Morgunblaðið - 25.11.2020, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 25. NÓVEMBER 2020
Í baráttu við COVID-19
býður Donnamaska, grímur
og andlitshlífar sem eru
gæða vara frá DACH og
notuð um allan heim.
Vefverslun: www.donna.is
Erum nú á Facebook: donna ehf
Öryggið í fyrirrúmi fyrir lærða sem leika
Sími 555 3100 www.donna.is
Heildsöludreifing
Type II 3ja laga
medical andlitsgríma
FFP3 Respirator Comfort
andlitsgríma með ventli
FFP3 High-Risk
andlitsgríma
Andlitshlíf
móðufrí
Níu innanlandssmit kórónuveirunnar greindust í fyrradag. Fimm voru í
sóttkví við greiningu. Alls höfðu þá 958 sýni verið tekin innanlands.
Nýgengi innanlands:
39,5 nýtt smit sl. 14 daga á 100.000 íbúa
9 ný inn an lands smit greindust sl. sólarhring
100
80
60
40
20
0
186 eru með virkt smit og í einangrun
júlí ágúst september október nóvember
Fjöldi inn an lands-
smita frá 30. júní
H
ei
m
ild
: c
ov
id
.is
75
916
99
86
Greindu níu ný innanlandssmit
Höskuldur Daði Magnússon
hdm@mbl.is
„Það kom í sjálfu sér ekki á óvart að
launavísitalan væri að hækka í októ-
ber, en þessi þróun vekur engu að síð-
ur athygli á meðan við búum við svo
mikið atvinnuleysi eins og raunin er,“
segir Anna Hrefna Ingimundardóttir,
forstöðumaður
efnahagssviðs
Samtaka atvinnu-
lífsins.
Mikil hækkun
varð á launavísi-
tölu í október
samkvæmt hagsjá
Landsbankans
sem kom út í gær.
Þar kemur fram
að hækkun launa-
vísitölu síðustu
mánuði sé „óneitanlega dálítið sér-
stök“. Vísitalan hækkaði um 0,7%
milli september og október sam-
kvæmt tölum Hagstofu Íslands. Síð-
ustu 12 mánuði hefur launavísitalan
hækkað um 7,1% en það er mesta árs-
breyting frá því í apríl árið 2018.
Þessar tölur koma eflaust einhverj-
um spánskt fyrir sjónir í núverandi
árferði en áhrif kórónuveirunnar hafa
leitt til mikils tekjufalls og atvinnu-
leysis. „Samanburður við Norður-
löndin sýnir að við erum með mestu
raunlaunahækkun á árinu þrátt fyrir
að vera einnig með mesta atvinnu-
leysið og dræmustu hagvaxtarhorf-
urnar,“ segir Anna Hrefna og bendir
jafnframt á að gögn SA um meðallaun
milli landa, leiðrétt frá 2019 fyrir
gengisbreytingum, sýni að á Íslandi
séu enn þriðju hæstu meðallaun í
OECD, rétt á eftir Lúxemborg og
Sviss. Þær launahækkanir sem orðið
hafa á árinu hafa þó ekki verið teknar
inn í þessa útreikninga.
Anna Hrefna bendir á að launaþró-
un í hverju landi fari að miklu leyti
eftir því hversu skjótt vinnumarkaður
geti brugðist við þeim aðstæðum sem
upp koma. „Þar sem um 90% einstak-
linga á vinnumarkaði eru í stéttar-
félagi hér á landi, sem er hæsta hlut-
fall á heimsvísu, er ekki mikilla
breytinga að vænta í kjaramálum til
skemmri tíma nema sérstök sátt náist
meðal aðila vinnumarkaðar um að
bregðast við ástandinu – til að mynda
með frystingu launahækkana eins og
átti sér stað í kjölfar fjármálakrepp-
unnar. Í löndum þar sem þátttaka í
stéttarfélögum er mun minni en hér
má sjá áhrif kórónuveirukreppunnar
endurspeglast betur í rauntíma í mis-
munandi atvinnugreinum. Laun á
markaði hér hafa ekki aðlagast að-
stæðum.“
Hún segir jafnframt að ef horft sé
til Bandaríkjanna hækki laun al-
mennt nokkurn veginn í takt við verð-
lag og því hafi lítil sem engin kaup-
máttaraukning átt sér stað
undanfarið. „Í Bandaríkjunum er þó
„einungis“ spáð 3-4% samdrætti í
landsframleiðslu á þessu ári á meðan
við eigum von á 8,5% samdrætti, enda
vegur sú grein sem er að fara einna
verst út úr faraldrinum, ferðaþjónust-
an, talsvert þyngra í landsframleiðslu
okkar. Þar í landi eru laun einmitt að
lækka mest í gistinga- og veitinga-
geiranum sökum aðstæðna í grein-
inni. Þær aðstæður eru ekki að endur-
speglast í launaþróun hér á landi en
birtast fyrst og fremst í atvinnuleysi.“
Laun „ekki aðlagast aðstæðum“
 Mikil hækkun á launavísitölu í október þrátt fyrir erfitt árferði  Mesta hækkun á Norðurlöndum
þrátt fyrir að hér sé mesta atvinnuleysið og dræmar hagvaxtarhorfur  Þróun vekur athygli, segja SA
