Morgunblaðið - 11.12.2019, Side 28

28 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. DESEMBER 2019
3.290,-
140 gramma hreindýrahamborgari
með piparsósu, trönuberja/melónusultu
ruccola, rauðlauk og sætum frönskum kartöflum.
HREINDÝRA
BORGARINN
er kominn!
NÝTT Í DESEMBER
Árni Matthíassom
arnim@mbl.is
Fyrir átta árum kvaddi sér hljóðs
ungur rithöfundur norður á Akur-
eyri með bók sem hann lýsti svo í
viðtali hér í blaðinu: „Þetta eru sög-
ur fyrir unglinga og fullorðna, dálít-
ið blóðugar, gerast í skálduðum
heimi á miðöldum. Þarna eru
ófreskjur, galdrar, afturgöngur …“
Fyrsta bók Elís, sem hann lýsti svo,
var Meistari hinna blindu, en síðan
hafa fimm furðusögur eftir Elí kom-
ið út, nú síðast Feigðarflótti. Ekki
er þó allt talið því hann hefur verið
iðinn við útgáfu á ensku.
– Nú er nokkuð um liðið síðan þú
sendir síðast frá þér ævintýrasögu á
íslensku, Eldmáni kom út fyrir fjór-
um árum. Er það rétt skilið hjá mér
að þú hafir verið að gefa bækurnar
þínar út á ensku í millitíðinni?
„Ég þýddi þrjár af bókunum mín-
um yfir á ensku og gaf út sjálfstætt
á Amazon. Síðan skrifaði ég fjórleik
frá grunni á ensku og gaf út á sama
hátt. Fólk var hrifið af þessu en
markaðurinn er mjög þéttsetinn og
það er afar erfitt fyrir óþekktan,
sjálfstæðan höfund að ná athygli.
Ég skrifaði því þríleik sem ég hef
verið að reyna að fá umboðsmann
fyrir. Það er allt í vinnslu, en ég
fékk nýlega útgáfusamning fyrir
fjórleikinn í Evrópu.“
– Hinar bækurnar þínar hafa
gerst í öðrum heimi en okkar, en er
það rétt að Feigðarflótti gerist á
víkingaöld þó að í bókinni séu firn
og furður?
„Ég vildi ekki þurfa að binda mig
við alvörustaðsetningar þannig að
ég hugsa þetta meira eins og heim
byggðan á víkingaöld frekar en að
þetta eigi að passa á einhvern
ákveðinn stað og tíma.“
– Þú sækir sitthvað í norræna
goðafræði í bókinni, lagðist þú í
miklar rannsóknir fyrir skrifin?
„Ég reyni að gera ekki meiri
rannsóknir en þarf fyrir það sem er
að gerast á blaðsíðunni. En ég fór
yfir goðin og hlutverk þeirra og las
aftur Íslendingasögurnar, Völuspá
og Hávamálin til að rifja upp mál-
farið.“
– Það er meiri hraði í Feigðar-
flótta en fyrri bókum, er það með-
vitað eða hefur stíllinn hjá þér
þróast í þessa átt?
„Stíllinn hjá mér hefur eflaust
þróast eitthvað. Ég er fljótari að
koma mér að efninu og sögurnar
eru straumlínulagaðri. En það stóð
alltaf til að hafa þetta stutta sögu og
þá þýðir ekki að sóa blaðsíðum.“
– Í lok bókarinnar finnur maður
að sagan af Magnhildi og Bárði er
rétt að hefjast, hvenær kemur fram-
haldið? Verður þetta sagnabálkur?
„Mig langar að gera fleiri bækur,
en það mun velta á því hvernig sú
fyrsta selst. Ef þetta gengur ágæt-
lega geri ég framhaldið bara á
næsta ári. Ég fjármagnaði prent-
unina á Feigðarflótta með Karolina
Fund og þetta mun líka velta á því
hvort það tekst aftur.“
Langar að gera
fleiri bækur
 Elí Freysson skapar heima og skrifar ævintýrabækur á
íslensku og ensku  „Fólk var hrifið af þessu,“ segir hann
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Ævintýrasögur „Ég fékk nýlega útgáfusamning fyrir fjórleikinn í Evrópu“
segir Elí Freysson um verk sín. Hann hefur þýtt sum þeirra fyrir Amazon.
Hversu þekktur væri glæpa-sagnahöfundurinn RobertGalbraith ef ekki hefðikvisast að nafnið væri dul-
nefni J.K. Rowling, höfundar bókanna
um galdradrenginn Harry Potter?
Bókin Gauksins gal kom út árið 2013
og hugðist Rowl-
ing gefa út minnst
þrjár bækur áður
en hún gæfi sig
fram. Aðrir höf-
undar hafa reynt
það sama, þar á
meðal Stephen
King, sem skrifaði
nokkrar bækur
undir dulnefninu
Richard Bachman og sagðist hafa vilj-
að sjá hvort bækur eftir sig myndu
seljast vegna eigin verðleika eða féllu
flatar ef nafns hans nyti ekki við.
Gauksins gal er að mörgu leyti
bráðskemmtilegt. Rowling sleppir
fram af sér beislinu í persónusköpun
og bókin er uppfull af litríku fólki, sem
hún lýsir þannig að þær standa les-
andanum ljóslifandi fyrir hugskots-
sjónum.
Ung og þekkt fyrirsæta fellur fram
af svölum og stjúpbróðir hennar hefur
enga trú á þeirri skýringu að hún hafi
fyrirfarið sér. Hann leitar til einka-
spæjarans Cormorans Strikes og bið-
ur hann að rannsaka málið. Strike fer
á stúfana og hefur sér til liðsinnis rit-
arann Robin Ellacott.
