Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.1992, Qupperneq 15

Lyklaborð fyrir hreyfihamlaða. Inni i
og aðgerðir svo það hentar mjög vel
Þessi sami fyrirlesari taldi jafnframt
fráleitt að tala um heim fatlaðra, að
blindir lifðu í myrkri og heymarlausir í
þögn. Hvemig getur sá sem aldrei hefur
séð lifað í myrkri og hvernig getur sá
sem heyrir ekki lifað í þögn? Þessar
skilgreiningar hafa ófatlaðir búið til.
Sannleikurinn er sá að hinir blindu njóta
dásemda hljóðsins og hinir heymarlausu
litbrigða ljóssins og öll lifum vér í
sameiginlegum heimi og erum hluti
mannkyns.
Tæknisýningin
A sýningunni voru sýndar helstu
nýjungar á sviði hjálpartækja frá 80
framleiðendum. Það væri að æra
óstöðugan að telja allt það upp sem þar
bar fyrir augu og eyru. En hér skal þó
gerð tilraun til þess að geta nokkurra
nýjunga:
Sýndar voru hugmyndir Japana og
Þjóðverja að myndrænni framsetningu
á tölvuskjám fyrir blinda. Gert er ráð
fyrir að menn noti jöfnum höndum
talbúnað og þessa myndskjái. Eins og
stendur eru slíkir skjáir mjög dýrir og
erfiðir í framleiðslu. Séu þeir nógu
nákvæmir eru í þeim frá 200.000 upp í
600.000 einingar.
Þá má nefna sérstakt lyklaborð fyrir
einhenta. Á borðinu eru 7 lyklarog með
þeim er hægt að rita allt stafróf töl vunnar
og framkvæma aðgerðir sem venjulegt
lyklaborð er hannað fyrir. Auk þess að
nýtast einhentu fólki mun lyklaborð
þetta valda byltingu fyrir hraðritara. Þá
geta menn ritað sértil minnis urn leiðog
þeir tala í símann því að einfalt er að
stjóma borðinu með annarri hendinni á
rneðan símtólinu er haldið með hinni.
Margs konar kennslubúnaður var
í þessum sjö lyklum eru allir bókstafir
fyrir þá sem fatlaðir eru í höndum.
sýndur fyrir þroskahefta en tölvur gegna
æ meira hlutverki í kennslu þeirra. Þá
má nefna ýmiss konar forrit til þess að
stækka letur á töl vuskjám, en hingað til
hefur búnaður til slíkra hluta verið afar
dýr.
Margs konar talbúnaður var sýndur
en hann nýtist Islendingum ekki þar
sem hann ræður eigi við íslensk hljóð
og er sérstaklega hannaður fyrir enska
tungu eða þýska.
Talsvert var af hjálpartækjum fyrir
hreyfihamlaða svo sem hjólastólar
ýmiss konar, stoðtæki o.fl. Þá var
nokkuð af tækjum fy rir heyrnarlausa og
heyrnardaufa svo sem ýmis heyrnartæki,
hljóðmagnarar fyrir heimahús og
samkomuhús, samskiptatæki fyrir
daufblinda o.fl. Sérstaka athygli vakti
kynning á tölvunetinu Community Link
sem sett hefur verið upp til prófunar á
nokkrum stöðum í Bandaríkjunum.
Kerfið gefur heyrnarlausum beinan
aðgang að stórverslunum, dagblöðum,
fréttastofum og margs kyns upplýs-
ingum. Surnir óttuðust að slíkt kerfi
myndi stuðla enn frekar að einangrun
hinna hey marlausu en raunin hefur verið
sú að það hefur örvað marga þeirra til
þess að fara út á meðal fólks og leita sér
afþreyingar. Menn hafa einnig kynnst
með því að þeir hafa átt samskipti við
fólk sem hefur slík áhugamál með
tilstuðlan tölvunetsins.
Upplýsingum um þessi tæki og
framleiðendur þeirra hefur verið dreift
til ýmissa aðildarfélaga Öryrkja-
bandalags íslands og frumgögnin eru
varðveitt hjá Tölvumiðstöð fatlaðra. Er
þeim sem áhuga hafa bent á að hafa
samband við hana.
Lokaorð
Á síðasta degi ráðstefnunnar voru
flutt fjölmörg erindi um þau markntið
sem bæri að stefna að. Nokkrir
fyrirlesarar beindu hugskotssjónum að
þjóðfélagi framtíðarinnar. Flestir voru
þeir sammála um að með minnkandi
framlögum til hermála gæfist aukið
svigrúm til þess að fjármagna rannsóknir
í þágu almennings. Einn fyrirlesarinn,
hagfræðingur að mennt, taldi að nú
væru Bandaríkjamenn og Japanir
komnir á það stig að mæla þyrfti
aukninguþjóðarframleiðslunnaráfleiri
sviðum en iðnaði. Hann taldi að
stjórnvöld í Bandaríkjununt þyrftu að
horfast í augu við að fjárfesting í
félagslegri þjónustu gæti verið
þjóðfélaginu arðbær að ýmsu leyti og
skilað sér með þeim hætti að hún yrði
marktækur mælikvarði á aukna
þjóðarframleiðslu.
Ferðir á ráðstefnur og sýningu sem
þá sem hér hefur verið fjallað um skila
óumdeilanlegum árangri. Lítilli þjóð
sem Islendingum er mikilvægt að koma
á framfæri sérþörfum sínum og
sjónarmiðum. Hér á landi búa menn
yfir margþættri reynslu sem framleið-
endur hjálpartækja vilja gjarnan nýta
sér. Sérstaða íslenskunnar gerir það að
verkum að sérstakt tillit verður að taka
til þarfa íslendinga þegar um tæki er að
ræða sem ætluð eru til tjáskipta. Því er
nauðsynlegt að kynna framleiðendum
þessa sérstöðu og fá þá til að nálgast
þarfir íslenskrar tungu í stað þess að
aðlaga tungumálið þörfum tækni sem
takmarkast af uppbyggingu einnar eða
tveggja stórtungna heims. Sú megin-
breyting hefur orðið á viðhorfum flestra
framleiðenda að þeir gera sér æ betur
grein fyrir þörfum smárra markaða og
leita því eftir samskiptum við smáþjóðir
í ríkara rnæli en áður.
Þá skiptir ekki minna máli að með
ferðum á slíkar sýningar kynnast menn
framleiðendum og geta komið á beinum
samskiptum milli þeirra og íslenskra
innflytjenda. Með þeim hætti má lækka
verð á hjálpartækjum hingað til lands
en það er í mörgum tilvikum óheyrilega
hátt vegna smæðar markaðarins. Þeim
fjármunum er því vel varið sem notaðir
eru til þess að efla kynni Islendinga af
því sem er að gerast á sviði hjálpartækja
úti í hinum stóra heimi. Þannig er um
leið unnið að aukinni samskipan fatlaðra
í þjóðfélaginu.
Arnþór Helgason.
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS