Fréttablaðið - 13.03.2020, Page 8

8,4%
var lækkun úrvalsvísitölu
Kauphallarinnar í gær.
Sú staða gæti komið upp að stjórnendur Icelandair Group þurfi að ræða að draga framboð verulega saman eða stöðva jafn-vel rekstur á meðan bann
bandarískra stjórnvalda við ferða-
lögum til og frá Evrópu varir. Það
mun aldrei verða sjálfbært að fljúga
með tómar flugvélar.
Þetta segir Jón Karl Ólafsson,
stjórnarformaður TravelCo og fyrr-
verandi forstjóri Icelandair Group, í
samtali við Markaðinn.
„Flugið á milli Evrópu og Banda-
ríkjanna vegur svo þungt í rekstri
félagsins að ferðabannið eitt og sér
hefur áhrif á um og yfir fimmtíu
prósent af daglegum rekstri félags-
ins,“ nefnir hann.
Sveinn Þórarinsson, greinandi í
hagfræðideild Landsbankans, segir
ríkið eiga mjög erfitt með að hlaupa
undir bagga með f lugfélaginu við
núverandi aðstæður.
Ef aðstæður breytist hins vegar
hratt til verri vegar gæti ríkið talið
nauðsynlegt að grípa inn í. Félagið
haldi enda uppi stórum hluta af loft-
Gætu þurft
að ræða að
stöðva rekstur
Fyrrverandi forstjóri Icelandair Group segir stjórn-
endur félagsins mögulega þurfa að ræða að stöðva
rekstur á meðan ferðabann bandarískra stjórn-
valda vari. Greinandi telur stöðu flugfélagsins
þurfa að versna verulega til þess að ríkisaðstoð
komi til greina. Eiginfjárstaðan sé sterk.
Sögulegt verðhrun á hlutabréfamörkuðum heimsins
Miklar verðlækkanir á hluta­
bréfamörkuðum úti um allan
heim héldu áfram í gær í kjölfar
yfirlýsingar Bandaríkjaforseta
um ferðabann. Vísitalan S&P 500,
sem fylgir gengi 500 stærstu
fyrirtækjanna á bandaríska
hlutabréfamarkaðinum, lækk­
aði um 8,1 prósent við opnun
markaðarins en lækkunin gekk að
hluta til baka eftir að Seðlabanki
Bandaríkjanna sagðist ætla að
dæla stórauknu lausafé inn í fjár­
málakerfið.
Bandarísk hlutabréf hafa ekki
lækkað jafnmikið síðan í fjár­
málakreppunni á árunum 2008
til 2009.
Evrópska vísitalan Stoxx 600
lækkaði um meira en 11 prósent
sem þýðir að verðhrun evrópskra
hlutabréfa er orðið meira en það
var í fyrrnefndri fjármálakreppu.
Þetta er mesta lækkun evrópskra
hlutabréfa á einum degi.
Evrópski seðlabankinn hefur
kynnt aðgerðaáætlun sem ætlað
er að verja evrusvæðið fyrir efna­
hagslegum áföllum sem kóróna­
faraldurinn hefur í för með sér.
Christine Lagarde seðlabanka­
stjóri tilkynnti í gær að stýri­
vöxtum yrði haldið óbreyttum í
­0,5 prósentum. Hins vegar mun
seðlabankinn auka magnbundna
íhlutun sem snýst um kaup á
eignum í fjármálakerfinu. Kaupin
á þessu ári munu nema 120 millj­
örðum evra til viðbótar við fyrri
skuldbindingar sem hljóða upp
á 20 milljarða evra á mánuði. Þá
kynnti seðlabankinn sérstök lán
til evrópskra banka á afsláttar­
kjörum sem ætlað er að hvetja til
lánveitinga til smærri fyrirtækja.
Mesta dagslækkun úrvalsvísitölunnar frá hruni
Úrvalsvísitala Kauphallarinnar
féll um liðlega 8,4 prósent í við­
skiptum gærdagsins og hefur
hún ekki lækkað eins mikið á
einum degi frá því að hlutabréfa­
markaðurinn var endurreistur í
kjölfar fjármálahrunsins.
„Þetta litast af þeirri miklu
óvissu og þeim skelli sem vofir
yfir hagkerfinu,“ segir Valdimar
Ármann í markaðsviðskiptum
Arctica Finance um verðfallið í
gær. Fyrirséð sé að höggið verði
þungt miðað við ummæli stjórn­
enda innan ferðaþjónustunnar.
Valdimar bendir á að veltan á
markaðinum hafi verið fremur
lítil. Líklegt sé að veðköll og inn­
lausnir í hlutabréfasjóðum hafi
ýtt undir frekari lækkanir. Þá hafi
viðskiptavakar nýtt sér heimildir
til þess að víkja frá skilyrðum um
verðbil og fjárhæðir viðskipta­
vaktar. Það geti gert markaðinn
sveiflukenndari en ella.
