Lögmannablaðið - 2020, Blaðsíða 12

12 LÖGMANNABLAÐIÐ TBL 03/20
HUSMAN KAVALA,
TYRKLAND OG
MANNRÉTTINDA-
DÓMSTÓLL EVRÓPU
RAGNAR AÐALSTEINSSON, LÖGMAÐUR
Einn þeirra sem fangelsaður var er Husman Kavala. Hann
fæst við viðskipti en er einkum þekktur sem baráttumaður
fyrir mannréttindum, lýðræði og umhverfisvernd. Í því
hlutverki hefur hann tekið þátt í fjölmörgum frjálsum
félagasamtökum og stofnað og leitt sum þeirra. Kavala var
handtekinn og settur í gæsluvarðhald hinn 18. október 2017
sakaður um brot gegn ákvæðum hegningarlaga um bann
við valdaráni og aðför að stjórnskipuninni. Gæsluvarðhald
Kavala hefur verið framlengt allt til þessa dags. Kavala skaut
máli sínu til Stjórnskipunardómstóls Tyrklands enda taldi
hann lagaskilyrði frelsissviptingar ekki uppfyllt, þar sem
ákæruvaldinu hefði ekki tekist að sýna fram á rökstuddan
grun um refsiverð brot hans. Kavala hafði ekki erindi sem
erfiði fyrir réttinum.

Hinn 19. febrúar 2019 gaf ákæruvaldið út ákæru á hendur
Kavala og 15 öðrum þar sem honum var einkum gefið að
sök að hafa gert tilraun til valdaráns með valdbeitingu og
ofbeldi. Í ákæruskjalinu endurspeglast sakfellandi ummæli
Erdogan um Kavala í tveimur opinberum ræðum, sem hann
flutti nokkru áður en ákæran var gefin út.
Kavala leitaði til Mannréttindadómstóls Evrópu hinn 8. júní
2018 vegna frelsissviptingarinnar. Hann bar einkum fyrir sig
1. mgr. 5. gr. MSE, þar sem skilyrði handtöku og gæslu eru
m.a. að á sakborningi hvíli rökstuddur grunur um afbrot.
Jafnframt vísaði hann til 18. gr. sáttmálans sem kveður á
um að takmarkanir á réttindum og frelsi sem sáttmálinn
heimilar skuli ekki beitt í öðru skyni en fyrir er um mælt.
Niðurstaða Mannréttindadómstólsins hinn 10. desember
2019 (application no. 38749/18) var að ekki hefði verð
sýnt fram á þátttöku Kavala í þeirri refsiverðu háttsemi
sem hann var sakaður um og þar af leiðandi hefði ekki
verið uppi rökstuddur grunur, hvorki þegar hann var
handrekinn né síðar eins og áskilið er í 1. mgr. 5. gr. MSE.
Kavala rökstuddi tilvísun sína til 18. gr. sáttmálans m.a. með
því að á bak við frelsissviptinguna hafi búið annarlegur
TVEIR NÝLEGIR ATBURÐIR Í TYRKLANDI OG EFTIRMÁLAR ÞEIRRA HAFA VAKIÐ ALÞJÓÐAATHYGLI.
SÁ FYRRI TENGIST MÒTMÆLUM UMHVERFISSINNA OG FLEIRI GEGN BYGGINGU
VERSLUNARMIÐSTÖÐVAR Í GEZI GARÐINUM Í ISTANBUL Í MAÍ 2013, SEM LEIDDI TIL
MÓTMÆLAÖLDU Í FJÖLMÖRGUM BÆJUM OG BORGUM LANDSINS. HINN SEINNI ER TILRAUN
HLUTA HERSINS TIL VALDARÁNS 15. JÚLÍ 2016, EN Í FRAMHALDINU VORU ÞÚSUNDIR BORGARA
HANDTEKNAR, FANGELSAÐAR OG LÖGSÓTTAR, ÞEIRRA Á MEÐAL FJÖLDI LÖGMANNA.