Skessuhorn - 30.11.2011, Side 10

10 MIÐVIKUDAGUR 30. NÓVEMBER
Vegna gríð ar legs sam drátt ar í
sölu sem ents síð ustu ár og mik ill ar
ó vissu um stöðu bygg ing ar iðn að ar­
ins næstu miss eri á kvað stjórn Sem­
ents verk smiðj unn ar á Akra nesi um
miðja síð ustu viku að hætta sem­
ents fram leiðslu, ef að stæð ur breyt­
ast ekki veru lega á næstu tveim­
ur árum. Jafn framt þeirri á kvörð un
var níu starfs mönn um verk smiðj­
unn ar sagt upp störf um. Bæt ist það
við mikla fækk un starfs manna sem
orð ið hafa síð ustu árin í þeim að­
hald að gerð um sem beitt hef ur ver­
ið við breytta stöðu fyr ir tæk is ins.
Þeg ar þeir hafa lok ið störf um sem
nú fengu upp sagn ar bréf verða ein­
ung is eft ir 14 starfs menn í Sem­
ents verk smiðj unni þar sem um
ára bil störf uðu á ann að hund rað
manns.
Í frétta til kynn ingu frá stjórn inni
í síð ustu viku sagði m.a. að í stað
sem ents fram leiðslu í verk smiðj­
unni muni hún hefja inn flutn ing frá
norska fram leið and an um Norcem
AS sem er einn eig enda Sem ents­
verk smiðj unn ar.
Erum enn á botn in um
Gunn ar H. Sig urðs son for stjóri
seg ir að eins og stað an sé í dag
muni Sem ents verk smiðj an breyst
úr fram leiðslu fyr ir tæki í inn flutn­
ings fyr ir tæki. Hann seg ir að við
upp sagn irn ar nú hafi ver ið skil in
eft ir nægj an leg verk þekk ing í fyr­
ir tæk inu til að mögu legt væri að
byrja sem ents fram leiðslu að nýju.
„Til þess að svo verði þarf bygg­
ing ar iðn að ur inn að taka veru lega
við sér. Við héld um að hann væri
kom inn á botn inn um síð ustu ára­
mót og við end ur fjár mögn un fyr­
ir tæk is ins í mars síð ast liðn um von­
uð ust eig end ur til að fram kvæmd­
ir færu af stað von bráð ar og land­
ið risi að nýju. End ur fjár mögn un­
in var gerð í trausti þess. Það hef ur
hins veg ar ekki gerst og við erum
enn þá á botn um. Sem ents sal an á
þessu ári verð ur 25% minni en á
síð asta ári sem var þó það lé leg asta
í manna minn um hvað sem ents sölu
varð ar. Eins og mál in hafa þró ast,
að við séum að eins að fram leiða
þrjá mán uði á ári og sem ent sal an
ekki nema 30% af því sem hún er
í venju legu ári, þá var ó gjörn ing­
ur ann að en ráð ast í þær breyt ing ar
sem nú voru gerð ar. Vissu lega eru
þær mjög sárs auka full ar fyr ir okk­
ur stjórn end urn ar. Sér stak lega er
erfitt að segja upp starfs fólki, góðu
fólki sem hef ur reynst vel og tek­
ið þátt í þess um þreng ing um með
okk ur,“ seg ir Gunn ar.
Búið að reyna margt
Gunn ar seg ir að Sem ents verk­
smiðj an hafi orð ið fyr ir gríð ar leg­
um á föll um við hrun ið 2008. Er­
lend lán verk smiðj unn ar stór hækk­
uðu, mark að ur inn fyr ir fram leiðsl­
una hrundi, eig ið fé fyr ir tæk is ins
brann upp og varð nei kvætt, á samt
því að stærstu við skipta vin ir verk­
smiðj unn ar urðu gjald þrota, og þar
með einn eig and inn BM Vallá. „Frá
þeim tíma höf um við brugð ist við
með ýms um hætti og það hafa all ir
hjálp ast að við að bjarga verk smiðj­
unni. Þar á með al starfs fólk ið sem
tók tíma bund ið á sig skert starfs­
hlut fall, birgjarn ir marg ir sýndu
okk ur bið lund og eig end urn ir hafa
lagt allt kapp á að tryggja á fram­
hald rekst urs, með al ann ars með
því að koma að end ur fjár mögn un
og samn ing um við rík ið í því sam­
bandi í mars mán uði síð ast liðn um.“
Að spurð ur seg ir Gunn ar að
marg ir hafi lát ið þá skoð un í ljósi
að það sé í raun ó trú legt hvað tek­
ist hafi að halda sem ents fram­
leiðslu lengi á fram mið að við það
sem á und an var geng ið. Hann seg­
ir hags muni stærstu eig end anna
Björg un ar og Norcem, sem hvert
um sig eiga 37% í Sem ents verk­
smiðj unni, lýsa sig vel í því að þeir
hafi kos ið að taka þátt í end ur fjár­
mögn un frek ar en að setja fé lag ið í
gjald þrot, eins og þeim hafi í raun
ver ið í lófa lag ið.