Ekki megi segja í öllum til­
fellum að hreyfingar einstakra
félaga endurspegli sýn fjárfesta
á rekstur félaganna, heldur séu
skýringarnar á þeim aðrar.
Það er síðan spurning hvað gerist
í framhaldinu ef ástandið lagast
ekki. Eftirspurn hefur dregist mikið
saman og bókunarstaðan var þegar
orðin erfið,“ nefnir Jón Karl.
Sveinn nefnir að verkefnið sem
bíði stjórnenda Icelandair sé að
reyna að átta sig á þeirri stöðu sem
sé komin upp og laga sig að nýjum
veruleika.
„Þó svo að ferðabanninu verði
aflétt eftir þrjátíu daga og útbreiðsla
kórónaveirunnar minnki efast ég
um að áhugi á ferðalögum í heim-
inum aukist strax aftur. Það verður
minna um ferðalög í ár, sama hve
hratt faraldurinn mun ganga yfir, og
Icelandair verður að átta sig á þeirri
stöðu og bregðast í framhaldinu
við,“ segir Sveinn og bætir við:
„Alvarleiki málsins snýr ekki að
því hvernig félaginu muni vegna
næstu þrjátíu dagana heldur hvern-
ig tekjumyndun þess verður í maí,
júní, júlí og ágúst. Ef við sjáum fram
á langvarandi ferðabönn, mögu-
lega út sumarið, er komin upp mjög
alvarleg staða.“
Sveinn segir Icelandair í góðri
stöðu, sér í lagi í samanburði við
mörg evrópsk f lugfélög, til þess
brúnni til Íslands og sé því augljós-
lega kerfislega mikilvægt.
Hlutabréfaverð í Icelandair
Group hríðféll, um 22,8 prósent, í
Kauphöllinni í gær og hefur ekki
verið lægra síðan í janúar árið 2011.
Fram kemur í tilkynningu sem
f lugfélagið sendi frá sér í gær-
morgun að ferðabann bandarískra
stjórnvalda, sem gildir í þrjátíu daga
frá og með morgundeginum, muni
hafa veruleg áhrif á f lugáætlun
félagsins. Félagið muni draga enn
frekar úr framboði á f lugi í mars og
apríl en um 490 flugferðir til Banda-
ríkjanna eru áætlaðar á tímabilinu.
„Ég var ek ker t sérstak lega
áhættufælinn þangað til þessar
fréttir komu í gær. Maður vissi að
ferðaþjónustan yrði fyrir höggi og
að ástandið myndi stigmagnast.
En núna er þetta orðið svart,“ segir
Snorri Jakobsson, greinandi hjá
Capacent.
Lagi sig að nýjum veruleika
Aðspurður segir Jón Karl ferða-
bannið þýða „algjöra uppstokkun
á flugáætlunum Icelandair.
Líklega verður reynt að halda í
eins mikið af f lugferðum og unnt er
til Evrópu en tengibankinn á milli
Evrópu og Ameríku mun meira og
minna stöðvast meðan á banninu
stendur.
40
30
20
10
0
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
að takast á við áfall af þessu tagi.
„Lausafjárstaða félagsins er mjög
góð og eiginfjárstaðan það sterk,“
útskýrir hann, „að þótt það komi
verulegt högg í mars og í apríl er það
ekki að fara að sökkva félaginu. Það
þyrfti mun meira að koma til.“
Tali fyrst við lánardrottna
Haft var eftir Bjarna Benediktssyni,
fjármála- og efnahagsráðherra, í
gær að það væri frumskylda stjórn-
valda að tryggja góðar samgöngur
við landið. Stjórnvöld myndu gera
„allt sem er raunhæft“ til þess að
styðja Icelandair í gegnum erfiða
tíma.
Aðspurður nefnir Sveinn að
vegna þess hve f ljótt áfallið komi
og að það sé tímabundið muni
Icelandair væntanlega fyrst horfa
til þess að ræða við lánardrottna og
leigusala í stað þess að leita á náðir
ríkisins.
„Staðan þarf að versna verulega
fram í sumarið til þess að sá mögu-
leiki geti komið til greina. Við verð-
um að hafa það í huga að félagið er
með um 60 milljarða króna í eigið
fé, ólíkt öðru flugfélagi sem var með
nokkur hundruð milljónir króna í
eigið fé í sinni krísu,“ segir Sveinn.
Þrátt fyrir að efnahagsreikningur
Icelandair Group sé sterkari en hjá
mörgum evrópskum keppinautum
segir Sveinn íslenska flugfélagið að
mörgu leyti berskjaldaðra gagn-
vart ferðabanninu. Ekki séu líkur á
því að það dragi eins mikið úr f lugi
innan Evrópu.
Þorsteinn Friðrik Halldórsson
tfh@frettabladid.is
Kristinn Ingi Jónsson
kristinningi@frettabladid.is
✿ Hlutabréfaverð í Icelandair Group hefur fallið um 90 prósent frá því það var hvað hæst fyrir fjórum árum
MARKAÐURINN
1 3 . M A R S 2 0 2 0 F Ö S T U D A G U R8 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð