Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.03.1970, Blaðsíða 122

120 ÍSLENZKAR LANDBUNAÐARRANNSÓKNIR
1. Allt fé er hægt að flokka í tvo litarflokka: hvítt og mislitt.
2. Gult (írautt) fé á að flokka með hvítu, ef guli liturinn er eina litarefnið,
sem sést á kindinni.
3. Mislitt fé hefur alltaf annaðhvort svart eða mórautt litarefni á þeim hlut-
um líkamans, þar sem liturinn kemur fram, en aldrei bæði þessi litarefni
samtímis.
4. Fjórar sjálfstæðar litamyndir (patterns) eru þekktar, þ. e. grátt (blanda af
dökkum og hvítum hárum), golsótt (dökkur kviður, Ijós efri hluti), botnótt
(Ijós kviður, dökkur efri hluti) og grábotnótt (Ijós kviður, grár efri hluti).
5. Litamyndir þær, sem til eru á mislitu fé, koma fram óháð því, hvort litar-
efnið er svart eða mórautt.
6. Tvílitur í mislitu fé (hvítar skellur á dökkri kind) kemur fram óháð teg-
und litarefnis og óháð litamyndum.
í ljós hefur komið, að alls má búast við 16 mismunandi aðalgerðum af mislit,
þegar litarefnin svart og mórautt eru tengd öllum tegundum litamynda og gert
er ráð fyrir, að mislit kind geti sýnt tvær, eina eða enga af ofangreindum lita-
myndum. Þá er ekki gerður greinarmunur á því, hvort kindin er einlit eða
tvílit.
Þegar hvíta litnum er bætt við, fást því alls 17 aðallitir í íslenzku sauðfé.
Þessum litum hafa verið gefin númer frá 01—17, og á bls. 10 og áfram eru
1 itirnir skráðir í númeraröð. Þar er gefið enska heitið, sem notað er í ritgerð-
inni, en jafnframt þau heiti, sent notuð hafa verið um litinn i öðrum ritgerð-
um, þar sem miklar líkur eru á, að um sama lit sé að ræða. Þá er þar jafnframt
vísað í þær ritgerðir, þar sem hlutaðeigandi lit hefur verið lýst. Enn fremur er
hverjum þessara 17 lita lýst nákvæmlega frá bls. 9 og áfram, og litmvndir af
flestum litunum birtar jafnframt.
Þá er lýst talnakerfi, sem notað hefur verið til að flokka mismunandi afbrigði
af tvílit (bls. 18 og áfram) og gefin heiti á ensku og íslenzku á öllum helztu
fyrirbærum af tvílit ásamt skilgreiningu á því, hvaða tegund af tvílit hvert
heiti er látið tákna.
III. kafli. SKIPULAGÐAR ÆXLUNARTILRAUNIR
í þessum kafla er gerð grein fyrir þeim aðferðum, sem notaðar voru við að velja
saman til æxlunar einstaklinga. Var eftir föngum reynt að velja þá þannig, að
sem mestar upplýsingar fengjust um erfðir hvers eiginleika með sem fæstum
pörunum og sem fæstum einstaklingum úr hverri.
Þá er lýst niðurstöðum fyrstu dlraunanna, sem gerðar voru með hrúta af
ákveðnum litum, sem notaðir voru til áa af ákveðinni gerð. í kaflanum er skýrt
frá notkun grágolsótts hrúts á svartar ær og hvítar ær, sem höfðu áður átt svört
lömb (tafla 1) og notkun svartgolsubotnótts hrúts á hvítar ær, sem höfðu átt
svart og mórautt áður, og auk þess á gráar, svartar og mórauðar ær (tafla 2).
Niðurstöðurnar af notkun þessara tveggja hrúta bentu eindregið til þess, að
erfðavísanir fyrir gráu, golsóttu og botnóttu væru samstæðir.
Tilraun með hvítan hrút undan svartgolsubotnóttum hrút benti til þess, að