Morgunblaðið - 25.10.2019, Síða 32

Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
Gracia Grindal hefur þýtt Passíu-
sálma Hallgríms Péturssonar á ensku
og verða fyrstu eintökin með nýju
þýðingunni afhent formlega að lok-
inni messu á Hallgrímshátíð í Hall-
grímskirkju í Reykjavík næstkom-
andi sunnudag, 27. október. Karl
Sigurbjörnsson biskup ritar ítarlegan
formála og Halla Sólveig Þorgeirs-
dóttir hannaði bókina, en mynd-
skreytingar tengjast glugga Leifs
Breiðfjörðs yfir höfuðdyrum kirkj-
unnar.
Stefna Hallgrímssafnaðar hefur frá
upphafi verið að halda minningu Hall-
gríms Péturssonar á lofti. Karl bendir
á að liður í því hafi verið að gefa út
Passíusálmana á erlendum tungu-
málum. Útgáfan hafi hafist með
enskri þýðingu Arthurs Gooks, trú-
boða á Akureyri, 1966 og í kjölfarið
hafi fylgt þýðingar á öðrum málum,
meðal annars á ungversku, nýnorsku
og dönsku. Þessar útgáfur hafi selst
upp og því hafi verið hugað að endur-
útgáfu.
Saga ungversku þýðingarinnar er
afar sérstök. Lúterskur biskup í Ung-
verjalandi, Lajos Ordass (1904-1989),
andmælti stefnu kommúnista-
stjórnarinnar og var dæmdur til fang-
elsisvistar. Hann hafði fengið Passíu-
sálmana að gjöf og lærði íslensku í
fangelsinu til þess að geta þýtt þá.
„Handritinu var smyglað úr landi og
það komst til föður míns, Sigurbjörns
Einarssonar, sem sá til þess að Hall-
grímskirkja gaf árið 1974 út þýð-
inguna, sem síðan var aftur smyglað
til Ungverjalands. Sálmarnir fengu
töluverða útbreiðslu í landinu, voru
mikils metnir og voru sungnir og
lesnir í kirkjum. Þeir voru endur-
útgefnir 2013. Þegar Lajos Ordass dó
voru Passíusálmarnir og íslenska
biblían á náttborði hans.“
Mikilvægar þýðingar
Karl segir að þýðing Gooks hafi
verið afrek á sínum tíma, afar trú
frumtextanum og 17. aldar ensku.
„Þegar ég hitti Graciu Grindal, pró-
fessor í prédikunarfræði og
sálmafræðum, í Minnea-
polis um nýliðin aldamót
hafði hún verið með kór-
tónleika þar sem fluttir
voru sálmar frá öllum Norð-
urlöndunum, þar á meðal
Hallgrímssálmar. Hafði hún
lagfært þýðingu Gooks til
að þeir féllu betur að lög-
unum,“ segir Karl um að-
draganda að nýju útgáfunni. Hann
bendir á að Hallgrímur hafi ætlað
Passíusálmana til söngs og vandað
valið á sálmalögum við texta sína.
Grindal sé menntuð í tónlist og gjör-
þekki sálmakveðskap Norðurlanda
fyrr og síðar. „Svo fór að við sam-
mæltumst um að þegar færi gæfist
myndi hún endurþýða Passíusálmana
og ég skyldi vera í bakhöndinni. Hún
hófst svo handa fyrir nokkrum árum
og hefur unnið ákaflega gott verk,
meðal annars með aðstoð Sigurðar
Sævarssonar tónskálds.“
Gracia Grindal er af norskum ætt-
um, talar norsku en ekki íslensku. Við
þýðinguna studdist hún við þýðingar
Arthurs Gooks og svo var ómetan-
legur stuðningur að þýðingu dr.
Michaels Fell í óbundnu máli sem út
kom fyrir fimm árum.
Hallgrímskirkja gefur bókina út í
samvinnu við Skálholts-
útgáfuna, biskupsemb-
ættið og Kristnisjóð.
Endurútgáfa á öðrum
tungumálum verður
með svipuðu sniði.
„Þessi útgáfa er góð
kynning á Hallgrími og
lífsverki hans fyrir hin-
um enskumælandi
heimi,“ segir Karl.
Í Hallgrímskirkju Frá vinstri: Steinunn Jóhannesdóttir rithöfundur, Einar Karl Haraldsson, formaður útgáfu-
stjórnar Passíusálmanna, Karl Sigurbjörnsson biskup, Gracia Grindal þýðandi, frænkur hennar Janette og Theda,
Sigríður Hjálmarsdóttir, framkvæmdastjóri Hallgrímskirkju, og Jóhannes Pálmason, formaður sóknarnefndar.
Saga á bak við þýðingar
 Ný ensk útgáfa Passíusálma Hallgríms Péturssonar
Sinfóníuhljómsveit Tónlistarskóla
Hafnarfjarðar og Strengjasveit Tón-
listarskóla Garðabæjar halda tónleika
með ævintýrinu um Maxímús Músí-
kús í Hásölum Tónlistarskóla Hafn-
arfjarðar í dag kl. 9 og 10.15 og í
Hörpu á sunnduag kl. 11.30. Flutt
verður sagan Maxímús Músíkús trítl-
ar í tónlistarskólann með sögumanni,
myndum og tónlistaratriðum. Fimm
einleiksatriði eru á efnisskránni og
stjórnandi hljómsveitanna verður
Ármann Helgason.
Maxímúsartónleikar í
Hafnarfirði og Hörpu
FÖSTUDAGUR 25. OKTÓBER 298. DAGUR ÁRSINS 2019
Sími: 569 1100
Ritstjórn: ritstjorn@mbl.is Auglýsingar: augl@mbl.is
Áskrift: askrift@mbl.is mbl.is: netfrett@mbl.is
Í lausasölu 670 kr.
Áskrift 7.240 kr. Helgaráskrift 4.520 kr.
PDF á mbl.is 6.420 kr. iPad-áskrift 6.420 kr.
Pavel Ermolinskij reyndist hetja
Valsmanna þegar liðið fékk Tinda-
stól í heimsókn í úrvalsdeild karla í
körfuknattleik, Dominos-deildinni, í
Origo-höllina á Hlíðarenda í fjórðu
umferð deildarinnar í gær. Leiknum
lauk með 95:92-sigri Valsmanna en
Pavel skoraði sigurkörfu leiksins í
framlengingu. KR slapp naumlega
við tap gegn Þór Þorlákshöfn. »27
Valdatími nýs konungs
hafinn á Hlíðarenda
ÍÞRÓTTIR MENNING
Stuttmyndahátíðin Northern Wave
hefst í dag og stendur yfir út
helgina í Frystiklefanum í Rifi. Boð-
ið verður upp á mikið og fjölbreytt
úrval alþjóðlegra stuttmynda,
hreyfimynda, vídeóverka og ís-
lenskra tónlistarmyndbanda auk
fyrirlestra, tónleika og fleiri við-
burða og má finna dagskrá á
northernwavefestival.com.
Kvikmyndatöku-
maðurinn Berg-
steinn Björgúlfs-
son er heið-
ursgestur hátíð-
arinnar í ár og
verður með
meist-
araspjall.
Northern Wave haldin
í Rifi um helgina