„Björg un hef ur hags muni af hrá­
efn is sölu til okk ar og þess vegna er
það hag ur þess fyr ir tæk is að sem­
ents fram leiðsla hefj ist að nýju.
Varð andi Norð menn ina í Norcem
þá er það þannig að sem ents fram­
leiðsla er alltaf hag kvæmust sem
næst bygg ing ar stað. Þess vegna er
það líka þeirra hag ur að fram leiðsl­
an hefj ist hjá okk ur að nýju. Norski
sam stafs að il inn hef ur reynst okk ur
mjög vel og hef ur ekki síð ur lagst
á ár arn ar að bjarga fyr ir tæk inu en
aðr ir eig end ur.“
Sam keppn in við
inn flutn ing erf ið
Gunn ar er spurð ur út í á stæð ur
þess að í til boði til Ís lenskra að al­
verk taka í Vaðla heið ar göng, er boð­
ið norskt sem ent, en ekki ís lenskt
sem til þessa hef ur þótt á kjós an­
leg ast til ganga gerð ar. Hann seg­
ir að í þessu til felli ráði sam keppn­
in við er lent sem ent. Strax og mik­
ill flutn ings kost að ur bæt ist við
sem ents verð ið inn an lands, sé sam­
keppn in við inn flutn ing á sem enti
í ná grenni fram kvæmda stað ar mjög
erf ið. Það er því ljóst að þrátt fyr­
ir að ráð ist verði í Vaðla heið ar­
göng, verði Sem ents verk smiðj an
ekki ræst.
En er það þá þannig að til þess
að Sem ents verk smiðj an verði ræst
að nýju þurfi að koma til mikl­
ar fram kvæmd ir á suð vest ur horn­
inu, þannig að ekki bæt ist við mik­
ill flutn ings kostn að ur ofan á sem­
ents verð ið?
„Já, í raun inni er það þannig að
sam keppn in við inn flutt sem ent,
set ur okk ur þess ar skorð ur. Þeg­
ar flytja þarf sem ent ið lang ar leið­
ir til stórnot enda í bygg ing ar iðn aði
er erfitt að keppa við inn flutn ing­
inn. Bygg inga mark að ur inn þarf að
efl ast til muna til að það verði hag­
kvæmt að fram leiða sem ent á Ís­
landi. Heild ar sal an á sem enti í ár
með inn flutn ingn um er um 55 þús­
und tonn. Þótt við hefð um alla þá
sölu þá dug ar það okk ur ekki. Við
þurf um að selja á árs grund velli 70­
80 þús und tonn til að sem ents fram­
leiðsl an standi und ir sér hjá okk ur,“
seg ir Gunn ar H. Sig urðs son for­
stjóri Sem ents verk smiðj unn ar.
þá
Stöðugt þreng ir að Sem ents­
verk smið unni á Akra nesi og eft­
ir síð ustu upp sagn ir verða ein ung­
is eft ir 14 starfs menn. Bæj ar bú ar
og marg ir þeir sem vilja að þessi
at vinnu starf semi haldi á fram um
ó komna tíð ótt ast að stefni í hægt
and lát verk smiðj unn ar. Frá því að
fyrsta sem ent var fram leidd í verk­
smiðj unni eru lið in 53 ár og nú­
ver andi starfs menn ótt ast að þeg ar
slökkt var á ofni verk smiðj unn ar
fyrr í þess um mán uði hafi kom ið
úr hon um síð asta gjall ið til fram­
leiðslu sem ents í verk smiðj unni. Í
síð ustu upp sögn, sem tek ur gildi nú
um mán aða mót in, er fram leiðslu­
deild in lögð nið ur og starfs mönn­
um við halds deilda, raf magns­ og
véla verk stæð is, sagt upp. Af 14
starfs mönn um sem eft ir verða eru
ein ung is þrír sem hafa tækni lega
þekk ingu til að vera leið bein andi
við gang setn ingu verk smiðj unn ar
að nýju, ef fram kvæmd ir í land inu
myndi kalla á slíkt. Með al þeirra
starfs manna sem fengu upp sagn­
ar bréf í síð ustu viku er raf virk inn
Guð jón Við ar Guð jóns son sem
jafn framt er að al trún að ar mað ur
starfs manna fyr ir tæk is ins. Guð­
jón tel ur að verk smiðj an verði
ekki gang sett að nýju, ein fald­
lega vegna þess að stærsti eig andi
verk smiðj unn ar, Norcem, hafi yf­
ir gnæf andi hag muni, og raun­
ar þá einu, að flytja sem ent hing­
að til lands ins. Þess fyr ir utan sé
vand séð að það verði á færi þeirra
þriggja „keyrslu manna“ sem eft­
ir eru að ráða við að þjálfa upp
starfs lið til gang setn ing ar verk­
smiðj unn ar ef til kæmi.
