Fréttablaðið - 07.01.2021, Blaðsíða 32

Dansárið 2020 hófst á sýningu sviðslista-hópsins Marmara-bör n á verk i nu Eyður í Þjóðleik-h ú s i n u . E y ð u r
fjallar um fólk sem skolar á land á
óþekktri eyju sem virðist að mestu
vera úr plastrusli. Verkið sýnir síðan
hvernig þessar manneskjur skapa
sér veröld í nýjum heimkynnum úr
þeim efnivið sem til er.
Eyður er eftir-heimsendaverk.
Í upphafi er ekkert nema hafið og
endalaust plast og lífsnauðsynjar
eins og vatn varla að finna. Smám
saman kemst regla á óreiðuna og
nýtt lítið samfélag verður til. Þegar
verkið var frumsýnt loguðu eldar í
Ástralíu, þeir mestu í manna minn-
um, f lóttamannastraumurinn frá
Sýrlandi var mikill og ástandið í
f lóttamannabúðum víða í heim-
inum var ekki skárra en sá veruleiki
sem beið persónanna í verkinu. En
þrátt fyrir skírskotanir í hörmungar
heimsins þá hafði verkið ekki yfir
sér bölsýnan brag heldur trú á
mennskuna og aðlögunarhæfni
mannsins.
Það urðu ekki margar frum-
sýningar á árinu. Íslenski dans-
f lokkurinn náði þó tveimur. Í lok
febrúar sýndi flokkurinn dansverk-
ið Rhythm of Poison eftir finnska
danshöfundinn Elinu Pirinen.
Áhugavert verk þar sem unnið var
með tengsl dansara og áhorfenda.
Þeir síðarnefndu sköpuðu sviðs-
mynd verksins þar sem þeir sátu á
sjálfu dansgólfinu en dansararnir
dönsuðu í kring og ofan í þeim. Í
september náðist að sýna verkið
Ævi eftir Ingu Maren Rúnarsdóttur,
undurfagurt og dulúðugt sóló sem
lét engan ósnortinn.
Á Safnanótt sýndi FWD Youth
Company – Forward with Dance,
danshópur fyrir unga dansara,
dansverkið Festa eftir Sóleyju
Frostadóttur í opna rýminu í Hafn-
arhúsi en tilurð þessa f lokks er
mikilvægur vettvangur fyrir unga
dansara til að æfa, sýna og vinna
með danshöfundum á meðan þeir
undirbúa sig fyrir áframhaldandi
dansnám eða starf í dansflokki.
COVID-19
Árið einkenndist af COVID-19,
samkomubanni og lokun leikhús-
anna. Dagbók dansgagnrýnandans
breyttist dag frá degi. Hver við-
burðurinn á fætur öðrum fékk á sig
stimpilinn „frestað vegna COVID-
19“. Reykjavík Dance Festival náði
aðeins að halda einn af þremur við-
burðum ársins. Síðsumars fengu
danshöfundarnir Ásrún Magnús-
dóttir, Sveinbjörg Þórhallsdóttir
og Katrín Gunnarsdóttir aðgang
að Dansverkstæðinu til að vinna
að listsköpun sinni án skilyrða
um lokaútkomu. Aðeins var gert
ráð fyrir að dansunnendum væri
boðið í hús til að eiga samtal við
listamennina.
COVID-19 lék sviðslistamenn
grátt en úthald og hugvitssemi
margra þeirra var þó aðdáunarverð.
Unnur Elísabet Gunnarsdóttir hafði
áætlað frumsýningu á verkinu Á
milli stunda, þriðja hluta sýningar-
raðar hennar, Ég býð mig fram,
snemma hausts. Ekkert varð þó af
frumsýningunni vegna samkomu-
banns. Unnur og samstarfsfólk
brugðu þá á það ráð að hanna
sýninguna upp á nýtt þannig að
hvert atriði hennar hefði afmarkað
rými og áhorfendur gengu á milli
rýmanna í litlum hópum. Frábær
lausn, en þegar allt var tilbúið barst
tilkynning um algjöra lokun leik-
húsanna. Engar sviðslistasýningar
voru leyfðar. Í staðinn fyrir að leggja
árar í bát var kvikmyndatökulið
kallað til og allt dansverkið tekið
upp. Áhorfendur gátu nú keypt
netaðgang að „sýningunni“ og notið
hennar heima í stofu, nokkuð sem
undirrituð gerði.
Uppskera
Kórónaveiran náði að kæfa marga
fallega sprota innan dansheimsins
í ár en ekki alla. „Danssýningin“
Eldblóm, dansverk fyrir f lugelda
og f lóru eftir Siggu Soffíu, fallega
ræktað og plantað blómabeð, var
opnuð á þjóðhátíðardaginn og
gladdi vegfarendur fram á haust.
Enn og aftur tókst Siggu Soffíu að
sprengja utan af sér hefðbundna
skilgreiningu á því hvað dans er.
Erna Ómarsdóttir, listrænn stjórn-
andi Íslenska dansf lokksins, átti
líka þátt í að færa danssköpun út
fyrir hið hefðbundna en hún sá um
hreyfingar og kyrrstöðumyndir í
Solastalgia eftir Antoine Viviani
og Pierre-Alain Giraud en verkið
er innsetning í gagnauknum veru-
leika, sett upp í Listasafni Íslands,
afurð samvinnu alþjóðlegs teymis
listamanna.
