Bæjarins besta - 08.12.1999, Blaðsíða 10

Jónas Þorgeirsson við klettana skammt frá þeim stað þar sem Effie koin að landi.
Lidiu van Berkum fannst
hún hafa verið óratíma í sjón-
um. Vélinni var nauðlent rétt
fyrir klukkan sjö um kvöldið
— nú var hún farin að ganga
níu:
„Eg var farin að bíða. Eftir
þyrlu. Mér var orðið hræði-
lega kalt. En það kom enginn.
„Hvar er björgunarfólkið á
þyrlunni," hugsaði ég. Ég var
orðin leið á tilbreytingarleys-
inu og baráttunni við hafið.
Aldrei áðurhafði ég upplif-
að annan eins einmanaleika.
„Þeir finna þig,“ sagði ég
aftur við sjálfa mig.
Öðru hverju sá ég kletta.
En var nokkur möguleiki fyrir
mig að synda þangað? Þetta
voru stórir klettar.
„Nei, þá eyði ég kröftun-
um.“
Ég var stöðugt að hugsa um
hvað ég ætti að gera:
„Hve langan tíma á ég eftir?
Hvenær missi ég meðvitund?
Hvenær verður þetta búið spil
fyrir mig?“
Mér kólnaði og kólnaði. Nú
var ég farin að skjálfa. Mér
brá við þessa tilfinningu. Þetta
var eins og mátt- og meðvit-
undarleysi væri að gera boð á
undan sér.
„Ó, nei! Nú mun ég ekki
komast af. Nei, jú — slakaðu
á.“
Mávarnir voru farnir að
fljúga ískyggilega nálægt mér.
Þeir horfðu nístandi augnaráði
á mig.
Nú, já! Er ég þá orðin bráð?
Eða fer ég að verða bráð ef ég
missi meðvitund?
„Já, já, reynið þið bara að
ná mér!“
Ég hugsaði þessum stóru
fuglum þegjandi þörfina.
Aður en ég vissi af settust
tveir mávar þarna rétt við hlið-
ina á mér í sjónum. Mjög ná-
lægt. Eins og þeir væru að
fylgjast með væntanlegri
bráð. Ég forðaðist að horfa í
augun á þeim.
„Nei, nei, ég er ákveðin í að
berjast við þessa fugla ef á
þarf að halda. Þeir ná mér
ekki.“
Ég hugsaði til föður míns.“
Eftir að Effie komst upp í
fjöruna kom hún auga á bygg-
ingar sem hún vissi ekki hvort
voru yfirgefnar eða ekki:
„Ég hugsaði: „Farðu nú
þangað til að reyna að finna
fólk — bara einhvern. Það er
í lagi með þig en nú ríður á að
finna Lidiu.“ Ég nánast skreið
upp úr fjörunni og reyndi að
staulast á fætur.
Brátt sá ég moldarveg. Ég
skimaði eftir einhverju sem
gæti veitt mér skjól en sagði
við sjálfa mig að ég yrði að
komast áfram hvað sem það
kostaði.
Nú kom ég auga á byggingu
í talsverðri fjarlægð. Á henni
var Ijós. „Ef það er Ijós á hús-
inu eru einhverjar líkur á að
þar sé fólk. Rafmagn þýðir að
líklegt er að sími sé í húsinu
og jafnvel einhverjar manna-
ferðir. Ef enginn er þarna tek
ég stein og brýt rúðu til að
kannahvortég komist í síma.“
Ég brölti þarna áfram og
reyndi að hraða mér.
Þegar ég nam staðar kallaði
ég ef vera skyldi að einhver
heyrði í mér.“
Klukkan var að verða hálf-
níu. Rétt tæp ein og hálf
klukkustund var liðin frá því
að flugvél hollensku kvenn-
anna fór í sjóinn.
Jónas á Ratsjárstöðinni var
búinn að hlaupa heil ósköp
um í fjörunni og á svæðinu í
kring:
„Fyrst hafði ég gengið vestur
fyrir stöðina og út fyrir girð-
ingar. Ég kíkti í flæðarmálið
og ýmist gekk eða hljóp út
fyrir eiði sem þarna er.
