Fréttablaðið - 12.10.2019, Qupperneq 26

Strætó BS hjálpar starfsfólki að
læra íslensku, ef það vill getur það
fengið frítt á íslenskunámskeið á
tímakaupi.
Ewelina hefur lagt mikið á sig til
að læra þá íslensku sem hún kann.
„Kannski er þetta af því að ég er að
eldast eða eitthvað, en ég á mjög
erfitt með að læra íslensku, en ég
vil samt gera allt sem ég get til að
standa mig vel. Eins og Bogdan
segir, það fer í mig þegar ég hitti
fólk sem vill mig ekki hérna. Þetta
er sorglegt. Það er ekki margt sem
verður til þess að mér sárnar, en
þetta er eitt af því.“
Bogdan: „Ef fólki er illa við
útlendinga þá verður það bara að
vera þannig, ég get ekki breytt öðru
fólki.“
Basilia: „Það hafa komið farþegar
mér til varnar í leiðinlegum aðstæð­
um, bara stoppað viðkomandi og
fengið hann til að hætta.“
Bros skipir miklu máli
Jenny: „Það var eitt sinn uppi í
Hamraborg, þá var maður á leiðinni
upp í vagn til mín. Konan hans og
barn stóðu fyrir utan í rigningunni.
Ég spurði hvort þau ætluðu ekki að
koma. Hann sagði að þau tækju
næsta, spurði mig svo hvort vagn­
stjórinn í næsta strætó væri ekki
örugglega karlmaður. Hann mætti
næsta dag, sá mig og sagði að þau
yrðu sein. Ég sagði honum bara að
setjast niður með konunni sinni og
barni, og bara sjá hvernig ég keyri.
Þau komu síðan daglega út vikuna.“
Ewelina: „Það var einn sem vildi
fá mynd af sér með mér til að senda
til heimalandsins. Hann mátti það
alveg.“
Basilia: „Það var ein sem vildi
mynd af mér til að sýna mann­
inum sínum, til að sýna honum að
konur geta gert allt sem karlar gera.
Ég skildi hana mjög vel, í Nígeríu
er bara gert ráð fyrir að konur ali
upp börn og sinni einhverjum ein­
földum störfum. Mikið af svörtu
fólki sem kemur í vagninn til mín
nefnir það einmitt að ég sé svo sterk
að geta þetta. Mér líður æðislega, ég
er eins og ofurkona sem sannar að
allt er hægt.“
Jenny: „Ég elska svona stundir.
Einu sinni hjálpaði ég eldri konu
sem tók óvart vitlausan vagn.
Daginn eftir mætti hún með möff­
ins, kaffi og blóm fyrir mig. Brosið
skiptir miklu máli.“
Bogdan: „Brosa og segja góðan
daginn.“
Þau eiga öll börn og hafa oftar en
einu sinni þurft að siða ungmenni
til.
Jenny: „Eins og fótboltastrákarn­
ir í Norðlingaholti. Þeir voru alltaf
að hanga í loftinu, það er hættulegt
þegar vagninn fer af stað. Þannig að
ég fæ þá til að standa alveg fremst í
vagninum og sjá í stóra glugganum
hversu hratt þrjátíu kílómetra hraði
er í raun og veru. Ég spurði þá hvað
myndi koma fyrir þá ef þeir væru að
hangandi eða hoppandi í sætunum
og ég þyrfti að snarhemla. Núna
eru þeir ári eldri, heilsa mér alltaf
og setjast niður.“
Basilia: „Þetta er erfitt með fullan
vagn, til dæmis þegar ég keyri ásinn
á morgnana. Ég hef synt í gegnum
mannhafið til að biðja krakka um
að setjast niður.“
Skutlaði farþega heim
Strætó BS fær reglulega á sig gagn­
rýni í fjölmiðlum, bæði vegna fram­
komu og alvarlegra mistaka. Þar á
bæ er viðurkennt að í svo stórum
hópi vagnstjóra geti leynst skemmd
epli. Þau segja slíkar fréttir hafa lítil
áhrif á sig, en þau telja umræðuna
oft ósanngjarna.
