Bændablaðið - 15.12.2016, Qupperneq 43

43Bændablaðið | Fimmtudagur 15. desember 2016
Elías Pétursson, sveitarstjóri Langanesbyggðar:
Sauðfjárbúskapur, sjávarútvegur
og vaxandi ferðaþjónusta
Íbúar Langanesbyggðar eru ríf-
lega 500. Sjávarútvegur er undir-
staða atvinnulífs í sveitarfélaginu
og sauðfjárrækt ríkjandi í land-
búnaði. Náttúra Langanesbyggðar
er falleg og mikil saga tengd byggð
þar. Langnesingar binda því vonir
við að ferðamennska eigi eftir að
aukast í sveitinni á næstu árum.
Elías Pétursson, sveitarstjóri í
Langanesbyggð, segir að sveitarfé-
lagið afmarkist af Svalbarðshreppi í
vestri og Vopnafjarðarhreppi í austri.
„Langanesbyggð er tiltölulega stórt
sveitarfélag að flatarmáli og nær
töluvert langt inn á hálendið. Síðast
þegar ég athugaði voru skráðir íbúar
505 í Langaneshreppi og þar af rétt
rúmir 400 á Þórshöfn og sá fjöldi
hefur verið stöðugur undanfarin ár.
Af heildarfjöldanum eru um 15%
útlendingar sem hafa flutt hingað,
flestir þeirra koma frá Austur-Evrópu
og starfa í fiski en hér er líka fólk frá
Hollandi, Bandaríkjunum og Írlandi.
Það er því talsvert af tvítyngdum
börnum í skólanum.
Við sjáum einnig íbúum
Svalbarðshrepps, sem eru um 100,
fyrir nánast allri þjónustu eins og
skóla, leikskóla, hjúkrunarheimili og
í sameiningu eigum við íbúðir fyrir
aldraða svo eitthvað sé nefnt. Það er
því talsverð samvinna milli þessara
sveitarfélaga þrátt fyrir að þeir séu
ekki sameinaðir.“
Sjávarútvegur stærsti
atvinnuvegurinn
Sjávarútvegur er stærsta atvinnu-
greinin í Langanesbyggð og að sögn
Elíasar ber hann höfuð og herðar
yfir aðrar atvinnugreinar. „Hér er
frystihús sem vinnur bæði bol- og
uppsjávarfisk og loðnubræðsla.
Hér er líka einn stærsti lausfrystir
í Evrópu enda framleiðslugetan hjá
Ísfélaginu mikil og reksturinn á fyr-
irtækinu góður. Frystihúsið hér er
hluti af Ísfélaginu í Vestmannaeyjum
en hátt í 30% af afla fyrirtækisins
er landað hér og stór hluti þess líka
unninn hér. Uppsjávarfiskurinn er
allur unninn á Þórshöfn og eitthvað
af bolfiski en svo er ekið með hann
til Þorlákshafnar og hann unninn
þar.“
Fjárbúskapur ríkjandi í
landbúnaði
„Sveitabæir í Langanesbyggð
eru ekki margir og fjárbúskap-
ur er ríkjandi á þeim flestum. Í
Svalbarðshreppi, sem er hér við
hliðina á okkur, hefur orðið mikil
endurnýjun undanfarin ár og sauð-
fjárbændur þar með þeim yngstu sem
gerist á landinu. Hér eru bændur líka
með talsvert af hrossum og dæmi um
tilraunir í kartöflurækt.“
Sláturhúsinu á Þórshöfn var lokað
fyrir nokkrum árum og í dag er fénu
slátrað á Kópaskeri eða Vopnafirði.
Á nokkrum bæjum er reykt hangi-
kjöt sem Elías segir að sé einstaklega
gott. Enn sem komið er það aðallega
selt í héraði enda fáir með aðstöðu
til heimavinnslu og lítið verið mark-
aðssett. „Ég tel reyndar að þar liggi
tækifæri fyrir bændur til að auka
tekjur sínar með framleiðslu á gæða-
vörum og fá þannig fleiri krónur fyrir
hvert kíló.“
Elías segir að Langanes og sveit-
irnar í kring henti vel til sauðfjár-
framleiðslu þar sem bændur geta
sleppt fénu út á beit á vorin á stóra
haga og heimt það aftur á hausti.
„Slíkt hlýtur að vera hagkvæmt pen-
ingalega.“
Horft til ferðamennsku
Elías segir að meðal hugmynda
um atvinnuuppbyggingu í sveitar-
félaginu sé uppbygging umskip-
unarhafnar í Finnafirði, aukin upp-
bygging í ferðaþjónustu og mögu-
lega fullvinnsla sjávar- og landbún-
aðarafurða.
„Eins og verða vill eru ekki allir á
sama máli þegar kemur að höfninni
í Finnafirði og það mál reyndar enn
á hugmyndastigi. Í dag erum við því
einna helst að horfa til uppbyggingar
í ferðaþjónustu.