Strike er sérlega eftirminnilegur,
sonur frægrar rokkstjörnu og upp-
gjafahermaður frá Afganistan.
Við rannsóknina kynnast þau vinum
og förunautum fyrirsætunnar og er
það litríkur hópur fólks, allt frá auð-
mönnum og stjörnum til öreiga á göt-
unni.
Sagan er eins og púsluspil, vísbend-
ingum komið fyrir hér og þar, frásagn-
ir stangast á og vísa í ýmsar áttir.
Hver segir satt? Hver lýgur? Hverjir
hafa eitthvað að fela? Hverjir tapa?
Hverjir græða? Lesandinn tekur þátt í
því ásamt gallagripnum Strike og
Ellacott að púsla öllu saman og ná
heildarmynd.
Þótt frásögnin sé fjörleg er hins
vegar sá megingalli á sögunni að fram-
vindan er hæg og lengi vel miðar lítið
sem ekkert í málinu sjálfu. Þótt plottið
sé ekki nógu bitastætt tekst höfundi
að halda sögunni á flugi með frásagn-
argleði og sprúðlandi stíl, sem Uggi
Jónsson kemur hnökralaust til skila í
fínni þýðingu.
Skemmtilestur en
hæg framvinda
Skáldsaga
Gauksins gal bbbnn
Eftir Robert Galbraith.
Uggi Jónsson íslenskaði.
JPV útgáfa, 2019. 599 bls.
KARL
BLÖNDAL
BÆKUR
Nýstofnað fjölþjóðlegt leikfélag,
Reykjavík Ensemble, frumsýnir í
Tjarnarbíói í kvöld sitt fyrsta verk,
Opnunarhátíð.
Leikfélagið er stofnað af Pálínu
Jónsdóttur leikstjóra, sem er list-
rænn stjórnandi félagsins, og sam-
starfskonu hennar Ewu Marcinek,
verkefnastjóra og rithöfundi.
Ásamt hópi alþjóðlegra listamanna
stefna þær að því að mynda nýjan
leikhúsvettvag innan íslenskrar
leiklistar. Leiksvið sem gerir fag-
menntuðu listafólki hvaðan sem
það kemur og hvaða tungumál sem
það talar kleift að taka þátt í leik-
húslífinu. Listafólki sem annars
upplifir sig á jaðri menningargeir-
ans og þess vegna ósýnilegt á ís-
lensku leiksviði.
Tólf flytjendur
taka þátt í Opn-
unarhátíð. Allt
listafólk sem býr
hér á landi og er
sagt fulltrúar
ólíkra tungumála
og menningar-
legs bakgrunns. Í
leikstjórn Pálínu
skapi þau „leik-
húskitlu sem er
vitnisburður um þá brýnu nauðsyn
sem þau sjálf finna til að grípa til
aðgerða og láta raddir sínar heyr-
ast á íslensku leiksviði“. Verkið er
sagt draumkennt mósaíkverk sem
varð til í skipulagðri spunavinnu.
Reykjavík Ensemble sýnir Opnunarhátíð
Ewa Marcinek og
Pálína Jónsdóttir.
Spávefsíðan
Gold Derby, á
slóðinni gold-
derby.com,
bendir á að tón-
skáldið Hildur
Guðnadóttir
gæti hreppt
þrenn verðlaun
af þeim sem
þykja hvað
merkust þegar kemur að tón-
smíðum fyrir kvikmyndir, þ.e.
Emmy-, Grammy- og Óskars-
verðlaunin, á fimm mánaða tíma-
bili. Samkvæmt spá vefjarins er
Hildur líklegust til að hreppa
Grammy-verðlaunin fyrir tónlist
sína fyrir þættina Chernobyl og
þykir líklegt að Hildur muni
keppa um Óskarsverðlaunin fyrir
bestu tónsmíð við kvikmynd, fyrir
tónlistina sem hún samdi við Jo-
ker. Er því spáð að Hildur keppi
þar við heimskunn kvikmynda-
tónskáld, þá Alan Silvestri og
Hans Zimmer.
Emmy-verðlaunin eru þegar
komin í hús hjá Hildi, þau hlaut
hún í september fyrir Chernobyl.
Hún er tilnefnd til Grammy-
verðlauna fyrir sömu þætti og lík-
ur á því að hún verði tilnefnd til
Óskarsins fyrir Joker.
Hildur Guðnadóttir
Gæti hlotið Emmy, Grammy og Óskar
Bandaríski tónlistarmaðurinn Khalid heldur tónleika í
Laugardalshöll á næsta ári, 25. ágúst, og hefst miðasala
á föstudaginn. Khalid er einn af vinsælli tónlistar-
mönnum heimsins um þessar mundir, skv. tilkynningu
frá skipuleggjendum tónleikanna, Senu Live, og sam-
kvæmt tímaritinu Time er hann með áhrifamestu mönn-
um í heimi árið 2019. Hann gaf út sína fyrstu plötu, Am-
erican Teen, árið 2017 og slógu nokkur lög af henni í
gegn. Khalid heur hlotið fimm Grammy-tilnefningar og
eftir að næsta plata hans kom út, í apríl á þessu ári, varð
hann fyrsti listamaðurinn til að verma öll fyrstu fimm
sæti Billboard R&B-vinsældalistans, skv. tilkynningu. Khalid hefur gefið út
lög í samstarfi við magnaða listamenn á borð við Ed Sheeran, Calvin Harr-
is, Marshmello, Shawn Mendez, Billie Eilish, Major Lazer og Disclosure og
er þessa dagana fimmti mest spilaði listamaður Spotify.
Khalid heldur tónleika í Laugardalshöll
Khalid