Morgunblaðið - 05.11.2019, Qupperneq 11

FRÉTTIR 11Innlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. NÓVEMBER 2019
Kvarterma-
peysur
með kraga
Bæjarlind 6 | sími 554 7030
Við erum á facebook
Verð 7.900.-
Str. M-XXXL • 2 litir
Metabolic Reykjavík | Stórhöfða 17 | metabolicreykjavik.is
Metabolic Reykjavík
Ný þjálfunarstöð við Gullinbrú
Faglegt Fjölbreytt Skemmtilegt
Æfðu á þínum hraða, á þínu erfiðleikastigi
Við upphaf þing-
fundar á Alþingi
í gær minntist
Steingrímur J.
Sigfússon, forseti
Alþingis, Birgis
Ísleifs Gunn-
arssonar í nokkr-
um orðum en
hann lést 28.
október sl., 83
ára að aldri.
Eftir að hafa verið í borgarstjórn
frá árinu 1962 og síðan borgarstjóri
í Reykjavík árin 1972-1978 settist
Birgir á Alþingi 1979 fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn. Hann varð mennta-
málaráðherra 1987-1988 í stjórn
Þorsteins Pálssonar. Birgir Ísleifur
varð seðlabankastjóri 1991 og hætti
þá á Alþingi.
„Hann var afar háttvís í fram-
komu, hófsamur og vinsamlegur í
samskiptum, fremur hlédrægur að
dagfari en batt vináttubönd, eigi
síður við pólitíska andstæðinga en
samherja, sáttfús og réttsýnn við öll
störf. Í málflutningi var hann hóf-
samur og málefnalegur.
Í Birgi Ísleifi var listamannstaug,
hann var ágætur djasspíanisti og
mikill tónlistarunnandi, gleðimaður
í vinahópi. Genginn er dagfars-
prúður og góður drengur. Ég bið
þingheim að minnast Birgis Ísleifs
Gunnarssonar með því að rísa úr
sætum,“ sagði forseti Aþingis í sín-
um minningarorðum.
Birgis Ísleifs minnst
í byrjun þingfundar
Birgir Ísleifur
Gunnarsson
BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Bjartsýni ríkir um að loðnuvertíð
verði fyrstu mánuði ársins 2021, en
mikið á þó eftir að gerast þar til upp-
sjávarskipin geta leyst landfestar og
haldið til loðnuveiða. Starfsmenn Haf-
rannsóknastofnunar vinna þessa dag-
ana að frágangi gagna sem send verða
Alþjóðahafrannsóknaráðinu (ICES),
sem veitir ráðgjöf um upphafsafla-
mark vertíðarinnar 2020/2021 hinn 29.
nóvember næstkomandi.
Í grænlenskri lögsögu
Í haust mældust 608 þúsund tonn
eða 83 milljarðar einstaklinga af ókyn-
þroska loðnu að mestu leyti á tiltölu-
lega litlu svæði á
landgrunni Græn-
lands, syðst og
vestast á rann-
sóknasvæðinu.
„Okkar viðmið
er að ef í þessari
vísitölu mælast
fleiri en 50 millj-
arðar einstaklinga
þá sé ástæða til að
ætla að einhver
vertíð geti verið
fram undan. Við byggjum þessa lang-
tímaráðgjöf á eldri gögnum og fylgj-
um gildandi aflareglu, en það er margt
sem getur gerst fram að vertíð,“ segir
Birkir Bárðarson, fiskifræðingur og
leiðangursstjóri í haustmælingu á
loðnu núna í september og október.
Hann segir að loðnan hafi verið að
færa sig vestar og nær Grænlandi síð-
ustu ár, bæði ungloðnan og fullorðna
loðnan, en ókynþroska fiskurinn virð-
ist þó ekki leita eins langt norður með
grænlenska landgrunninu. Í ár hafi í
heildina minna verið um loðnu norð-
anvert á rannsóknasvæðinu en verið
hefur undanfarin ár.
Breytt göngumynstur og vestlæg-
ari útbreiðsla hefur einkum verið
skýrt með umhverfisbreytingum eins
og hærra hitastigi sjávar við Ísland.
Aðspurður segir Birkir að loðnan virð-
ist að stórum hluta vera í grænlenskri
lögsögu frá unga aldri þar til hún hef-
ur hrygningargöngu sína inn í ís-
lenska lögsögu.
Loðnan verður ekki langlíf og
drepst að mestu eftir hrygningu 3-4
ára gömul og þeir 14 mánuðir þar til
loðnuvertíð hefst væntanlega í árs-
byrjun 2021 er langur tími í lífi henn-
ar. Ekki er ofsögum sagt að loðnan sé
mikilvægur hlekkur í vistkerfi sjávar
við Ísland og fyrir hvali, seli, þorsk-
fiska og fleiri tegundir er loðna mik-
ilvæg fæða. Beint mat á afráni á loðnu
að sumri og hausti liggur ekki fyrir,
það hefur aðeins verið metið á tíma-
bilinu frá því að loðnan kemur inn á
íslenska landgrunnið upp úr áramót-
um og fram að hrygningu. Sú ráðgjöf
sem gefin verður út í lok mánaðarins
byggist á varúðarnálgun og verður
endurmetin að ári.