Á Grímunni 2020 þar sem horft
var til baka til leikársins 2019-2020
var uppskera danslistamanna/
kvenna óvenju góð. Þar ber hæst
að Ingibjörg Björnsdóttir, dansari,
danshöfundur og skólastjóri List-
dansskóla Íslands til fjölda ára,
hlaut heiðursverðlaun Grímunnar
og Reykjavík Dance Festival hlaut
verðlaun sem sproti ársins, „fyrir
að helga hátíðina á þessu leikári
öllum þeim sem ekki hafa átt kast-
ljósið á sviði … eins og börnum, eldri
borgurum, unglingum, fötluðum og
konum“. Sigurinn var góður endir á
farsælu starfi Ásgerðar G. Gunnars-
dóttur og Alexanders Roberts sem
verið hafa listrænir stjórnendur
hátíðarinnar undanfarin ár en
Brogan Davison og Pétur Ármanns-
son taka nú við kef linu. Eyður,
dansverkin Spills eftir Rósu Ómars-
dóttur og Þel eftir Katrínu Gunnars-
dóttur fengu margar tilnefningar á
hátíðinni, meðal annars í f lokknum
sýning ársins.
Árinu lauk svo með þeim gleði-
legu tíðindum að Íslenski dans-
f lokkurinn hefði unnið norsku
menningarverðlaunin, Subjekt-
prisen 2020 fyrir sviðslistaverk
ársins, dansverkið DuEls eftir Ernu
Ómarsdóttur og Damien Jalet.
Dansverkið var frumsýnt í hinu
sögufræga Vigelandsafni í Osló þar
sem dansararnir fluttu verkið innan
um höggmyndir Gustavs Vigeland.
Árið 2020 var danslistamönnum
landsins gjöfult en að sama skapi
erfitt. Margt af því besta sem frum-
sýna átti á árinu komst aldrei á
fjalirnar, en það verður vonandi á
þessu ári. Við kveðjum því árið 2020
full tilhlökkunar fyrir árinu 2021 og
öllu því sem það hefur upp á bjóða.
Sesselja G. Magnúsdóttir
Dansað í kófinu
Sesselja G. Magnúsdóttir skrifar um
dansárið 2020 sem var danslistamönnum
landsins gjöfult en að sama skapi erfitt.
Verkið ævi var undurfagurt og dulúðugt. MYND/AÐSEND
Íslenski dansflokkurinn vann til verðlaunanna Subjektprisen 2020 fyrir
dansverkið DuEls sem var frumsýnt í Vigelandsafni í Osló. MYND/AÐSEND
Sner t i ng , sk á ld s ag a Óla f s Jóhanns Ólafssonar, var mest selda bók ársins samkvæmt
Bóksalalistanum, en Arnaldur
Indriðason hefur venjulega verið
þar í fyrsta sæti. Arnaldur vermir
annað sætið með Þagnarmúr og
Yrsa Sigurðardóttir er í þriðja sæti
með Bráðina. Ragnar Jónasson er í
því fjórða með Vetrarmein og Orri
óstöðvandi eftir Bjarna Fritzson er
fimmta mest selda bók ársins sam-
kvæmt listanum.
Þess má geta að tveir metsölu-
listar eru gerðir fyrir jól, Bóksala-
listinn og metsölulisti bókabúða
Eymundsson, en á báðum listum er
Ólafur Jóhann í fyrsta sæti í upp-
gjöri ársins með Snertingu.
Snerting mest selda
bók ársins 2020
Ólafur Jóhann metsölurithöfundur.
Ljósmyndin sem listgrein er yfirskrift erindis um stöðu ljósmyndarinnar sem list-
greinar og birtingarmynd hennar
í listsýningum frá 1970 til sam-
tímans.
Erindið f lytur Brynja Sveins-
dóttir en það er hluti af Föstudags-
fléttu Borgarsögusafns og fer fram
á Facebook-síðu Ljósmyndasafns
Reykjavíkur föstudaginn 8. janúar
klukkan 11.00-11.50.
Erindið tengist yfirstandandi
sýningu í Ljósmyndasafni Reykja-
víkur; Fjarski og nánd. Íslensk sam-
tímaljósmyndun. Sýningin er unnin
í samstarfi við Félag íslenskra sam-
tímaljósmyndara og í tengslum
við efni bókarinnar Fegurðin er
ekki skraut. Íslensk samtímaljós-
myndun. Ritstjórar bókarinnar
eru Sigrún Alba Sigurðardóttir og
Æsa Sigurjónsdóttir sem er jafn-
framt sýningarstjóri sýningarinnar.
Brynja er einn af greinarhöfundum
bókarinnar.
Brynja Sveinsdóttir er sýningar-
stjóri og starfandi forstöðumaður
Gerðarsafns.
Facebook-erindi
um ljósmyndina
Fjallað verður um ljósmyndina sem
listgrein á föstudag. MYND/AÐSEND
COVID-19 LÉK SVIÐS-
LISTAMENN GRÁTT EN
ÚTHALD OG HUGVITSSEMI
MARGRA ÞEIRRA VAR ÞÓ
AÐDÁUNARVERÐ.
7 . J A N Ú A R 2 0 2 1 F I M M T U D A G U R24 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
MENNING