Ljósmæðrablaðið - ágú. 2020, Síða 30

30 LJÓSMÆÐRABLAÐIÐ - ÁGÚST 2020
Einni öld áður en síðasti hópurinn sem útskrifaðist með embættispróf frá Háskóla Íslands hóf nám árið 2018, hófu 17 ungar konur nám
við Yfirsetukvennaskólann í Reykjavík. Þá um haustið 1918, þurfti fljótlega að loka skólanum vegna veirufaraldurs sem geisaði um
heiminn og kallaður hefur verið spænska veikin.
Borið saman við COVID-19 var sá heimsfaraldur mun skæðari. Þess tíma ljósmæðranemar urðu fyrir „eins konar eldvígslu“ því „...
námsmeyjarnar voru sendar víðsvegar um bæinn til aðstoðar og hjúkrunar sjúklingum“ sem dóu „...í hrönnum á meðan veikin var sem
mögnuðust“. Þungaðar konur og börn þeirra í lífshættu. Engar sérstakar ráðstafanir voru gerðar til að vernda konur sem gengu með
börn en fram að þessu höfðu læknar álitið að meðgangan væri vörn fyrir móður gegn flestum sóttum. Í nóvember veiktust 25 konur
sem áttu von á sér í Reykjavík og af þeim dóu átta konur á níu daga tímabili. Fimm fæddu ófullburða börn og andvana. Þessar upplýs-
ingar finnast í fæðingabókum yfirsetukvennanna sem eru mjög merkileg heimild frá þessum tíma en þar skráðu yfirsetukonur hvort
konurnar sem þær sinntu voru veikar af spænsku veikinni, veiktust í sængurlegu og náðu bata eða létust af völdum veikinnar. Allir
þessir nemar í yfirsetukvennafræðum luku námi í byrjun árs 1919 og lifðu faraldurinn af. Það er gaman að geta þess að 10 af þessum
nýju yfirsetukonum stóðu að stofnun Ljósmæðrafélagsins ásamt kennurum sínum sem voru í embætti yfirsetukvenna í Reykjavík. Þær
eru hér á útskriftarmynd ásamt Landlækni.
Þessar upplýsingar koma fram í skrifum Erlu Dórisar Halldórsdóttur í óútkominni bók um sögu ljósmæðra á Íslandi sem kemur út
seinna á árinu 2020, í tilefni 100 ára afmælis Ljósmæðrafélags Íslands.
S Ö G U L E G U R F R Ó Ð L E I K U R


