Morgunblaðið - 11.12.2019, Qupperneq 29

MENNING 29
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. DESEMBER 2019
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Heimurinn sem brot úr heild er heiti
áhugaverðrar sýningar með verkum
myndlistarmannanna Önnu Jóa og
Gústavs Geirs Bollasonar sem stend-
ur yfir í Listasafni Árnesinga í
Hveragerði. Henni lýkur um næstu
helgi og eru því síðustu forvöð að sjá
hana en sýningarstjóri er Jóhannes
Dagsson, sem er bæði menntaður í
myndlist og heimspeki.
Útgangspunktur sýningarinnar er
teikningin en báðir vinna listamenn-
irnir þó í fleiri miðla sem tengjast
þeim hugmyndum sem sýningin
byggist á. Í texta sem fylgdi sýning-
unni úr hlaði segir Jóhannes að á
henni séu vísbendingar um „heima
sem eru persónulegir, heima sem
innihalda aðrar athafnir en þær sem
við erum vön að lifa, heima sem eru
liðnir, heima sem hafa ekki ennþá
hafist. Brotin eru skynjanleg og í
gegnum skynjun okkar á þeim verð-
ur til aðgengi, brotakennd leið. Þetta
eru ekki heimar búnir til úr hug-
tökum eða óhlutbundnum for-
skriftum eða formúlum, heldur höf-
um við hér tækifæri til að reyna á
eigin skinni, í gegnum skynjun og
veru, drög að heimi“.
Tilheyra heimi menningarinnar
Anna og Gústav Geir stunduðu
bæði framhaldsnám í Frakklandi að
loknu námi við MHÍ og hafa bæði
lagt sitt af mörkum til að koma
myndlist annarra á framfæri. Anna
var meðstofnandi og umsjónarmaður
Gallerís Skugga og hefur verið list-
gagnrýnandi, meðal annars hér á
Morgunblaðinu, og stundakennari í
listfræði. Gústav Geir er einn af
stofnendum listrýmisins Verksmiðj-
unnar á Hjalteyri og rekur hana. Þau
hafa bæði átt verk á fjölmörgum sýn-
ingum, innanlands og erlendis.
Anna segir að á þessari sýningu
séu verk sem hún hafi unnið að síð-
ustu árin og hafi sprottið af skyn-
rænni snertingu við efni og munstur
á stöðum þar sem hún hefur dvalið og
í hversdagslegum veruleika. Um sé
að ræða litblýantsteikningar, vatns-
litaverk, nokkur olíumálverk, leir-
verk og ljóðræna texta. „Þetta teng-
ist allt efnislegum hlutum. Formi
þeirra, ásýnd og brotakenndri merk-
ingu sem má lesa út úr þeim.“
Hún segir efnistök þeirra Gústavs
Geirs ólík en þau eigi sameiginlegt að
vinna með fundna hluti sem eru brot
úr stærri heild. „Þessi brot tilheyra
heimi menningarinnar en hafa ratað
aftur út í náttúruna, hafa velkst þar
um og brotnað niður. Það er ákveðinn
lykill að sýningunni að þessi brot
verða á vegi okkar beggja á mörkum
menningar og náttúru. Brotin sem ég
hef fundið öðlast nýja merkingu í
myndrænni túlkun sem byggist á
fagurfræðilegri og hugmyndalegri
könnun.“
Gústav Geir kveðst sýna ólík verk,
skúlptúra, teikningar og stuttmyndir,
sem spretti þó af sama grunni. Skúlp-
túrana segir hann sitja á óljósum
mörkum, svo áhorfendur átti sig ekki
alltaf á því hvort um áhöld eða skúlp-
túra sé að ræða. „Sumir þeira hafa
ákveðið notagildi og einhverjir hafa
verið lengi utandyra og hafa verið
hluti af umhverfi og lífi,“ segir hann.
„Þeir eru settir saman sem listaverk
en við að vera úti í náttúrunni verður
lífríki til í þeim.“
Anna segir stóran hluta sinna
verka á sýningunni sóttan í safn
postulíns- og leirbrota sem hún hefur
rekist á í fjörum undanfarinn áratug
en í slíkum gönguferðum hafi hún
veitt þessum menningarteiknum at-
hygli. „Ég fór að horfa á postulíns-
brot sem fundin málverk, vegna
myndmálsins á yfirborði þeirra. Brot-
in kveikja ýmiskonar minningar og
hugrenningar, eins og hvaðan þau
komi, brot sem höfðu áður notagildi,
og hvers vegna þau hafi lent í hafinu
og orðið aftur hluti af náttúrunni.“
Postulínsbrotin segist Anna bæði
hafa fundið í fjörugöngum á suður-
strönd Íslands og á strönd Vancou-
ver-eyju við Kanada vestanvert, þar
sem hún dvaldi um hríð. Þannig tengi
þessi verk á sinn brotakennda hátt
saman tvær eyjar og tvö höf og bygg-
ist í senn á staðarkennd og hreyfan-
leika. „Máluð blómin og munstrin á
brotunum verða hluti af lífríki fjör-
unnar en til verður breytilegur merk-
ingarheimur sem ég kanna í minni
myndrænu túlkun.“
Vitnisburður um tengsl
Gústav Geir segir teikningar sínar
á sýningunni gerðar með blýanti og
trélitum og vera nokkuð abstrakt en
þær kvikni út frá hugmyndum um líf-
ræna framþróun í rústum. Hann kalli
þær „Svipi“. Þá séu stuttmyndirnar
frá síðustu þremur árum, þær séu
ekki línulegar heldur brotakenndar
og margræðar – en öll tengist verkin
og fjalla á sinn hátt um tímann og
hringrásina.
Anna talar líka um hringrás merk-
ingar og ummerkin um manninn í
náttúrunni. „Form postulínsbrota þar
sem maður gengur fram á þau í nátt-
úrunni minnir til að mynda á fjöll og
jökla sem kveikir þanka um um-
hverfismál en einnig listasöguna.
Brotin eru vitnisburður um menn-
ingartengsl, áhrif hnattvæðingar og
fjöldaframleiðslu. Samtímis er hvert
brot einstakt, í efnisleika sínum og
þeirri merkingu sem það tekur á sig í
huga hvers og eins í nýju samhengi.
Ég er að þreifa á þeirri merkingu,“
segir hún að lokum.
Svipir Ein teikninga Gústavs Geirs, um lífræna framþróun í rústum.
Þreifað á merkingu brotanna
 Verk eftir Önnu Jóa og Gústav Geir Bollason á sýningu í Listasafni Árnesinga
 Fjölbreytileg verk en þau vinna með fundna hluti sem eru brot úr stærri heild
Merkingarheimur Anna Jóa.
Á mörkum Gústav Geir Bollason.
.
Postulínsbrot Önnu Hluti af gvassverkinu „Rocky Mountains“.
ICQC 2020-2022
Nánari
upplýsingar um
sýningartíma
á sambíó.is