Jenny: „Það var frétt einhvern
tímann um einhvern sem fékk ekki
far því það vantaði 10 krónur upp
í miðann. Ég fer ekki út í Krónuna,
kasta í þá peningum og heimta að
fá epli því ég er ekki með nægan
pening. Þarf ég að útskýra þetta
eitthvað frekar?“
Ewelina: „Við erum alltaf að
hjálpa fólki. Það truflar marga. Ég
er kannski búin að hjálpa krakka í
hjólastól en tek svo eftir því að ein­
hver horfir illilega á mig.“
Ewelina Trzaska
er frá Póllandi.
Hún hóf störf
hjá Strætó í júní
2018.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ANTON BRINK
Jenny Johansson er frá Svíþjóð. Hún hóf störf hjá Strætó í maí 2018, hún
starfar bæði sem vagnstjóri og í þjónustuverinu. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
klukkan fjögur og vagninn er fastur
í umferð, þá er það lítið sem ég get
gert. Eins gaman og það væri þá get
ég ekki f logið yfir alla bílana upp
Ártúnsbrekkuna.“
Svo kemur það reglulega fyrir að
það þurfi að flauta á bíla sem eru á
forgangsakreininni.
Bogdan: „Það er alltaf Range
Rover.“
Hótað með slökkvitæki
Vagnstjórar eru í reglulegum sam­
skiptum við þá sem minna mega
sín. Eiga þau í daglegum samskipt­
um við fólk sem býr á götunni, er
EINU SINNI HJÁLPAÐI
ÉG ELDRI KONU SEM TÓK
ÓVART VITLAUSAN VAGN.
DAGINN EFTIR MÆTTI
HÚN MEÐ MÖFFINS, KAFFI
OG BLÓM FYRIR MIG.
Jenny
KANNSKI ER ÞETTA AF ÞVÍ
AÐ ÉG ER AÐ ELDAST EÐA
EITTHVAÐ, EN ÉG Á MJÖG
ERFITT MEÐ AÐ LÆRA
ÍSLENSKU, EN ÉG VIL SAMT
GERA ALLT SEM ÉG GET TIL
AÐ STANDA MIG VEL.
Ewelina
Bogdan: „Ég hef skutlað farþega
heim, þetta var síðasta ferðin um
kvöldið og hann hafði tekið vit­
lausan vagn. Ég skilaði bara stræt­
ónum og skutlaði honum heim. Það
þýðir samt ekki að allir vagnstjórar
geri það sama.“
Starfinu fylgir töluverð tíma­
pressa. Bílstjórar eru stöðugt með
klukku sem sýnir hvað þau hafa
mikinn tíma til að komast á næsta
áfangastað. Þeim er mikið kapps­
mál að vera alltaf á réttum tíma,
ekki of snemma og alls ekki of seint.
Það tekst ekki alltaf, þá sérstaklega
á álagstímum.
Jenny: „Við höfum kannski mín­
útu á hverjum stað. Við viljum allt­
af hjálpa, en ég hef ekki tíma til að
segja þér til vegar eða svara hvernig
gengur með appið.“
Ewelina: „Ég er ekki með pen­
inga, bara kort.“
Bogdan: „Það er alveg hálftími
sem getur farið í það. Síðan eru þeir
sem vilja að við keyrum hraðar því
þeir eru að f lýta sér eða hægt því
einhver er hræddur. Ég má ekki
fara yfir hámarkshraða og ég má
ekki keyra undir umferðarhraða.
Svo þegar einhver er að f lýta sér
í virkri fíkniefnaneyslu eða fólk
með alvarleg geðræn vandamál. Öll
kannast þau við sama fólkið, þar á
meðal mann sem býr á götunni og
reynir reglulega að komast um borð
á sömu stoppistöðinni án þess að
borga.
