1,5%
lífeyrisauka síðan 2016 og munum
halda því áfram,“ segir Björn Snæ-
björnsson,“ formaður Starfsgreina-
sambands Íslands, og bætir við að
starfsgreinafélögin hafi fengið ná-
kvæmlega eins tilboð og Verkalýðs-
félag Akraness en hafnað því. Hann
segir ósanngjarnt að lífeyrisréttindi
séu ólík eftir því hvort launþegar séu
í opinberum lífeyrissjóði eða al-
mennum. Björn segir að farið verði
yfir stöðuna á formannafundi 8.
ágúst.
Vildu ekki opinbera sjóði
Samband íslenskra sveitarfélaga
sendi frá sér yfirlýsingu eftir að SGS
og Efling vísuðu kjaradeilu við sam-
bandið til sáttasemjara í lok maí. Þar
kemur fram að stéttarfélögin hafi
sjálf á sínum tíma hafnað aðild að
opinberu lífeyrissjóðunum og því
hafni sambandið því alfarið að bæta
eða bera ábyrgð á því ef lífeyrisrétt-
indi félagsmanna stéttarfélaga sem
greiða í almenna sjóði geti í ein-
hverjum tilvikum verið lakari. Sam-
bandið lýsti því einnig yfir að það
myndi ekki tjá sig opinberlega um
lífeyrismálin á meðan málið væri í
höndum embættis ríkissáttasemj-
ara.
Drífa Snædal, forseti ASÍ, segir að
stéttarfélögin hafi sjálfstæðan samn-
ingsrétt og þau þurfi að meta hvað sé
best fyrir þeirra félagsmenn. Hún
segir óljóst hvaða afleiðingar samn-
ingur Verkalýðsfélag Akraness við
Samband íslenskra sveitarfélaga
hafi en það komi í ljós í haust.
,,Það var ekkert annað að gera“
 Verkalýðsfélag Akraness og Samband íslenskra sveitarfélaga sömdu  1,5% lífeyrisauka skipt út fyrir
1,5% hækkun  Lífeyrisauki baráttumál verkalýðshreyfingarinnar  Önnur félög höfnuðu eins tilboði
Vilhjálmur
Birgisson
Björn
Snæbjörnsson
Drífa
Snædal
Morgunblaðið/Hari
Samningar Stéttarfélög innan ASÍ stigu sama dans í lífskjarasamning-
unum. Misjafnar áherslur á launahækkanir eða lífeyrisauka skilja nú á milli.
6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. JÚLÍ 2019
Sigurður H. Dagsson,
fyrrverandi kennari og
markmaður, lést í gær á
Landakoti á 75. aldurs-
ári.
Hann fæddist í Kefla-
vík 27. september 1944.
Kjörforeldrar hans voru
hjónin Dagur Hann-
esson járnsmiður og
Sigríður Sigurðardóttir.
Sigurður lauk kenn-
araprófi 1966 og íþrótta-
kennaraprófi 1967.
Hann kenndi við Álfta-
mýrarskóla 1967-69 og við FB frá
1979 og var þar deildarstjóri íþrótta-
brautar. Einnig starfaði hann fyrir
Knattspyrnufélagið Val á Hlíðarenda
um tíma og var í stjórn
knattspyrnufélagsins
Vals 1977-79.
Sigurður lék hand-
knattleik og síðar
knattspyrnu í mörg ár
með Knattspyrnufélag-
inu Val sem markmað-
ur. Hann var einn
þekktasti íþróttamaður
landsins á sínum tíma.
T.d. var rætt um Sigurð
sem „hálft liðið“ þegar
Valur varð Íslands-
meistari sumarið 1966.
Hann stóð einnig í markinu þegar
Valur mætti portúgalska stórliðinu
Benfica á Laugardalsvelli 18. sept-
ember 1968. Þá var slegið nýtt að-
sóknarmet á vellinum og voru skráðir
áhorfendur 18.243.
Sigurður í marki Vals var ein
helsta hindrunin sem Portúgalarnir
réðu ekki við. „Þetta var sannarlega
erfiður leikur,“ sagði hann við Morg-
unblaðið eftir leik. „Annars átti ég
von á því að þeir hittu betur, en skotin
voru föst og snögg. Ég reiknaði með
að þurfa að sækja boltann oft í netið í
þessum leik, jafnvel 5-8 sinnum.“ Svo
fór að Sigurður hélt markinu hreinu
sem frægt er og leikurinn endaði 0:0.
Hann lék einnig 18 landsleiki fyrir Ís-
land á árunum 1966-77.
Eftirlifandi eiginkona Sigurðar er
Ragnheiður Lárusdóttir Blöndal.
Synir þeirra eru þeir Lárus, Dagur
og Bjarki.
Andlát
Sigurður H. Dagsson,
fyrrverandi kennari og markmaður