Vinnumarkaður - 01.11.1999, Side 196

194
Greinargerð um aðferðir og hugtök
höfuðborgarsvæðis og fólk á miðjum aldri að jafnaði með
hærra svarhlutfall en aðrir þátttakendur enda er að jafnaði
auðveldara að ná til þessara hópa í síma en annarra. (Tafla 9.5).
Til þess að minnka bjaga vegna þessa hafa niðurstöður
verið vegnar eftir kyni og aldri.
Af einstaka starfsstéttum eru það sjómenn og aðrir sem
vinna fjarri heimili sínu sem eru hlutfallslega flestir í hópi
þeirra sem annað hvort eru fjarverandi eða finnast ekki. Frá
og með nóvember 1993 hefur verið reynt að leysa þetta mál
með því að leggja spurningar fyrir maka eða foreldra þessara
þátttakenda. Fjöldi slíkra svara er þó óverulegur eða innan
við 1% af öllum svörum.
Annars konar brottfall er vegna svara við einstökum
spurningum. Þótt einstaklingur sé tilbúinn að taka þátt í
könnun getur verið að hann vilji ekki svara ákveðnum
spurningum, annað hvort vegna þess að þær ganga honum
nærri eða hann man ekki eða veit ekki rétta svarið. Einnig
getur sKkt brottfall stafað af því að spyrlum hefur láðst að
leggja fram spurninguna eða gleymt að skrá svarið.
I stað þess að láta slíkt brottfall afskiptalaust hefur í þessari
skýrslu verið fyllt upp í öll ófullgerð svör með sérstökum
aðferðum. Aðferðirnar eru aðallega tvenns konar. Annars
vegar hefur lfklegt svar verið leitt af svörum annarra líkra
svarenda. Til dæmis hafa ónýt svör um vinnutíma verið
reiknuð með tilliti til dreifingar vinnutíma eftir kyni, starfs-
hlutfalli og starfsstétt. Einnig hefur líklegt svar verið leitt af
öðrum svörum sama einstaklings í sömu könnun eða úr fyrri
könnunum sem hann hefur tekið þátt í.
Aðrar skekkjur. Öðrum skekkjum má í grófum dráttum
skipta í þrjá flokka. Skráningarskekkjur, úrvinnsluskekkjur
og sniðskekkjur.
Skráningarskekkjur. Spyrlar geta skráð s vör viðmælenda
sinna ranglega, hlaupið yfir spurningar, ruglast í röð þeirra
eða umorðað þær þannig að spurt verði um annað en til stóð.
Einkum bar á slíkum vandamálum þegar notuð voru prentuð
spurningablöð.
I vinnumarkaðskönnunum Hagstofunnar er rey nt að vinna
gegn þessu með því að ráða spyrla sem hafa reynslu frá fyrri
könnunum, þjálfa þá og fara vandlega yfir spurningalistann
áður en könnun hefst.
Urvinnsluskekkjur. Skráningarskekkjur geta líka orðið
þegar handskrifaðar upplýsingar eru skráðar í tölvur. Þessu
stigi í gagnaúrvinnslunni var sleppt frá og með nóvember
1992 þegar áðurnefnt tölvuforrit var tekið í notkun. í þeirri
könnun og könnuninni í apríl 1993 var eigi að síður haldið
áfram að skrá upplýsingar um störf og atvinnugrein á
spurningablöð.
Skekkjur geta slæðst inn vegna flokkunar einstakra
„opinna“ spurninga þar sem svörin eru flokkuð eftir að
viðtali lýkur. Hér ber einkum að nefna flokkun á starfsstéttum,
atvinnugreinum og menntunarstigi. Slíkar skekkjur geta
stafað af ófullnægjandi upplýsingum í frumgögnum, óljósum
leiðbeiningum í flokkunarkerfum og mistökum flokkunar-
fólks.
Sniðskekkjur. Ófullnægjandi skipulagning og hönnun
könnunar getur leitt til niðurstaðna sem eru ekki í samræmi
við raunveruleikann. Orðalag spurninga getur valdið
misskilningi, mismunandi röð spurninga getur leitt til ólíkra
svara og reynsla svarenda af fyrri könnunum getur haft áhrif
á svör þeirra. Sé könnun ekki framkvæmd á sama hátt í hvert
It is more difficult to adjust for non-response bias directly
related to the subject matter of a labour force survey. Certain
occupational groups are more difficult to contact than others,
e.g. fishermen. From November 1993 this has been dealt
with by asking close family members of the sampled
individuals to answer the questionnaire. The number of
proxy answers, however, is less than one percent of all
responses.
In most cases the item non-response has been corrected for
in order to preserve consistency in totals as well as to counter
bias resulting from non-response. Two main methods have
been used. Firstly, a predicted answer has been deduced from
the answers of similar respondents. Missing data on working
hours, for example, were replaced by regression coefficients
from a regression analysis using sex, full-time/part-time
employment and occupational group as independent
variables. Secondly, the most probable response category
has been deduced from other responses by the respondent
either in the same survey or other surveys in which he or she
participated.
Other errors. Other errors are classified into three
categories in this context: Interviewer errors, processing
errors and design errors.
Interviewer errors are those resulting from wrong
recording of answers, omission of questions, wrong routes in
the questionnaires or the rephrasing of questions by an
interviewer. These errors were more pronounced before the
computerisation of the interviewing process.
These errors have mainly been dealt with by hiring only
experienced interviewers, by interviewer training and special
meetings with interviewers before each survey.
Processing errors. Before computerisation of the survey
in November 1992, errors sometimes happened when data
from paper questionnaires were entered into computer files.
Coding of certain open questions, especially regarding
occupation, economic activity and educational level, is also
prone to errors.
These errors have mainly been dealt with by using
experienced coders, by careful editing of these variables and
systematic searches for inconsistencies.
Design errors. During the first three years, the
questionnaire has undergone changes, although the main
body of questions has stayed the same. This is especially true
with regard to the phrasing of certain questions and their
sequence. During the period many questions have also been
added in order to conform more fully to the requirements of