Fréttablaðið - 28.11.2019, Blaðsíða 56

Blekhylki.is, S. 517 0150 – 2. hæð Smáralind
Ódýr blekhylki
og tónerar!
KVIKMYNDIR
Bergmál
Leikstjórn: Rúnar Rúnarsson
Handrit: Rúnar Rúnarsson
Aðalhlutverk: Alls konar fólk, á
öllum aldri úr ýmsum áttum. Sjálf-
sagt rúmlega 350 manns.
Bergmál er einstök mynd. Án gríns.
Algerlega einstök og stórmerkileg.
Svo mjög í raun að réttast er að hafa
um hana sem fæst orð. Ég upplifði
hana í það minnsta þannig, auk
þess sem það yrði til að æra jafnvel
stöðuga að reyna að rekja efni henn-
ar og innihald. Það er ekki hægt.
Rúnar Rúnarsson f léttar hér
saman undarlega heilsteypta en
brotakennda mynd úr tæplega
60 misstuttum sagnaleiftrum.
Örsögum sem tengjast ekkert en
geta samt auðveldlega myndað
árhrifaríka og ágenga heild. Sögur
frekar en sögu og í raun er Bergmál
jafn margar kvikmyndir og fólkið
sem sér hana. Hún er upplifun sem
ekkert okkar mun skynja, skilja og
túlka nákvæmlega eins.
Rúnar gefur öllum hefðbundn-
um reglum um söguframvindu og
byggingu langt nef þannig að marg-
breytileg brotin renna í gegnum
vitundina, haganlega saman klippt
og þótt þau kunni að birtast til-
viljanakennt fær maður sterkt á
tilfinninguna að gríðarleg hugar-
orka og tími hafi farið í það svim-
andi þolinmæðisverk sem klipping
myndarinnar hlýtur bara að hafa
verið.
Flest erum við sem kvikmynda-
áhorfendur slefandi og skilyrtir
hundar Hollywood sem hafa
vanist því að naga bein upp-
hafs, miðju og endaloka
þannig að Tarantino þurfti
ekki annað en að kasta heil-
ögu þrenningunni fram í
brenglaðri röð í Pulp Fiction
til þess að kvikmynda-
h e i m s b y g g ð i n
féll andaktug í
stafi.
R ú n a r
tef lir miklu
d j a r f a r
og fok k a r
hressilega í hausnum á manni
með þessari margþversagna-
kenndu kvikmynd. Kannski
mætti ætla að frásagnarmáti
hans hér falli þægilega að
pússuðum rössum áhrifa-
valda og hirðfífla þeirra með
sinn áunna athyglisbrest sem
hleypur á sekúndum og 160
stafabilum. Allar þess-
ar pínkuponsulitlu
örsögur sem verða
saman að langvar-
andi bergmáli verða
ólík t snöppu nu m
dýpri og merkingar-
bærari eftir því sem
áhorfandinn gefur
þeim meiri gaum,
saman og í sundur.
Atriðin eru eins og
brotin sem mynda þá
línulaga og kræklóttu
f lækju sem lífið er eru
alls konar; fyndin, sorg-
leg, falleg, átakanleg,
öfugsnúin og stundum jafn banal
og hversdagslegt brölt okkar er í
eðli sínu.
Það sem einum finnst fyndið
þarna finnst öðrum fáránlegt eða
eitthvað allt annað. Undir lokin
birtist þó fallegasta sena sem sést
hefur í íslensku bíói. Þið fattið það
þegar þið sjáið það og hljótið að
taka undir með mér. Í endinum
skyldi upphafið skoða.
Bergmál er ótrúlega íslensk en um
leið sammannleg og tímalaus saga
okkar allra þannig að maður þarf að
horfast í augu við sjálfan sig og aðra
á tjaldinu og getur jafnvel kynnst
sjálfum sér öðruvísi í leiðinni.
Þórarinn Þórarinsson
NIÐURSTAÐA: Rúnar Rúnarsson gefur
fullkominn skít í hefðbundinn frásagnar-
hátt og ævafornar reglur Aristótelesar
í þeim efnum með djarfri tilraun sem
gerir talsverðar kröfur til áhorfenda sem
uppskera ríkulega ef þeir nenna að leggja
sitt af mörkum til verksins.
Spegilbrot sjálfsmynda okkar
Upphaf eða endir? Húsbruni í sveitinni hefur ólíka merkingu fyrir persónum sem og áhorfendum. Eins og myndin öll.
Þegar vonin ein er eftir. Skaðaminnkunarbíllinn Frú Ragnheiður kemur við
sögu sem boðberi vonarinnar sem lifir svo lengi sem fíkillinn dregur andann.
Alls konar boðskapur bergmálar um myndina en hver hann nákvæmlega er
er undir hverjum og einum komið.
Rúnar
Rúnarsson
kemur með
Bergmáli
aftan að
áhorfendum
með djörfu
en ánægjulega
óvæntu útspili.
Offramboðið á sjónvarpsefni er orðið svo yfirþyrmandi og svo virðist sem fréttir af
nýjum efnisveitum berist vikulega.
Netflix náði ákveðnum yfirburðum
í byrjun en ákafir nýliðar þrengja
stöðugt að risanum í harðri sam-
keppni um tíma okkar og peninga.
Disney+ og Apple TV+ eru meðal
þeirra nýjustu en framleiðsla gæða-
þátta hjá Hulu og Amazon Prime
hefur einnig stóref lst undanfarið
og tilnefningar til virtustu verð-
launanna í bransanum hafa ratað
til þeirra.
Nokkrar aðrar streymisveitur
eru væntanlegar í hasarinn, meðal
annarra Peacock, sem er á vegum
NBC sjónvarpsstöðvarinnar og
Universal kvikmyndaversins, og
HBO Max sem mun sýna efni kapal-
stöðvarinnar ásamt efni frá Warner
Bros kvikmyndaverinu.
Streymisveiturnar keppst við að
fá skærustu stjörnurnar í skemmt-
anabransanum til liðs við sig og
vissulega má greina vandlætingar-
tón hjá þekktum leikurum og
leikstjórum sem gefa lítið fyrir
hugmyndafræði og áherslur stóru
framleiðslufyrirtækjanna í Holly-
wood dagsins í dag.
Áherslan virðist mest á ofurhetju-
og hasarmyndir á borð við það sem
streymir frá myndasögurisanum
Marvel, auk harðhausamynda í
anda The Fast and the Furious.
Markhópurinn er ungt fólk sem
er líklegast til þess að fara í bíó á
meðan plássið fyrir myndir sem
keyra á öðru en sprengingum og
ofurhetjum minnkar jafnt og þétt.
Martin Scorsese er einn þeirra
sem hafa gagnrýnt stefnu fram-
leiðslufyrirtækja og hefur hann nú
gert kvikmyndina The Irishman
fyrir Netf lix. The Irishman varð
aðgengileg á streymis-
veitunni í gær eftir
að hafa verið sýnt í
kvikmyndahúsum í
stuttan tíma.
Scorsese v irðist
kunna vel við sig í Net-
flix-umhverfinu og
þeir eru margir
k v ik my nd a-
rýnarnir sem
s pá þ e s s u
n ý j a s t a
s t ó r v i r k i
hans vænum
slatta af til-
nefningum
t i l Ó sk-
arsverð-
launa.
N e t -
f l i x
virðist
m e ð
þ e s s u
v e r a
að reyna að skilja sig frá streymis-
hjörðinni með áherslu á fram-
leiðslu á kvikmyndir eftir leiðandi
leikstjóra með virtum leikurum
og greindi nýlega frá áformum um
að taka yfir gamalt kvikmynda-
hús í New York til þess að sýna þar
myndir sínar á breiðtjaldi.
Skemmst er frá því að segja að
Óskarsverðlaunaakademían gerir
kröfur um að kvikmynd verði
að hafa verið til sýningar í kvik-
myndahúsum í ákveðinn tíma til
að eiga möguleika á tilnefningu.
Þannig að það eru engar tilviljanir
í stríði streymisveitanna.
Netf lix á svo sannarlega undir
högg að sækja vegna þessa fjölda
streymisveita sem virðast hafa
dúkkað upp á einni nóttu. Fjár-
hagslegt tap Netf lix hefur verið
mikið á síðustu misserum. Ekki ein-
göngu vegna fækkunar áskrifenda
og gífurlegs fjármagns sem fer í að
framleiða kvikmyndir í Óskars-
verðlaunaklassa heldur hafa margir
sett út á að Netflix hafi tilhneigingu
til að hætta framleiðslu efnis eftir
fáar og jafnvel eina þáttaröð. Verði
þáttaröð ekki vinsæl undir eins er
hún sett á hilluna.
Vart þarf að minna á að upphaf-
lega hugmyndin að baki streymis-
veitum var meðal annars að sporna
gegn ólöglegu niðurhali og hafa
vinsælasta sjónvarpsefnið tiltækt
á einum stað og aðgengilegt hve-
nær sem okkur þóknaðist. Einnig
þótti það ódýrara að kaupa aðgang
að þeim en að vera áskrifandi að
sjónvarpsstöðvum sem verður svo
sannarlega ekki raunin ef keypt
er áskrift að öllum þeim nýju sem
í boði eru. Spurningin er hvort
áhorfandinn fari aftur að kaupa sér
DVD diska og hala niður myndum
með ólöglegum hætti í stað þess
að borga mánaðargjald fyrir allar
þessar strey mis-
veitur sem allar
hafa svo mikið
efni að maður
verður ringl-
aður.
– ekb
Stríðið í streyminu harðnar
2 8 . N Ó V E M B E R 2 0 1 9 F I M M T U D A G U R44 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
BÍÓ
2
8
-1
1
-2
0
1
9
0
5
:0
7
F
B
0
7
2
s
_
P
0
6
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
5
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
4
5
B
-C
9
1
0
2
4
5
B
-C
7
D
4
2
4
5
B
-C
6
9
8
2
4
5
B
-C
5
5
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
7
2
s
_
2
7
_
1
1
_
2
0
1
C
M
Y
K