Ewelina: „Það er ekkert sem
Reykjavíkurborg getur gert til að
hjálpa honum. Ég spurði hann einu
sinni hvernig hann hefði það í dag,
hann var svo hissa að einhver spyrði
hann að þessu og sagði að hann væri
að reyna.“
Jenny: „Hann gerði á sig í vagn­
inum einu sinni, hann hefur hrækt
á fólk, eitt sinn þurfti bílstjóri að
vera í fjóra tíma á slysó vegna hans.“
Basilia: „Þetta er veikur maður
sem þarf á úrræði að halda.“
Jenny segir manninn einn af
mörgum farþegum sem þurfi á
hjálp að halda.
Það hefur komið fyrir að þeim
hafi verið hótað, stundum geta
það verið hótanir um málshöfðun
þar sem vagninn hafi ekki komið á
réttum tíma, það hafa líka komið
upp mun alvarlegri atvik.
Basilia: „Ég var eitt sinn komin
upp í Mjódd og stoppaði til að taka
upp farþega, þá kom reiður maður.
Tek það fram að ég get ekki dæmt
hann því ég veit ekki hvað hann var
að ganga í gegnum. Hann gargaði á
mig hvort ég kynni ekki að keyra,
hver hafði gefið mér leyfi til þess.
Hann tók upp slökkvitækið mitt og
krafðist þess að ég afhenti honum
bíllykilinn. Ég sagði honum rólega
að á þessum vagni væri enginn bíl­
lykill. Ég hugsaði einmitt á þeirri
stundu, er þetta svona sem það er að
vera hótað barsmíðum að ástæðu­
lausu?“
Jenny: „Við getum ekki farið neitt
í þessum aðstæðum.“
Bogdan: „Það eru engar dyr
okkar megin.“
Bílstjórinn í fyrsta sæti
Það var nokkuð umdeilt þegar gælu­
dýr voru leyfð um borð í strætis­
vögnum.
Bogdan: „Skiptir mig engu máli
hvort þú kemur með dýr með þér.
Það er kannski ef einhver er með
ofnæmi um borð. Það er engin leið
fyrir okkur að vita það.“
Ewelina: „Ég er með ofnæmi, en
ekki nóg til að hafa sprautu á mér.“
Jenny: „Ég var í hernum í fimm
ár og vann tíu ár í apóteki, ég get
bjargað fólki en ég er ekki með
nein tól ef einhver fær heiftarlegt
ofnæmiskast.“
Þó svo að öryggi farþega og
stundvísi séu stór atriði þá eru þau
ekki aðalatriðin.
Ewelina: „Bílstjórinn er í fyrsta
sæti. Svo bíllinn. Síðan koma far­
þegarnir. Það er góð ástæða fyrir
því.“
Bogdan: „Ef við erum ekki í góðu
standi, þá gengur þetta ekki.“
Þau eru öll sammála um að þrátt
fyrir allt vilji þau hvergi annars
staðar starfa.
Basilia: „Strætó er langbesti
staður sem ég hef unnið á. Þegar ég
tala um hvað ég vinn við utan skrif­
stofunnar þá halda margir að þetta
sé algjört helvíti. Ég lít á hvern dag
sem eitthvað í reynslubankann, ég
get tekið við hverju sem er því ég hef
heyrt það allt áður.“
1 2 . O K T Ó B E R 2 0 1 9 L A U G A R D A G U R26 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
1
2
-1
0
-2
0
1
9

0
5
:5
3
F
B
1
0
4
s
_
P
0
8
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
7
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
4
0
1
-E
3
6
0
2
4
0
1
-E
2
2
4
2
4
0
1
-E
0
E
8
2
4
0
1
-D
F
A
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
A

F
B
1
0
4
s
_
1
1
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K