Harmonikublaðið - 01.05.2017, Blaðsíða 16

Páll Hjörtur Sigfusson
f. 26. nóvember 1931 - d. 18. janúar 2017
Páll Hjörtur Sigfússon fæddist á Krossi í
Fellasveit þann 26. nóvember árið 1931.
Foreldrar Páls voru hjónin Sigfús
Guttormsson og Sólrún Eiríksdóttir. Þau
bjuggu fyrst á Dalhúsum á Eyvindarárdal
og á Krossi í Fellasveit frá 1931. Páll var
elstur níu systkina sem komust á legg en
það elsta, sem var drengur, fæddist
andvana. Systkini hans eru Oddur, Guðný
Sólveig, Guttormur, Sveinn Eiríkur, Þórey,
Baldur, Jón og Oddbjörg sem lést árið
2015. Páll giftist Þóreyju Guðnýju
Eiríksdóttur frá Eskifirði. Páll og Þórey
bjuggu á Hreiðarsstöðum í Fellum frá
1963 til 1992 en þá fluttust þau í Fellabæ.
Frá sumrinu 2015 bjuggu þau á
hjúkrunarheimilinu Dyngju á Egils-
stöðum. Þau hjónin eignuðust sjö dætur.
Þær eru Stefanía Hildur, Sólrún, Guðbjörg,
Sólveig, sem lést árið 2015, Þórey Eiríka,
Stefanía og Asgerður. Afkomendahópur
þeirra er orðinn stór.
Páll bjó yfir góðum tónlistarhæfileikum
og átti merkilegan feril sem harmoniku-
leikari. Hann var fær og eftirsóttur og
spilaði á dansleikjum og samkomum um
allt Fljótsdalshérað og einnig niðri á
Fjörðum. Tónlistargáfuna fékk Páll í
vöggugjöf en hann var sjálfmenntaður í
list sinni. Hann notaði sér þó þau tækifæri
sem gáfust til tónlistarnáms eftir að hann
og Þórey fluttu í Fellabæ og lærði til að
mynda nótnalestur í tvó vetur hjá Ármanni
Einarssyni. Hann taldi Pál hæfileikaríkasta
nemanda sem hann hefði nokkurn tíma
haft.
Foreldrar Páls voru tónelsk og fengust
einnig við ljóðagerð. Amma Páls í föðurætt,
Oddbjörg Sigfúsdóttir, var á heimilinu
þegar Páll og systkini hans voru að alast
upp. Hún spilaði á harmoniku og lék á
böllum þegar hún var ung vinnukona í
Vopnafirði fyrir aldamótin 1900. Tónlist,
ljóð og söngur áttu fastan sess á æskuheimili
Páls og þau systkinin fengu mikinn áhuga
á þessu öllu. Flest þeirra gátu náð lagi á
harmoniku og þeir Oddur, Guttormur og
Jón hafa mikið fengist við harmonikuleik.
Systkinin geta flest sett saman kveðskap
og hafa ljóð birst eftir Odd og Oddbjörgu.
Guttormur og Oddbjörg hafa samið lög
sem hafa verið flutt opinberlega.
Páll reyndi snemma að ná lagi á stofuorgelið
á BCrossi. Það mun svo hafa verið í farskóla
á Setbergi sem hann kynntist harmoniku
sem hljóðfæri. Fyrstu harmonikuna,
Scandalli að gerð, keypti Páll af Haraldi
Gunnlaugssyni einum Setbergsbræðra.
Þrír þeirra, Sigfús, Haraldur og Bragi, léku
allir á harmoniku. Eftir að Páll eignaðist
sína eigin harmoniku fór hann að læra og
æfa lög með það að markmiði að geta
spilað á böllum. Eini kosturinn var sá að
læra lögin utan að eftir útvarpinu svo
mikið hefur reynt á næma tónlistargáfu
hans. Hann hafði fjölmörg lög á takteinum
og spilaði þau öll eftir eyranu.
Páli gekk vel að koma sér á framfæri og
sem fyrr segir varð hann mjög vinsæll
harmonikuleikari. Oftast var Páll með
bræður sína með sér sem trommuleikara.
