Vinnumarkaður - 01.11.1999, Blaðsíða 197

Greinargerð um aðferðir og hugtök
195
Mynd 9.1 Frávik meðalatvinnuleysis í apríl og nóvember frá ársmeðaltali hvers árs 1979-1998
Figure 9.1 Deviation of April/November average unemployment ratesfrom annual unemployment rates 1979-1998
skipti er hætta á að samanburður milli ára verði ónákvæmari
en ella. Hér verða nefnd þrjú dæmi um sniðskekkjur, orðalag
spuminga, mat á ársmeðaltölum og aðferðir við endumýjun
úrtaksins.
Orðalag spurninga. Til og með vinnumarkaðskönnun í
apríl 1994 var „ólaunað skyldulið“ aðgreint í spumingum
um atvinnustétt með valkostinum „Vinnur við fyrirtæki
fjölskyldunnar/með maka, foreldum eða börnum“. Þetta olli
þ ví að sj álfstætt starfandi einstaklingar vom gj aman flokkaðir
með ólaunuðu sky lduliði, einkum ef þeir litu svo á að rekstur
þeirra væri sameiginlegt verkefni fjölskyldunnar. Frá nóv-
ember 1994 var orðalagi valkostsins breytt þannig: „Vinnur
við fyrirtæki fjölskyldunnar án launa“. Auk þess vom spyrlum
gefnar sérstakar leiðbeiningar um hvemig greina ætti milli
sjálfstætt starfandi og ólaunaðs skylduliðs. Þessi breyting
hafði það í för með sér að ólaunuðu skylduliði „fækkaði“ úr
u.þ.b. 2,6% í innan við 1% af öllum starfandi einstaklingum.
Tíðni kannana og ársmeðaltöl. Vinnumarkaðskannanir
Hagstofunnar em aðeins gerðar tvisvar á ári. Það getur leitt til
ónákvæmni við mat á stærðum sem em háðar árstíðabundnum
sveiflum. Mat á meðalatvinnuleysi á ári er dæmi um slíka stærð
þar sem atvinnuleysi einnar viku í apríl og einnar viku í
nóvember er notað til að meta meðalljölda atvinnulausra allt
árið. Ef sveiflur í skráðu atvinnuleysi undanfarinna tuttugu ára
em skoðaðar virðist þó sem meðaltal mánaðanna aprfl og
nóvember gefi allgóða mynd af meðalatvinnuleysi hvers árs
(sjá mynd 9.1). A þessu tuttugu ára tímabili var munurinn á
meðaltali þessara mánaða og meðaltali alls ársins mest 316
einstaklingar. Yfirleitt var meðalatvinnuleysi í apríl og
nóvember nokkm lægra en ársmeðaltahð, einkum fram til
ársins 1988. Frá 1988 hefur meðalfrávik þessara mánaða frá
ársmeðaltalinu verið innan við 1%. Það erþví ekki tilefni til að
ætla annað en að skekkjur í vinnumarkaðskönnunum
Hagstofunnar af þessum sökum séu í lágmarki.
the EEA agreement. Bias related to these sources is not
known. The following are three examples of known design
errors relating to wording of questions, the frequency of the
survey and annual estimates and the rotation scheme.
Wording of questions. Until April 1994 the sub-category
“unpaid family worker” was distinguished in the questionnaire
by the wording “works at a family business/with spouse,
parents or children”. This led to confusion as to who in the
family business are self-employed and who are unpaid
family workers, notwithstanding the validity of this distinction
in a modern society. Since November 1994 the sub-category
was rephrased to “works at a family business without pay”
and the interviewers were given special instractions as how
to make the distinction. This resulted in a “drop” in the
number of unpaid family workers from approximately 2.6%
to less than 1%.
Frequency of the survey and annual estimates. As the
labour force survey is only conducted twice each year,
estimates of totals that are subject to seasonal variations can
differ from the true totals. Using registered unemployment in
April and November 1975-1998 as compared with the
annual averages in this period as a benchmark, the estimates
of the annual total using only these two months seem to be
somewhat conservative on the average and approximately
non-biased during the period from 1988-1998 (cf. Figure
9.1).