Mislukk uð
einka væð ing
Guð jón tel ur að stór kost leg
mis tök hafi ver ið gerð við einka­
væð ingu Sem ents verk smiðj unn­
ar 2003, þeg ar að il um sem bein­
lín is höfðu hag af því að kom ast
yfir verk smiðj una til að nýta hana í
eig in þágu voru seld ir stór ir eign­
ar hlut ar. Þar er hann sér stak lega
að tala um BM Vallá og norska
sem ents fram leið and ann Norcem,
en hvor um sig keypti 25% hlut,
Björg un keypti einnig 25% eign­
ar hlut og fjár fest inga sjóð ur af­
gang inn. Þeg ar BM Vallá fór í
gjald þrot 2009 skuld aði fyr ir tæk ið
Sem ents verk smiðj unni að minnsta
kosti 400 millj ón ir króna. Guð jón
tel ur að Norð menn irn ir hafi allt
frá upp hafi stefnt að því að leggja
nið ur sem ents fram leiðslu á Akra­
nesi. Með inn komu þeirra hafi sú
ó heilla þró un byrj að að í stað þess
að verk smiðj an fram leiddi úr rúm­
lega 90% inn lendra hrá efna sé
það nú kom ið í núllið. Inn koma
Norcem hafi líka veikt Sem ents­
verk smiðj una að verj ast inn flutn­
ingi. Með Norð menn ina inn an­
borð hafi ekki ver ið ein ing með al
eig end anna að kæra til Sam keppn­
is stofn un ar und ir boð danska sem­
ents fram leið and ans Aal borg á ís­
lensk an mark að. Sam keppn in við
inn flutn ing hafi ver ið einn af stóru
nögl un um í lík kistu Sem ents verk­
smiðj unn ar. Þar hafi eig end ur sýnt
alltof mikla lin kind sem og ís lensk
stjórn völd og stjórn mála menn
með af skipta leysi sínu. Rík is vald­
ið hefði get að beitt sér á ein hver
hátt, líkt og er lend ur iðn að ur fær
í mörg um til fell um með að stoð
sem ekki kall ast styrk ir, en eru það
engu að síð ur.
Norð menn irn ir farn ir
að stjórna
Fyr ir utan þá skuld sem BM
Vallá skildi eft ir þeg ar það fé lag
fór í þrot, var það að sögn Guð­
jóns ekki fyrr en á þessu ári sem
kaup end ur við einka væð ing una
borg uðu kaup verð ið á Sem ents­
verk smiðj unni. Við sölu rík is­
ins á verk smiðj unni 2003 óskaði
danska fyr ir tæk is ins Aal borg eft ir
skoð un á gjörn ing um hjá eft ir lits­
stofn un á Evr ópska efna hags svæð­
inu. Sú skoð un og mála rekst ur tók
lang an tíma og á með an töldu nýir
eig end ur sig ekki geta geng ið frá
greiðsl um. Þeg ar verk smiðj an var
síð an greidd á vor dög um 2011 var
ein ung is greidd ur lít ill hluti þeirra
67 millj óna sem borga átti í pen­
ing um fyr ir verk smiðj una, vegna
bótakrafna nýju eig end anna, að
sögn Guð jóns.
Norcem og Björg un eru að al­
eig end ur í Sem ents verk smiðj unni.
Guð jón seg ir að Norð menn irn ir í
Norcem eigi með 15­20% eign ar­
hluta sín um í Björg un þannig ráð­
andi hlut í fyr ir tæk inu. „Mér virð­
ist sem Norð menn irn ir hafi frá
miðju þessu ári tek ið yfir stjórn
fyr ir tæk is ins, eins og þeir stefndu
á reið an lega að í upp hafi.“
Guð jón seg ir ís lenska sem ent­
ið hafa haft á kveð in gæði fram yfir
inn flutt sem ent og þakk ar það kís­
il ryki sem bland að er í sem ent­
ið í fram leiðslu ferl inu. Það hef­
ur þótt ein stak lega gott og nán ast
ó missandi við fóðr un ganga, bæði
í virkj un um og sam göngu mann­
virkj um. Nú bregði hins veg ar svo
við að í til boði Ís lenskra að al verk­
taka, sem var það lægsta í Vaðla­
heið ar göng, sé norskt sem ent í
boði frá Sem ents verk smiðj unni.
Það sé því al veg ljóst að þó svo að
Vaðla heið ar göng verði næsta stór­
fram kvæmd á Ís landi, verði Sem­
ents verk smiðj an ekki ræst vegna
þeirra.
þá
Guð jón Við ar Guð jóns son að al trún að ar mað ur starfs manna Sem ents verk smiðj­
unn ar á samt vinnu fé laga sín um á raf magns verk stæð inu og elsta starfs manni
verk smiðj unn ar, Smára Hann essyni.
Ótt ast að verk smiðj an verði
ekki ræst að nýju
Spjall að við Guð jón Við ar Guð jóns son að al trún að ar mann
Sem ents fram leiðslu hætt á Akra nesi
nema mark aðs að stæð ur breyt ist
Gunn ar H. Sig urðs son, for stjóri Sem­
ents verk smiðj unn ar.