Ekki alltaf fulldekkuð
Birkir segir að tilgangurinn með
haustmælingum á loðnu hafi bæði
verið að mæla ungloðnu og fullorðna
loðnu, en síðustu tvö ár hefur verið
aukin áhersla á vistfræðirannsóknir
samhliða loðnumælingu. „Síðustu ár
hefur verið lögð meiri áhersla á að ná
utan um fullorðnu loðnuna, en alltaf
hefur verið reynt að skipuleggja leið-
angra þannig að náist utan um báða
aldurshópa. Því er þó ekki að neita að
við höfum ekki alltaf haft fjármagn
og skipatíma til að ná utan um mæl-
ingar á ungloðnu og sum árin hefur
hún ekki verið fulldekkuð,“ segir
Birkir.
Meðalþyngd eins árs loðnu mæld-
ist 7,4 grömm í nýafstaðinni haust-
mælingu. Loðnan bætir hratt við sig í
þyngd og mældist tveggja ára loðnan
nú í haust um 22,5 grömm, eða þre-
falt meiri. Til samanburðar þá var sú
loðna sem var í hrygningargöngu á
íslenska landgrunninu í janúar í fyrra
rúm 23 grömm. Síðustu ár hafa engar
sumar- eða haustveiðar verið stund-
aðar úr loðnustofninum, en auk Ís-
lendinga veiða Grænlendingar, Norð-
menn og Færeyingar úr stofninum.
Loðnan vel haldin
Birkir segir að frá því um 2005 hafi
loðnan verið að þyngjast og geti ein
skýringin verið sú að með minni þétt-
leika verði meira æti fyrir hvern ein-
stakling, en jafnframt geti breytt að-
gengi að fæðu samhliða breyttri
útbreiðslu haft þar áhrif. Loðnan hafi
augljóslega þrifist mjög vel á sama
tíma og stofninn hafi verið lítill.
Bjartsýni en langt fram að vertíð
 Ungloðnan lofar góðu en 14 mánuðir langur tími í lífi loðnunnar  Upphafsaflamark fyrir vertíðina
2021 gefið út í lok mánaðarins  Þrefaldar þyngd sína á einu ári  Loðnan er mikilvæg fyrir vistkerfið
Heildarloðnuafl i og nýliðun loðnu
Hrygningarstofn loðnu í mars 1980-2020 Vísitala ungfi sks 1980-2020
80/81 85/86 90/91 95/96 00/01 05/06 10/11 15/16 80 84 88 92 96 00 04 08 12 16 20
Loðnuafl i fi skveiðiárin 1980/81 til 2018/19
80/81 85/86 90/91 95/96 00/01 05/06 10/11 15/16 18/19
Þús. tonn
Milljarðar fi skaÞús. tonn
1.000
1.250
1.000
800
600
400
200
0
200
150
100
50
0
750
500
250
0
Júní-september Október-desember Janúar-mars
Heimild: Hafrannsóknastofnun
186.000 tonnHrygningarstofn loðnu haust 2019:
Hæsta vísitala ung-
fi sks síðan 2010
Engar loðnuveiðar voru
stundaðar fi skveiðiárið
2018/2019
Birkir
Bárðarson
„Já ég er frekar bjartsýnn,“ segir
Birkir aðspurður hvort hann sé
bjartsýnn á loðnuvertíð 2021.
Hann er ekki eins jákvæður þegar
hann er spurður um líkur á vertíð
í vetur, þ.e. ársbyrjun 2020.
„Mælingin á hrygningar-
stofninum í haust lofaði ekki
góðu og ég ætti því að svara
þessu neitandi. Það eina sem
getur kannski gefið mönnum von
er að haustið 2016 mældist mjög
lítið af loðnu. Með vetrar-
mælingum í janúar/febrúar 2017
mældist meira magn þannig að
úr varð vertíð engu að síður.
Þannig að maður ætti aldrei að
segja aldrei,“ segir Birkir.
Hafrannsóknastofnun mun að
venju mæla veiðistofn loðnu í
janúar/febrúar næstkomandi og
endurskoða ráðgjöfina í ljósi
þeirra mælinga. Útgerðir upp-
sjávarskipa hafa oft tekið þátt í
því verkefni og eins fór eitt
loðnuskip yfir líklegt svæði fyrir
Norðurlandi um miðjan desem-
ber í fyrra. Í ár hafa engar loðnu-
veiðar verið.
Aldrei að
segja aldrei
VERTÍÐ Í VETUR EKKI LÍKLEG
Loðna Tölur um hrygningarstofn eru miðaðar við stærð hans í marsmánuði hverju sinni að loknum veiðum.
Matið nú upp á 186 þúsund tonn er miðað við mælingu sem gerð var í september og október í haust.
Atvinna