Þeir Guttormur, Baldur og Jón komu við
sögu í því hlutverki eftir því hver var heima
við hverju sinni. Þetta var mest á sjötta
áratugnum og fram á þann sjöunda en þá
fóru bústörfin að binda hann meira. En á
meðan Páll gaf sig í að spila lék hann í
öllum samkomuhúsum á Fljótsdalshéraði
og stundum var hann pantaður niður á
firði. Á síldarárunum var böllum gjarnan
slegið upp á fjörðunum samdægurs í
landlegum skipa. Þá var ekki um annað
að ræða en drífa sig úr verkum heima til
að spila. Spilamennskan gaf nokkrar tekjur
og það munaði um allt. En spilamennskan
tók á. Það þurfti að kunna mörg lög og
stundum stóðu böllin langt fram á nótt
og jafnvel fram undir morgun. Páll fór á
nokkrar vetrarvertíðir til Vestmannaeyja,
hafði nikkuna með og spilaði á skólaböllum
eldri nemenda. Hann fór þó aldrei til Eyja
fyrr en þorrablótsvertíðin var búin en hann
spilaði á fjölda þorrablóta á Héraði þar
sem blótað var í hverjum hreppi. Stundum
voru blót kvöld eftir kvöld.
Páll var meðlimur í einni fýrstu
danshljómsveit sem starfrækt var á Héraði.
Hljómsveitin hét Tríó Þorvaldar. Með
honum voru Þorvaldur Jónsson frá
Torfastöðum í Jökulsárhlíð sem lék á
harmoniku og Önundur Magnússon þá
kaupfélagsstarfsmaður á Egilsstöðum.
Onundur lék á klarínett en Páll á trommur.
Það var sumarið 1956 sem þetta tríó hélt
uppi fjöri. Páll var stofnfélagi í
Harmonikufélagi Héraðsbúa 1984 og
starfaði talsvert með félaginu.
Páll spilaði smá saman sjaldnar opinberlega
en hann lék á nikkuna sína svo til daglega
og oft lék hann nokkur lög fyrir svefninn
að loknu erfiðu dagsverki. Á seinni árum
lék hann reglulega fyrir dansi þegar eldri
borgarar á Egilsstöðum komu saman. Um
tíma var hann einnig undirleikari hjá
dansflokknum Fiðrildunum á Egilsstöðum.
Páll hafði léttan spilastíl og sérlega góðan
takt sem fólki þótti gott að dansa við.
Sumir segja þann hljóm sem hann
framreiddi einstakan og allir sem
könnuðust við hann þekktu spilið hans
Palla um leið og þeir heyrðu.
Hann bjó að jákvæðri lífssýn, hógværð og
mikilli geðprýði. Hann átti gott með að
gleðjast á góðum stundum og vekja
smitandi glaðværð með dillandi hlátri.
Hógværðin birtist í því að hann vildi lítt
halda merkum tónlistarferli sínum á lofti.
Þó birtist grein í Harmonikublaðinu fyrir
nokkrum árum þar sem farið var yfir feril
hans. Við gerð greinarinnar kom vel í ljós
hversu mikla ánægju Páll hafði af tónlist
og eins kom fram í dagsljósið hversu
merkilegur ferill hans sem tónlistarmanns
var. Þess má geta að til er klukkutíma
upptaka með danslögum spiluðum af Páli.
Oft er sagt að einhver hafi gert eitthvað
til dauðadags. Sannarlega lék Páll á
harmoniku til dauðadags. Að kvöldi 18.
janúar tók hann fram nikkuna sína, settist
niður og lék nokkur lög. Hann lagði sig
svo og sofnaði svefninum langa. Þórey
kona hans og afkomendur hafa haft á orði
að það hefði ekki getað verið betra að það
síðasta sem Páll gerði í þessu lífi skyldi vera
það sem hann hafði mesta ánægju af.
Fyrir hönd Harmonikufélags Héraðsbúa
Sigfus Guttormsson
16