Samanburður á meðallaunum, raunlaunahækkunum og atvinnuleysi
Meðallaun á mánuði í OECD-löndum árið 2019 (þús. evrur, PPP leiðrétt)*
Samanburður við Norðurlöndin Ísland Danmörk Svíþjóð Noregur Finnland
Ársbreyting launavísitölu á almennum
vinnumarkaði miðað við 2. ársfj. 6.5% 1.9% 1.0% 3.1% 1.6%
Verðbólga í október 3.6% 0.4% 0.3% 1.7% 0.2%
Raunlaunahækkun sl. 12 mánuði 2.9% 1.5% 0.7% 1.4% 1.4%
Hagvaxtarspá fyrir 2020 -8.5% -4.5% -4.7% -2.8% -4.0%
Atvinnuleysi í október 9.9% 4.8% 8.6% 3.5% 8.3%
Heimild: OECD, Macrobond, IMF
Economic Outlook
Lú
xe
m
bo
rg
Sv
is
s
Ís
la
nd
D
an
m
ör
k
B
an
da
rík
in
B
el
gí
a
Ír
la
nd
H
ol
la
nd
Au
st
ur
rík
i
N
or
eg
ur
Ka
na
da
Ás
tr
al
ía
Þý
sk
al
an
d
B
re
tla
nd
Fr
ak
kl
an
d
Fi
nn
la
nd
Sv
íþ
jó
ð
Su
ðu
r -
Kó
re
a
N
ýj
a
Sj
ál
an
d
Sl
óv
en
ía
Íta
lía
Ís
ra
el
Sp
án
n
Ja
pa
n
Pó
lla
nd
Ei
st
la
nd
Té
kk
la
nd
Le
tt
la
nd
Li
th
áe
n
G
rik
kl
an
d
Sí
le
Po
rt
úg
al
Sl
óv
ak
ía
U
ng
ve
rja
la
nd
M
ex
ík
ó
7,1%
Launavísitala á Íslandi
hækkaði um 0,7% milli
september og október
samkvæmt tölum Hagstofu
Íslands. Síðustu 12 mánuði
hefur launavísitalan hækkað
um 7,1%, sem er mesta árs-
breyting frá því í apríl 2018
*M.v. gengi gjaldmiðla í október 2020
OECD meðaltal
„Það er ýmislegt sem ýkir áhrif-
in. Til að mynda fengu opinberir
starfsmenn afturvirkar
greiðslur auk þess sem stytting
vinnuvikunnar hefur áhrif. Við
erum að vinna í því að skoða
hvaða kraftar eru þarna að
verki,“ segir Drífa Snædal, for-
maður ASÍ, um fréttir af hækk-
andi launavísitölu.
Segir Drífa að auk fram-
angreindra áhrifa hafi vaktaálög
opinberra starfsmanna sömu-
leiðis sitt að segja. „Það getur
verið að vaktaálög opinberra
starfsmanna í tengslum við kór-
ónuveiruna hafi áhrif,“ segir
Drífa og bætir við að hugsan-
legt sé að þróunin snúist við á
næstu mánuðum.
Ýmislegt sem
ýkir áhrifin
ASÍ UM LAUNAVÍSITÖLU
Höskuldur Daði Magnússon
hdm@mbl.is
„Ég er kornungur eða mér líður
alla vega þannig. En maður verður
víst að pakka saman 65 ára og má
ekki einu sinni fljúga á afmælisdag-
inn,“ segir Tryggvi Jónsson, flug-
stjóri hjá Air Iceland Connect.
Þegar Tryggvi lenti síðdegis í
gær á Akureyrarflugvelli lauk
starfsferli sem spannar um fjóra
áratugi. Vinir og samstarfsmenn
kvöddu Tryggva í heimabæ hans og
þökkuðu honum samstarfið.
Tryggvi segir í samtali við Morg-
unblaðið að hann hafi klárað at-
vinnuflugmannsréttindin árið 1980
og „verið í þessu meira og minna
síðan“. Hann starfaði hjá Flugfélagi
Norðurlands þar til það var sam-
einað Flugfélagi Íslands árið 1997.
Flugtímarnir eru orðnir tæplega 17
þúsund og áfangastaðirnir margir.
Kvíðir ekki aðgerðaleysi
„Megnið af þessu er innanlands
en svo hef ég líka verið í verkefnum
annars staðar, til að mynda á Bret-
landseyjum og í fragtflugi. Svo höf-
um við flogið til Grænlands og
Aberdeen og Belfast um tíma. Það
hefur verið hellings blöndun í
þessu, landið og miðin eins og sagt
er.“ Tryggvi segir aðspurður að
þegar hann horfir til baka hafi
starfið verið skemmtilegt. „Mér
finnst það, jú. Það er óhætt að
segja að þetta hafi verið farsæll fer-
ill þótt það hafi auðvitað verið hark
framan af eins og gengur í þessum
bransa. Þetta er búinn að vera frá-
bær tími hjá Air Iceland Connect
enda er ótrúlega gott starfsfólk
hérna. Ef maður mun sakna ein-
hvers þá verður það starfsfólkið og
samskiptin við það,“ segir flugstjór-
inn sem kveðst ekki kvíða aðgerða-
leysi þegar hann lætur af störfum.
„Verkefnalistinn er góður og mér
leiðist aldrei.“
Morgunblaðið/Margrét Þóra
Tímamót Starfsfólk flugfélagsins ásamt Tryggva eftir að hann lenti á vellinum í gær. Frá vinstri eru þau Jónas Þór
Sveinsson, Anfinn Heinesen, Tryggvi, Ari Fossdal, stöðvarstjóri á Akureyrarflugvelli, og Elva Dögg Pálsdóttir.
Kveður sáttur eftir 40 ár
 Tryggvi Jónsson flugstjóri lætur af störfum eftir farsæl-
an feril  Mun sakna samstarfsfólksins í innanlandsfluginu
Anna Hrefna
Ingimundardóttir