Morgunblaðið - 12.12.2020, Qupperneq 4

4 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. DESEMBER 2020
Karítas Ríkharðsdóttir
karitas@mbl.is
V
ið erum bara að undirbúa
og bíða eftir startinu. Við
róum náttúrlega bara yfir
hávertíðina. Netavertíðin
byrjar eftir áramót og stendur
fram á vor. Þetta er harka og púl,
við keyrum þetta á fullu og náum
okkar kvóta á þeim tíma,“ segir
Freyja aðspurð um starfið þessa
dagana.
„Það eru sex í áhöfn á Þorsteini.
Báturinn er með heimilisfesti á
Raufarhöfn, en undanfarið höfum
við gert út suður með sjó, í Njarð-
vík og Sandgerði. Þetta er bara
stórfiskur og stutt á miðin og stutt
í vinnslu, það eru þægindin við ná-
lægðina sem fylgja því að vera hér.
Undanfarin ár höfum við lagt
upp hjá HSS fiskverkun og svo fer
meðafli á markað. Þetta er fyr-
irkomulag sem hentar okkur mjög
vel. Þetta er boltaþorskur svo að
hann fer í saltfisk. Þar eru miklar
gæðakröfur bæði á hráefni og á
vörunni.“
Freyja segist hafa gaman af
samstarfinu við HSS fiskverkun
enda sé það lítið fyrirtæki og per-
sónulegt, ekki ólíkt fjölskyldufyr-
irtæki sínu.
„Eigandinn er í góðu sambandi
við kaupendur úti og við erum í
góðu sambandi við hann. Þetta er
allt lítið og persónulegt. Við höld-
um okkur í þessum hefðum. Það er
gaman að segja frá því að eigand-
inn hóf sinn starfsferil í sjávar-
útvegi með pabba 15 ára gamall á
Þorsteini sem nú leggur upp í fisk-
vinnslunni hans,“ segir Freyja.
Toppmenn í áhöfn
Freyja segir sama mannskapinn
vera ár eftir ár á Þorsteini.
„Á meðan þeir vilja halda áfram
er þetta hægt, þetta eru alveg
toppmenn. Það er auðvitað bara
unnin vertíðin, en mennirnir okkar
setja þetta í forgang og fría sig
fyrir þetta. Sumir eru í sjálf-
stæðum atvinnurekstri með, sumir
hafa verið á hvalveiðibátum, sæ-
bjúgnaveiðum eða sinnt bústörfum.
Við gætum ekki gert þennan bát út
nema vegna þess að þetta er keyrt
á fullum krafti í stuttan tíma.
Þannig að mennirnir geta verið í
öðrum verkefnum, útgerðin ber
það ekki að vera með menn allt ár-
ið.
Oft hugsa þeir eftir vertíðina
„nei nú er þetta orðið gott, þetta
verður sú síðasta“ en svo kallar
þetta alltaf aftur. Þetta er erfið
vinna og fast sótt ef færi gefst.“
Þorsteinn ÞH 115 er elsti eikar-
báturinn á landinu sem er í útgerð.
Hann er byggður 1946. Freyja seg-
ir bátnum hafa verið haldið ótrú-
lega vel við í gegnum tíðina og
mikill metnaður sé lagður í að
hann líti vel út og vinnuaðstaða um
borð sé eins og best verður á kos-
ið.
„Þegar við komum með hann
suður létum við smíða í hann lyftu-
kör, áður voru menn bara bogr-
andi, með bogið bak að lyfta fiskn-
um. Svo er slippur og skverað og
málað eftir vertíðina.“
Kennari, verkefnastjóri, myndlist-
arkona, útgerðastjóri
Freyja er með kennararéttindi í
grunn- og framhaldsskóla, hefur
lokið myndlistarnámi og MPM,
mastersnámi í verkefnastjórnun.
En hvað varð til þess að myndlist-
arkona varð útgerðarstjóri?
„Ég kom að útgerðinni þegar ég
sá að foreldrar mínir þurftu á því
að halda að draga í land. Ég byrj-
aði á að hjálpa með mannaráðn-
ingar en svo kom í ljós að það var
margt sem þurfti að gera. Ég réð
inn mann til að róa með pabba, þá
gat hann aðeins slakað á, hann var
nú ekki alveg til í það fyrst reynd-
ar. Hann hætti svo til sjós orðinn
82 ára. Þá gat hann verið í landi,
þó að hugurinn væri alltaf úti á
sjó.“
Áður en til þessa kom var
Freyja búin að starfa við myndlist
í á þriðja áratug. Hún var að ljúka
við starfsnám á Möltu, tengt verk-
efnastjórnunarnáminu, þegar kallið
kom.
Freyja segir myndlistina stund-
um hafa verið einmanalega. Henni
hafi fundist hún verða hálfeinræn á
að vinna lengi ein og langaði að
finna farveg þar sem unnið væri
með fólki.
„Ég er með mjög sterka
náttúrutengingu og þörf fyrir að
vera úti í náttúrunni, en það var
alltaf sjórinn. Ég var að mála sjó-
inn á einn eða annan hátt öll þessi
ár sem ég var í myndlistinni. Hann
var alltaf einhvern veginn þarna
með, allir litir hafsins,“ segir
Freyja.
„Ég fæ oft fiðring þegar byrjað
er að skvera. Ég tók þátt í viðhaldi
bátsins þegar ég var krakki. Við
höfum verið þrjú af fjórum systk-
inum á sjónum og öll höfum við
unnið við útgerðina. Börnin mín
hafa bæði verið á sjó og með
pabba. Sjávarþræðirnir hafa geng-
ið í kynslóðir í mín börn.“
Réð dótturina á sjóinn
Í fjölskyldu Freyju hika konur
ekki við að sækja sjóinn jafnt og
karlar. Freyja reri sem fyrr segir
með pabba sínum á yngri árum og
dóttir Freyju fór á nokkrar vertíðir
með afa sínum.
„Dóttir mín var komin til Tyrk-
lands, ætlaði að búa þar og var
komin með húsnæði. Ég hringdi í
hana og spurði hvort það væri ekki
bara tímabært að endurskoða
þessa hluti og drífa sig með afa á
sjóinn. Þetta varð vendipunktur og
hún kom heim, ég trúi að hún sjái
ekki eftir því. Pabbi sagði stund-
um: „Ég hélt nú bara að hún gæti
þetta ekki, hún er með svo litlar
hendur,“ þá var hún að snara gol-
þorskunum eins og allir hinir, gaf
þeim ekkert eftir.“ Auðvitað ekki.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
„Ég var að mála sjóinn á
einn eða annan hátt öll þessi ár“
Freyju Önundardóttur er margt til lista lagt, bók-
staflega, enda myndlistarkona. Hún er einnig útgerð-
arstjóri Önundar ehf. sem gerir út eikarbátinn Þor-
stein ÞH 115, áður GK 15. Hún ræðir við 200 mílur
um hvernig myndlistarkona, kennari og verkefna-
stjóri varð útgerðarstjóri í fjölskyldufyrirtækinu.
Ljósmynd/Vigfús Markússon
Þorsteinn ÞH er myndarlegur þrátt fyrir háan aldur, en hann er 74 ára 58 brúttótonna eikarbátur smíðaður í Svíþjóð.
Freyja Önundardóttir segir útgerð-
ina ganga upp í núverandi mynd
vegna öflugs mannskapar um borð.