Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.03.1970, Blaðsíða 125

COLOUR INHERITANCE IN ICELANDIC SHEEP 123
Þá kom ennfremur í Ijós, að litur ærinnar hafði mikil og háraunhæf áhrif
á frjósemi. Hvítar ær, tveggja, jrriggja og fjögra vetra, gáfu í sömu röð 0.132,
0.176 og 0.134 lömbum færra á hverja pörun en mislitar ær á sama aldri
á sömu bæjum sömu ár. Fjöldi lamba eftir á, sem bar, var líka raunhæft
lægri hjá hvítum tvævetlum en hjá mislitum tvævetlum. Enginn munur fannst
á frjósemi hvítra áa eftir því, hvort þær voru arfblendnar eða arfhreinar
fyrir hvítum lit, og enginn munur fannst á frjósemi mislitra áa eftir því, hvaða
litur var á þeim. Gráar ær voru jafnfrjósamar öðrum mislitum ám, þannig að
ekki var hægt að kenna fósturdauða um vanheimtur á lömbum með A2 erfða-
vísinn.
Raunhæft fleiri lömb fengust úr hverri pörun hjá tvævetlum, sent haldið
hafði verið undir mislita hrúta, heldur en þegar hrútarnir voru hvítir, þar sem
hvítir hrútar gáfu 0.080 lömbum færra úr hverri pörun en mislitir hrút-
ar. Þetta fyrirbæri fannst ekki hjá þriggja né fjögra vetra ám. Engin sam-
virk áhrif fundust milli litar á ám og litar á hrútum á frjósemi. Engin áhrif
fundust af lit foreldra á lambavanhöld til 6—8 vikna aldurs.
Þegar einlembingar og tvílembingar voru flokkaðir eftir kyni og lit (í hvítt
og mislitt) kom fram raunhæft frávik frá væntanlegum hlutföllum í mörgum
pörunum. Frávikin komu í ljós bæði hjá hvítum og mislitum ám. Metin voru
gildi á þremur mælistærðum (parameters), sem skýrðu frávikin á grundvelli
frjóvgunarsamkeppni og misjafns fósturdauða. Þessar stærðir voru metnar fyrir
æxlanir, þar sem allar arfgerðir með erfðavísana Ax og A5 komu fyrir, og allar
stærðirnar sýndu raunhæf áhrif á klofningshlutföllin. — Mælistærðirnar voru:
UT = yfirburðir sáðfrumna með erfðavísi Aj yfir sáðírumur með erfðavísi Ag
(P < 0.01); vT = yfirburðir sáðfrumna með erfðavísi Ag og X litninginn yfir öðr-
um sáðfrumum í pörunum hvítra áa (P<0.01); og s = fósturdauði hvítra fóstra
í hvítum ám umfram önnur fóstur (P < 0.05). Mælistærðirnar uT og vT voru
aðeins raunhæfar fyrir tvílembinga, en s var metin sameiginlega fyrir einlemh-
inga og tvílembinga.
Arfhrein hvít lömb reyndust hafa raunhæft minna magn af gulum lit við
fæðingu en arfblendin hvít lömb (P < 0.05).
Arfhrein grá lömb reyndust langflest vera Ijósgrá með einkunnir 1 og 2 fyrir
gráan lit við fæðingu, en arfblendin grá lömb aftur á móti oftast dökkgrá með
einkunnir 6 og 7. Engin merki fundust þess, að hlutfallið á milli arfhreinna og
arfblendinna grárra lamba viki frá því, sem búizt var við.
Tvær mælistærðir fyrir frjóvgunarsamkeppni, p og q, voru metnar á grund-
velii æxlananna A2A5 X A2A5, A2A5 X A5Ag og A5A5 X A2A5. p, líkurnar
fyrir frjóvgun með sáðfrumu með erfðavísinum A2, reiknuðust vera 0.408 ± 0.041,
og q, líkurnar fyrir því, að erfðavísirinn A2 komi fram í afkvæmi, þegar A2Ag
egg frjóvgast með Ag sáðfrumu, reiknuðust vera 0.420 ± 0.041. Þessar tvær
mælistærðir gátu skýrt háraunhæft hlutfall af frávikum frá væntanlegum klofn-
ingshlutföllum í ofannefndum æxlunum (x22 = 9-999; P < 0.01). Þegar gert
hafði verið fyrir áhrifum þessara mælistærða, voru engar óskýrðar sveiflur
(X2! = 0.039; 0.090 > P > 0.80).
Tíðni einstakra A-erfðavísa var metin meðal afkvæma 547 hvítra áa, sem
lraldið hafði verið undir svarta og mórauða (AgAg) hrúta. Tíðni erfðavísanna