Vinnumarkaður - 01.11.1999, Síða 198

196
Greinargerð um aðferðir og hugtök
Endurnýjun úrtaksins. Fjórðungur úrtaksins er endur-
nýjaður í hvert skipti sem könnun fer fram. Það hefur áhrif á
aldursskiptingu úrtaksins. Á hverju vori er t.d. í úrtakinu
enginn eftir í aldurshópnum 16 ára. Þeir sem áður voru 16 ára
hafa nú elst um eitt ár. Endurnýjun úrtaksins veldurþvíað 16
ára aldurshópurinn er aðeins fjórðungur af því sem hann ætti
að vera ef úrtakið væri allt valið í einu. Skekkjan er helmingi
minni fyrir 17 ára aldurshópinn og hverfur frá og með 18.
aldursári. Þetta getur leitt til ofmats á fjölda fólks á vinnu-
markaði þar sem lítil atvinnuþátttaka tveggja yngstu aldurs-
hópanna ætti að öllu jöfnu að hafa áhrif til lækkunar á mati
á atvinnuþátttöku heildarinnar. Við þessu hefur verið brugðist
með því að taka sérstakt tillit til 16 og 17 ára einstaklinga
þegar úrtakið er vegið. Eins og getið var hér að framan var
úrtökurammanum breytt í nóvember 1994 til að þessir tveir
aldurshópar skili sér hlutfallslega rétt í úrtakið.
9.1.4 Hugtök
Aldur. Miða er við aldur sem svarendur hafa náð 15. dag
könnunarmánaðar. I vorkönnunum 1993, 1995 og 1998 var
þó miðað við 1. apríl hvert ár.
Atvinnugrein. Atvinnustarfsemi þeirra fyrirtækja sem
fólk starfar hjá eða starfaði síðast hjá er flokkuð í samræmi
við Islenska atvinnugreinaflokkun, ÍSAT 95, sem byggð er
á atvinnugreinaflokkun Evrópusambandsins, NACE (1.
endursk.). Atvinnustarfsemierflokkuð meðfjögurratölustafa
atvinnugreinarnúmeri. Námugröftur er talinn með iðnaði.
Heimilishald með launuðu starfsfólki og starfsemi alþjóðlegra
stofnana er talið með annarri samfélagsþjónustu, félagastarf-
semi, menningarstarfsemi o.fl.
Atvinnustétt. Fjóraratvinnustéttireru skilgreindarí vinnu-
markaðskönnunum Hagstofunnar: Launþegar, einyrkjar,
atvinnurekendur og ólaunað skyldulið. I þessari skýrslu er
einyrkjum og atvinnurekendum slegið saman í einn hóp,
sjálfstætt starfandi einstaklingum. Launþegar eru starfandi
einstaklingar sem telja sig launþega eða eru á undirverktaka-
samningi með starfsskyldur launþega. Til launþega teljast
einnig þeir sem eru atvinnulausir og eru að leita sér að vinnu
sem launþegar og hafa ekki leitað eftir leyfum, fjárhagsaðstoð,
lóð eða þ.h. í þeim tilgangi að hefja sjálfstæðan rekstur.
I nóvember 1994 var orðlagi spurningar um atvinnustétt
breytt til tryggja að eingöngu ólaunaðir fjölskyldumeðlimir
flokkuðust sem “ólaunað skyldulið.” Fram að því hafði borið
á því að sjálfstætt starfandi einstaklingar með fjölskyldu-
rekstur væru ranglega flokkaðir sem ólaunað skyldulið.
Atvinnuþátttaka. I vinnumarkaðskönnunum Hagstof-
unnar er fylgt skilgreiningum Alþjóðavinnumálastofnunar-
innar (ILO) á grundvallarhugtökum um vinnumarkað en þær
eru notaðar á alþjóðavettvangi. Helstu skilgreiningar eru
þessar:
Atvinna. Hvers konar vinna gegn endurgjaldi í peningum
eða fríðu, ólaunuð vinna við fyrirtæki eigin fjölskyldu,
ólaunuð vinna við byggingu eigin íbúðarhúsnæðis eða fram-
leiðslu til eigin neyslu. Ennfremur vinna við listsköpun
jafnvel þótt viðkomandi hafi ekki tekjur af henni. Olaunuð
vinna við heimilishald á eigin heimili telst ekki vera atvinna.
Atvinnulausir. Þeir teljast atvinnulausir sem ekki hafa
atvinnu og falla undir eitthvert eftirfarandi skilyrða:
1. Hefur leitað sér vinnu sl. fjórar vikur og er tilbúið að hefja
störf innan tveggja vikna frá því könnunin er gerð.
Renewal ofthe sample. As each rotation group is selected
by a simple random sampling with an equal sampling fraction
across age cohorts, the two youngest age groups are
underrepresented in the sample. This results in biased
estimates of the total labour force participation rate as these
age cohorts have a lower labour force participation than the
average. This has been dealt with by using a weighting
scheme with age groups 16, 17, 18-19 and thereafter at five-
year intervals. As mentioned above, from November 1994
the sampling scheme was altered in order to ensure
proportionate representation of these two age cohorts.
9.1.4. Concepts
Age. Age of respondents as of the 15th of each survey month,
except for spring 1993, 1995 and 1998 when the reference
date was March 3 lst.
Economic activity. Economic activity is classified
according to NACE (Rev. 1) at the four-digit level. However,
only sections A to Q are reported. Section C, Mining, is
collapsed with section D, Industry, and sections P and Q are
reported together with section O. Because of its importance,
the fishing industry is reported separately as a subcategory
of section D.
Status in employment. Four status categories are used in
the labour force survey: Employees, own-account workers,
employers and unpaid family workers. In this report all self-
employed persons are classified together. Employees are
persons in employ ment who identify themselves as employ ees
or as “sub-contracting” employees as well as those
unemployed persons who are seeking employment as
employees and have not looked for permits, licences, financial
assistance, premises or equipment in order to set up their own
business.
In November 1994 the wording of the question on status
in employment was changed in order to ensure that only
unpaid family workers were classified as such. Until then the
wording was such that self-employed with a family business
could easily be wrongly classified as unpaid family workers.
Labour force participation. The following interpretation
of the ILO definition of labour force status is used in the
Labour Force Survey:
Employment. All gainful employment including unpaid
work at family enterprise, unpaid work at the construction of
own house or the production of own consumption. Also
creation of works of art, even if the person has not yet
received any payment. Maintaining own household is not
considered gainful employment.
Unemployment. Persons are classified as unemployed if
they did not have gainful employment in the reference week
and satisfy at least one of the following criteria:
1. Have been seeking work during the previous four weeks