Uppbygging í ferðaþjónustu
gengur hægar hér en víðast annars-
staðar á landinu og að mínu viti
hangir það á stórum hluta á sam-
göngum og vegakerfinu sem okkur
er boðið upp á. Frá Bakkafirði og
hingað er gamall og holóttur malar-
vegur sem er algerlega óásættanlegur
og kemur niður á samskiptum íbúa
í sameinuðu sveitarfélagi. Í mínum
huga er ekki mikið mál að koma
þessu í lag þrátt fyrir að það kosti
einhverjar hundruð milljóna enda á
fólk rétt á að samgöngur í sveitar-
félaginu séu í lagi. Úrbótum á þess-
um vegakafla var lofað 2007 en það
hefur ekkert gerst.“
Elías segir að sagan um mann-
inn sem var að mæla veginn um
Langanesströnd fyrir Vegagerðina sé
lýsandi fyrir hægagang í vegamálum
í sveitarfélaginu. „Mælingamaðurinn
er að ljúka starfsævinni á þessu ári
og var í sumar að mæla sama vega-
kafla og var hans fyrsta verk þegar
hann hóf störf sem ungur maður
hjá Vegagerðinni. Upphaf og endir
starfsævi mannsins er því þessi vega-
kafli og í mínum huga er það hreint
galið og sýnir að það skortir alla
langtímasýn.“
Óásættanleg aðstaða
Elías hefur verið sveitarstjóri í
Langanesbyggð í tvö og hálft ár.
„Ég er ættaður héðan en kem hing-
að úr Mosfellsbæ með allar mínar
skoðanir og hugmyndir um lands-
byggðina sem höfðu aðallega mót-
ast af ferðalögum mínum um sveitir
landsins. Eins og margir taldi ég
mig vita heilmikið um landsbyggð-
ina af því ég hafði verið í sveit sem
barn og á sjó fyrir þrjátíu árum en
vissi í raun ekki og hef ekki tölu á
þeim skoðunum sem ég hef skipt
um frá því að ég flutti hingað.
Eftir að ég flutti hingað kom
aðstaðan sem samneyslan eða ríkið
býður fólkinu sem býr hér upp á
mjög á óvart. Það er nánast sama
hvert er litið. Ríkið, samneyslan,
er ekki að standa sig hvað varðar
grunnstoðir og -þjónustu. Ég geri
mér vel grein fyrir því að ekki er
hægt að halda uppi sömu þjónustu
hér á Þórshöfn og er í Reykjavík. Við
verðum bara að viðurkenna það og
veita fólki á landsbyggðinni tækifæri
til að sækja þjónustu til stærri staða.
Þetta á við fleiri staði á landinu
og sérstaklega útjaðrabyggðir. Satt
best að segja er ég hreint gapandi
hissa yfir þessu. Dæmi um þetta
eru samgöngur. Segjum sem svo
að ég vildi fara til Reykjavíkur á
menningarviðburð í Hörpunni eða
Þjóðleikhúsinu. Það tekur mig tutt-
ugu klukkutíma að keyra fram og
til baka eða tugi þúsunda með flugi,
eða fyrir svipað verð og það kostar
að fljúga til Boston.
Í mínum huga snýst málið um
byggðastefnu til lengri og skemmri
tíma og ef við ætlum að halda
landinu í byggð verður að vera séð
til þess að fólk komist leiðar sinnar.
Það er alveg á tæru að við getum
ekki haldið úti mörgum hátækni-
sjúkrahúsum, mörgum Hörpum,
óperuhúsum eða Þjóðleikhúsum og
við verðum að sætta okkur við það.
Í staðinn verðum við að bjóða fólki
á landsbyggðinni upp á möguleik-
ann á að sækja þessa staði sem eru
byggðir og reknir fyrir almannafé.
Víða erlendis er íbúum landsbyggð-
ar séð fyrir ferðum með, til dæmis
flugi, til borga þar sem öll þjónusta
er fyrir hendi.
Mér líður stundum eins og
það sé verið að láta staði eins og
Þórshöfn blæða út og að það væri
mun heiðarlegra að segja við fólk
að hætta þessu og hjálpa því að
flytja burt en að vera með einhvern
fagurgala um úrbætur og standa svo
ekki við neitt.
Það vantar byggðastefnu til
lengri tíma, byggðastefnu sem
ekki er verið að krukka stöðugt í
og byggir á því að meiningin sé að
halda landinu, einstökum svæðum
og byggðarkjörnum, í byggð en að
það sé sífellt verið að breyta stefnu,
leikreglum og framtíðarsýn.“ /VH
Heimsókn
í Langanesbyggð
Elías Pétursson, sveitarstjóri Langanesbyggðar, segir að Langanes og sveitirnar í kring henti vel til sauðfjárframleiðslu þar sem bændur geta sleppt fénu út á beit á vorin á stóra haga og heimt
það aftur á hausti. Myndir / VH