Ljósmæðrablaðið - Aug 2020, Blaðsíða 8

8 LJÓSMÆÐRABLAÐIÐ - ÁGÚST 2020
N E M AV E R K E F N I
Haustið 2019 var byrjað að kenna eftir nýrri námskrá í ljósmóðurfræði,
meistaranámi til starfsréttinda. Fyrsta klíníska námið var strax á
fyrstu önninni og með öðru sniði en undanfarin ár. Markmiðið var
að gefa nemum tækifæri til að vera á starfsvettvangi þar sem fyrst og
fremst hraustum konum í eðlilegri meðgöngu og fæðingu er sinnt.
Enn fremur að þeir fengju að kynnast samfelldri þjónustu ljósmæðra.
Námsstaðirnir voru því innan heilsugæslu: í meðgönguvernd á
heilsugæslustöðvum, á fæðingarstöðum leiddum af ljósmæðrum
sem flokkaðir eru sem fyrsta stigs þjónusta eða C og D samkvæmt
Leiðbeiningum landlæknis um val á fæðingarstað. Einnig fylgdu
nemar ljósmæðrum sem sinna heimaþjónustu í sængurlegu.
Stór þáttur í kennslu og námsverkefnum bæði á fyrra og seinna
ári hefur verið að nemar halda utan um reynslu sína og þróun
klínískrar fræðimennsku með dagbókarskrifum. Við fengum leyfi frá
báðum árunum til að birta hér dagbókarbrot sem gefa okkur innsýn
í námsreynslu fyrstu dagana þegar allt er svo nýtt og spennandi og
þegar litið er um öxl á lokadögunum og fjallað er um spurninguna: Er
ég tilbúin til að útskrifast og vera ljósmóðir?
Emma Marie Swift og Ólöf Ásta Ólafsdóttir
REYNSLA NEMA Í FYRSTA KLÍNÍSKA NÁMSKEIÐINU
Í LJÓSMÓÐURFRÆÐI
Fyrirmyndir ljósmæðranema í starfi eru margar og er ljóst við lestur
dagbókanna að ljósmæðranemar eru vakandi fyrir ýmsum þáttum sem
styrkja einstaklingsbundna nálgun, upplýst samþykki og valdeflingu
konunnar í meðgönguverndinni.
Það er gaman að sjá hversu margbreytilegt starfið í
meðgönguverndinni er. Allar konurnar hafa mismunandi
vangaveltur á mismunandi tímum í meðgöngunni og engin ein
koma er eins, þó ég hafi á einum tímapunkti tekið á móti þremur
konum í röð sem gengnar voru 36 vikur var hver heimsókn
mismunandi og áhugavert að fylgjast með því. Ljósmæðurnar sem
ég hef fylgt eru þvílíkir viskubrunnar og mér finnst ég heppin að
fá að læra af þeim.
Í dag fékk ég að vera með í meðgönguvernd. Það komu konur
sem voru gengnar 36-38 vikur. Það sem við skoðuðum mest voru
lega barnanna, hvort þau væru skorðuð eða ekki. Það var verið
að meta stærð legbotna og athugað með hjartslætti barnanna. Ég
fékk að prófa að meta legu barns í nokkrum skoðunum og það
var mjög gaman. Mér fannst ótrúlega flott hvernig konurnar voru
alltaf spurðar hvort það mætti snerta þær og síðan hvort það væri
í lagi að ég myndi prófa. Mér fannst það áberandi í skoðunum hjá
ljósmæðrunum sem ég fékk að fylgjast með í dag hvað þær spurðu
alltaf um leyfi. Konurnar fóru sjálfar á klósett og stixuðu fyrir
próteinum í þvagi. Það fannst mér einnig ótrúlega sniðugt. Ég
hafði hugsað mér að ljósmæðurnar myndu gera það en það er að
sjálfsögðu engin ástæða fyrir því og þá fá konurnar ábyrgð, taka
þátt og vita hverju er verið að fylgjast með alltaf…
Strax á fyrstu önn ljósmæðranámsins hafa sumir nemar
skýra sýn á hvert þeir stefna og nýta námstækifærin markvisst
til þess að auka þekkingu sína til þess að takast á við áskoranir
framtíðarinnar. Þetta kom t.d. skýrt fram í dagbókarbroti nema
sem tók hluta verknámsins á landsbyggðinni:
Ég setti konu í sykurþolspróf vegna fjölskyldusögu. Það er
kannski það sem er meðal annars frábrugðið meðgönguvernd í
bænum. Ljósmæður hér sinna störfum sem aðrir fagaðilar sinna á
höfuðborgarsvæðinu, eins og sykurþolsprófið til dæmis. Ég stefni
að því að vera „út‘á landi ljósmóðir“ og finnst mjög áhugavert
að fylgjast með þeim verkefnum og áskorunum sem ljósmæður
hér mæta í sínu daglega starfi. Ég er nú þegar komin með lista
yfir hluti sem ég vil öðlast færni í áður en ég flyt heim eftir útskrift
og er mjög spennt að fara að getað unnið að þeim markmiðum,
bæði á meðan á náminu stendur og eftir útskrift.
Samfelld þjónusta og sambandið sem myndast milli ljósmóður og
fæðandi konu var nemunum mjög hugleikið, enda fengu þeir mörg
tækifæri til að sinna konum í samfelldri þjónustu í verknáminu.
Næsta dagbókarbrot lýsir þessu vel:
Ljósmóðirin sem var á morgunvaktinni hafði hingað til náð
vel til hennar en vegna hræðslu konunnar þá hætti hún að ná
til hennar og ég fann að sambandið á milli þeirra var lítið sem
ekkert undir lokin. Hún kvaddi því hjónin og óskaði þeim góðs
gengis og náði í ljósmóðurina sem var að koma á vakt en það var
einmitt hennar ljósmóðir úr meðgönguverndinni og hafði verið
hjá þeim í heimaþjónustunni við fyrra barn. Bara við það að hún
gekk inn í herbergið sá ég hvernig hún róaðist öll og mér fannst
svo ótrúlega magnað að sjá hvernig ljósmóðirin talaði við hana
og náði henni algjörlega yfir hræðsluna á nokkrum mínútum.
Það var mjög gott að sjá að við erum mismunandi eins og við
erum margar í þessari stétt og er engin allra. Sú ljósmóðir sem
hafði verið með þau allan daginn var ekkert síðri ljósmóðir en
sú sem kom inn í rembingnum, heldur þekkti bara konuna minna.
Mér fannst þetta sýna svart á hvítu hversu miklu máli samfelld
þjónusta getur skipt, sérstaklega þegar konur eiga erfiða
fæðingarupplifun að baki.
Næstu tvær frásagnir lýsa því vel hversu krefjandi þessar fyrstu
fæðingarupplifanir geta verið fyrir ljósmæðranemana:
DAGBÓKARBROT LJÓSMÓÐUR-
NEMA SKÓLAÁRIÐ 2019-2020
Ljósmæðranemar sem hófu nám haustið 2019.