Feykir - 26.07.2017, Blaðsíða 9

Lúpínan að leggja undir sig berjaland Króksara
Pálmi Sighvats segir
lúpínunni stríð á hendur
Pálmi Sighvats, íbúi í Hlíðar-
hverfi á Sauðárkróki, hefur
sagt lúpínunni stríð á hendur
og fer reglulega með sláttuorf í
berjalandið og fellir lúpínuna.
Hann segist þurfa hjálp svo vel
ætti að vera, og hvetur alla sem
vettlingi geta valdið til að fara í
berjalöndin og eyða lúpínunni.
Feykir hitti á Pálma með orfið
einn góðan sumardag fyrir
stuttu og forvitnaðist um málið.
„Ég er að reyna að verja
íslenska náttúru. Það er það
eina sem ég er að gera. Ég
byrjaði þarna uppi á hólnum
til að stoppa þetta, svo þarf ég
að fara í allan útjaðarinn þarna
og uppeftir líka og svo er þetta
helvíti hérna langt norðureftir,“
segir Pálmi og bendir í allar
áttir enda af nógu að taka þegar
lúpínan er annars vegar. „Svo
eru smá lænur hér og þar en það
er bara smotterí. Ég er búinn
að hreinsa þetta báðum megin
þannig að það kemur ekkert
nýtt inn á, þannig að næsta ár
verður það léttara.“
Pálmi segir lúpínuna vera
magnaða jurt og harðgera því
ef ekki næst að klippa hana
alveg í tvennt og hún hangi
saman á nokkrum þráðum
nær blómstrið að lifa. En Pálmi
er ákveðinn í að verja svæðið.
„Það skal engin lúpína fá að
lifa á þessu svæði. Ég er alveg
harður á því. Það er markmiðið
hjá mér. Ég er þrjár mínútur
að ganga í berjalandið hjá mér
og það er lúxus sem ég vil ekki
missa,“ segir Pálmi ákveðinn og
VIÐTAL
Páll Friðriksson
Lúpína með brotinn stilk getur nært blómið og fræin og haldið áfram útbreiðslu
sinni, svo mögnuð er hún, segir Pálmi. MYNDIR: PF
einbeitingin skín úr augum hans
enda hefur hann tínt ber þarna
svo lengi sem minni hans nær.
„Lúpínan er svo hrikaleg.
Hún verður ofboðslega fljót á
þessu ári, að éta þetta upp. Ég
er viss um að eftir 3-4 ár sjáist
ekki lyng hérna, ef ekkert er gert
í málinu. Það sem ég er að gera
þolir enga bið.“ Pálmi hvetur fólk
til að eyða smá tíma í að skera
niður plöntuna og segir hann
steinullarhnífa henta mjög vel ef
fólk eigi ekki önnur sláttutæki.
Hann segir einnig hægt að gera
þetta með höndunum en það
væri svolítið seinlegt. Ekki þarf
annað en að taka blómið ofan
af stilknum. Hann bendir á að
fjölskyldur gætu tekið sig saman
stutta stund í einu og ráðist
til atlögu við þennan vágest
og krakkar væru spenntir að
höggva blómin niður.
Þá segir hann það geta verið
áskorun til Steinullarverk-
smiðjunnar að styðja íslenska
náttúru með því að útvega hnífa
til verksins. „En það þarf að
byrja strax, þetta þolir enga bið!“
Eitur er neyðarúrræði
Vísindavefurinn segir að elstu
heimildir um Alaskalúpínu
(Lupinus nootkatensis) hér á
landi séu frá árinu 1885 en þá sáði
Georg Schierbeck landlæknir til
hennar í Reykjavík. Hann var
helsti hvatamaður að stofnun
Garðyrkjufélags Íslands og gerði
tilraunir með ræktun fjölmargra
erlendra plantna á því 11 ára
skeiði sem hann bjó hér á landi.
Haustið 1945 kom Hákon
Bjarnason skógræktarstjóri með
fræ og nokkrar rætur af alaska-
lúpínu til landsins. Af þessum
efniviði Hákonar er komin
lúpína sú sem breiðst hefur ört
út hér á landi á undanförnum
áratugum og er nú á dögum
ræktuð og notuð til landgræðslu
í stórum stíl.
Á vef Náttúrufræðistofnun-
ar Íslands segir að hægt sé að
stemma stigu við útbreiðslu
alaskalúpínu með nokkrum
leiðum. Fyrsta skrefið skal snúa
að því að koma í veg fyrir fræfall
þar sem líftími fræja er langur.
Stakar plöntur er hægt að rífa
eða grafa upp en þegar breiður
eru stórar skal slá þar sem því er
við komið. Þegar Alaskalúpína
er slegin stuttu fyrir fræfall hefur
hún sett megnið af forðanum
í fræframleiðslu og dregur þá
mjög úr endurvexti. Beit hefur
einnig mikil áhrif á vöxt og
nýliðun plantna. Ávallt skal líta
á úðun eiturs sem neyðarúrræði
og hafa skal samráð við fagaðila
áður en hafist er handa.Pálmi er vopnaður rafmagnssláttuorfi og segist eyða um klukkustund í lúpínuskurði
eða meðan rafhlaðan á orfinu endist.
Lúpínan er umdeild planta á Íslandi, mjög öflug landgræðslujurt
sem grætt getur upp víðáttumiklar auðnir á skömmum tíma en
getur verið hinn mesti skaðvaldur í viðkvæmu gróðurlendi líkt og
berjamó. Á vefnum Flóra Íslands segir að ef hún komist í mólendi
leggi hún það undir sig smátt og smátt og eyði úr því öllum
gróðri. Lúpínuna er víða að finna og er hún dugleg við að breiða
úr sér af sjálfsdáðum með fræjum. Nú er svo komið að berjaland
Sauðkrækinga er í hættu þar sem jurtin er farin að leggja það
undir sig.
Hlakka til að
takast á við
krefjandi verkefni
Ásdís Brynja valin í hollenska landsliðið
Ásdís Brynja Jónsdóttir er
fædd og uppalin á Hofi í
Vatnsdal, dóttir þeirra Eline
Manon Schrijver og Jóns
Gíslasonar á Hofi. Ásdís er
18 ára gömul og stundar
nám við Menntaskólann á
Akureyri. Eftir menntaskóla-
gönguna stefnir hún á nám
við Háskólann á Hólum.
Fyrir skömmu fékk hún að
vita að hún hefði verið valin
í hollenska landsliðið í
hestaíþróttum en Ásdís er
með tvöfalt ríkisfang.
Hugmyndin um að reyna
að komast í hollenska lands-
liðið, segir Ásdís að hafi komið
upp fyrir tveimur árum, fyrir
heimsmeistaramótið í Hern-
ing, en þar keppti hún fyrir
Íslands hönd á Youth Cup sem
haldið var á Hólum í Hjaltadal
árið 2014. Þá gat hún ekki
keppt fyrir Holland það árið
samkvæmt reglum FEIF.
„Þá ákváðum við systur að
geyma þetta í tvö ár og gera
okkar besta til að komast í
hollenska landsliðið fyrir HM
2017. Lara fór til Hollands, og
hefur verið að þjálfa stíft
hryssuna sem hún er með,
Örk frá Hjarðartúni, og við
keyptum hest hér á Íslandi
fyrir mig. Hesturinn heitir
Sleipnir frá Runnum og er 11
vetra gamall undan Orra frá
Þúfu og Grímu frá Lynghaga.
Við keyptum hann af Sigurði
Vigni Matthíassyni sem hefur
hjálpað mér síðan við keypt-
um hann,“ segir Ásdís.
Hestinum lýsir hún sem
heilsteyptum alhliða gæðingi
með frábært geðslag. „Við
höfum verið að keppa í fimm-
gangi sem er okkar aðal grein
ásamt því að keppa í slak-
taumatölti og gæðingaskeiði.
Leiðarvísirinn fyrir landsliðs-
vali er öðruvísi í Hollandi en á
Íslandi og þurfti þar að ná
ákveðinni lágmarkseinkunn á
World ranking mótum til að
eiga möguleika á að verða
valinn. Ég var búin að ríða
lágmörkin einu sinni fyrir
Íslandsmótið sem fór fram á
Hólum svo spennan var í
hámarki. Ég reið svo lág-
mörkin í forkeppninni í
fimmgangi og sigraði svo í
B-úrslitum, sem fóru fram á
laugardeginum, með eink-
unnina 6,31 . Seinna sama dag
fékk ég svo að heyra að ég
væri komin í landsliðið.“
Ásdís endaði Íslandsmótið
með því að ríða A-úrslitin í
fimmgangi ungmenna, lenti
þar í 6. sæti með einkunnina
6,26. „Það eru forréttindi að fá
þetta tækifæri, að keppa á stór-
móti eins og þessu. Ég hlakka
til að takast á við þetta krefjandi
verkefni,“ segir þessi mikla
hestakona og Feykir óskar
henni alls hins besta á Heims-
meistaramóti íslenska hestsins
sem fram fer dagana 7.-13.
ágúst nk. í Oirschot í Hollandi.
VIÐTAL
Páll Friðriksson
Ásdís Brynja og Sleipnir frá Runnum. MYND ÚR EINKASAFNI
29/2017 9