Morgunblaðið - 13.09.2019, Síða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 2019
Óseyrarbraut 12, 220 Hafnarfirði | Klettagörðum 5, 104 Reykjavík | stolpigamar@stolpigamar.is
Gámaleiga
Er gámur lausnin fyrir þig?
Við getum líka geymt gáminn fyrir þig
568 0100
stolpigamar.is
HAFÐU
SAMBAND
Búslóðageymsla z Árstíðabundinn lager z Lager z Sumar-/vetrarvörur
Frystigeymsla z Kæligeymsla z Leiga til skemmri eða lengri tíma
Magnús Heimir Jónasson
mhj@mbl.is
Sprengjusérfræðingar frá 16 löndum
eru um þessar mundir á Íslandi til að
taka þátt í sprengjuleitaræfingu á
vegum Atlantshafsbandalagsins. Að
sögn Ásgeirs R. Guðjónssonar,
sprengjusérfræðings hjá Land-
helgisgæslunni og verkefnastjóra,
taka um 300 manns þátt í æfingunni í
ár. Þar af koma 248 frá útlöndum og
eru þeir allir hermenn, að undan-
skildum tveimur alríkislögreglu-
mönnum frá Bandaríkjunum sem
sérhæfa sig í neðansjávarvettvangs-
rannsóknum. Þetta er í 19. sinn sem
æfing af þessum toga er haldin hér á
landi.
Spurður hvort einhverjar þjóðir
sendi fleiri hópa hingað en aðrar seg-
ir Ásgeir hlutfallið skiptast nokkuð
jafnt. „Bandaríkjamenn, Danir,
Bretar, Norðmenn og Hollendingar,
helstu samstarfsþjóðir okkar, setja
aðeins meira í þetta og þá aðallega
við að aðstoða okkur við að koma æf-
ingunni upp. Við Íslendingar setjum
í raun upp regluverkið og stýrum
þessu. En það er samvinnuverkefni
allra þjóða að framkvæma þetta,“
segir Ásgeir.
Leitaræfing í varðskipinu Þór
Ásgeir segir mikla þekkingu og
reynslu myndast á svona æfingum
sem nýtist ekki bara í sprengjuleit.
„Í næstu viku verða Hollendingar
með fyrirlestur um borð í varðskip-
inu Þór um leit um borð í skipum.
Þetta er allt byggt á vörnum gegn
hryðjuverkum en getur líka nýst við
leit að smyglvarningi. Sömu aðferðir
eru nýttar við ýmsa anga löggæsl-
unnar. Við drögum út það sem við
getum og það er nauðsynlegt að há-
marka nýtni fyrir íslensku þjóðina.
Þetta er því mikil reynsla sem við
fáum,“ segir Ásgeir og bætir við að
allt sé þetta háð því að Þór verði ekki
í verkefni á meðan.
Dagarnir hjá sprengjusérfræðing-
unum eru langir. Þeir hefjast klukk-
an sex að morgni og að loknum
morgunmat er haldinn upplýsinga-
fundur um verkefni dagsins. Í hverju
verkefni er búið að útbúa bakgrunns-
sögu og svæði en verkefnin byggjast
á raunverulegum verkefnum sem
sprengjusérfræðingar hafa farið í.
Þyngjast verkefnin með tímanum og
verða þannig æ erfiðari. Verkefnun-
um lýkur klukkan 18 hvern dag, en
þá þarf að ganga frá öllum búnaði
ásamt því að fara yfir hvernig tókst
til. Þegar blaðamann Morgunblaðs-
ins bar að í gær voru öll lið úti og ver-
ið að leita að nokkrum tímasprengj-
um á sama svæðinu. Þá eru fimm
sprengjuleitarlið í sjóleit tvisvar á
dag og alltaf 19 sprengjuleitarlið í
landverkefni. Alls voru smíðaðar 400
sprengjur hér á landi fyrir æfinguna.
„Þetta er stórt framlag fyrir litla
þjóð að geta skapað svona aðstæður
fyrir stórþjóðir,“ segir Jónas Þor-
valdsson, sprengjusérfræðingur hjá
Landhelgisgæslunni.
Ísland kjörið til æfinga
Keith Mabbott, undirforingi í kon-
unglega breska sjóhernum, segir að
landslagið hér á landi henti afar vel
til sprengjuleitaræfinga. „Í fyrsta
lagi er það mjög krefjandi hvað varð-
ar veðurfar og umhverfi. Ef þú getur
framkvæmt sprengjuleit á Íslandi þá
getur þú gert það hvar sem er,“ segir
Mabbott. „Það er mjög mikilvægt að
þjálfa saman. Það eru yfir 15 þjóðir
hérna og við erum að deila hugmynd-
um og tækni. Við lærum mismunandi
hluti frá mismunandi þjóðum. Við
gerum öll hlutina aðeins öðruvísi,
þannig að þetta er mjög nytsam-
legt,“ bætir hann við. Mabbott er
einnig yfirmaður í köfunarteymi
breska sjóhersins og ákvað að koma
með tvö teymi hingað til lands á æf-
ingarnar í ár. „Við höfum fengið
mjög góðan stuðning frá Landhelgis-
gæslunni. Þetta gefur okkur
sveigjanleika og frelsi til að þjálfa út-
sendara okkar sem við fáum bara
ekki annars staðar. Landhelgisgæsl-
an er með mjög gott kerfi hérna sem
gerir okkur kleift að fá raunhæfa
þjálfun Svo fáum við að heimsækja
Ísland, sem er bónus,“ segir
Mabbott. Teymin frá breska sjó-
hernum eru hér í tvær vikur og segir
Mabbott nauðsynlegt að fá lausan
tíma á milli. „Þetta eru mjög vinnu-
frekar æfingar. Hver sprengja er
einstök og þetta er mjög raunveru-
legt. Þannig að þetta tekur á. Í júní
komu hingað fulltrúar allra þjóðanna
til að smíða sprengjurnar og útbúa
æfingarnar. Þær eru raunverulegar
og sprengjusérfræðingarnir vita
ekkert við hverju þeir eiga að búast,“
segir Mabbott.
Undirbúningur fyrir æfingar
næsta árs hefjast um leið og þessari
æfingu lýkur, segir Ásgeir. Öll löndin
senda síðan teymi hingað aftur í jan-
úar og maí þar sem verkefnin eru
ákveðin og sprengjurnar smíðaðar
fyrir næsta ár.
Umfangsmikil sprengjuleitaræfing
 Sprengjusérfræðingar frá 16 löndum taka þátt í sprengjuleitaræfingu á Íslandi  400 sprengjur
smíðaðar fyrir æfinguna  Íslenskt landslag mjög gott til æfinga, segir undirforingi í breska sjóhernum
Morgunblaðið/Eggert
Í sprengjuleit Hverju teymi fylgir gríðarlega mikill búnaður, allt frá hlífðarbúnaði sem sniðinn er að hverjum og einum yfir í sprengjuleitarvélmenni.
Æfing Ásgeir R. Guðjónsson segir að um 300 manns taki þátt í æfingunni. Northern Challenge Landslagið hér á landi er sagt henta afar vel.