Ekki fann ég neina lykt og
varð einskis vísari sem benti
til að nokkur flugvél gæti ver-
ið í nágrenninu. Ég gekk til
baka.
Mér datt í hug að fara austur
fyrir þar sem eru byggingar
sem tilheyra Ratsjárstöðinni.
Þegar ég var kominn langleið-
ina að tveimur stórum og
gömlum fjarskiptaloftnetum
sem standa hlið við hlið hey rði
ég eitthvað”
Voru þetta einhver köll!
„Hér á þessu svæði á enginn
að vera núna. Þetta getur ekki
verið annað en björgunarsveit-
in eða fólk úr þessari flugvél.“
Mér brá. Hjartað tók kipp.
Þetta var mjög óvænt.
Ég sá engan en hljóp strax
af stað og reyndi að renna á
hljóðið. Ég nam staðar til að
heyra betur en heyrði ekkert.
Ég hljóp áfram og nú heyrði
ég aftur eitthvert kall. Þegar
ég stansaði til að hlusta sá ég
eitthvað hreyfast fyrir ofan
klettana.
Þetta var mannvera — lág-
vaxin kona. Hún var rennandi
blaut. Konan virtist að niður-
lotum komin. Hún var blá-
klædd, í einhvers konar þurr-
búningi, svipuðum þeim sem
seglbrettamenn nota.
„Hvað? Fjandakornið! Nú
erméröllum lokið. Vélin hef-
ur þá farið niður hérna ein-
hvers staðar rétt hjá okkur á
Ratsjárstöðinni eftir allt,“
hugsaði ég.
Ég hljóp sem fætur toguðu
til konunnar.
Hún stóð varla í fæturna.
Vesalings konan var hríð-
skjálfandi. Henni virtist
hræðilega kalt þarna í rokinu.
Ég ákvað að reyna að leiða
þessa umkomulausu mann-
veru í skjól við byggingu
nokkra tugi metra frá. Nú varð
ég að fá eins miklar upplýs-
ingar hjá konunni og mögu-
legt var.
Fyrst lét ég vita í talstöðina
svo að tilkynnt yrði í síma frá
Ratsjárstöðinni til björgunar-
sveitarinnar að kona hefði
fundist.
„Ég er búinn að finna
konu,“ sagði ég.
Nú fór ég að spyrja konuna
frekar um hvað hefði gerst.
„Hvað voruð þið mörg?“
spurði ég á ensku. „Hvar fór
flugvélin niður?“
Konan benti inn í víkina.
Hún var máttlaus, reikul í
spori og ég studdi hana.
Ég var enn mjög hissa á því
að hafa hitt konuna þarna. Hún
var í mikilli geðshræringu og
þrekuð, enda nýbúin að þreyta
sund í öldunum fyrir utan.
„Heldurðu að þú sért bein-
brotin?” spurði ég. Konan var
greinilega marin í andliti.
Hún talaði við mig á þremur
tungumálum: hollensku,
ensku og síðast en ekki síst
bjagaðri íslensku sem kom
mér á óvart. Ég kannaðist auð-
Sýning til minnmgar um landhelgismálið í Dýrafirði
„Lífgjafi Hannesar64
skipar heiðurssess
Sjónaukinn frægi úr
Dýrafirði, sem nefndur er
„lífgjafi Hannesar Haf-
stein“, skipar heiðurssess á
sýningunni „Landhelgis-
málið á Dýrafirði fyrir 100
árum“ í Sjóminjasafni íslands
í Hafnarfirði. Sjónaukinn var
fenginn að láni úr Sjóminja-
safninu á Isafirði. Sýningin er
settupptil minningarumþann
atburð í október 1899, þegar
þrír Dýrfirðingar drukknuðu
og Hannes Hafstein sýslu-
maður Isfirðinga var hætt
kominn við að reyna að taka
breska togarann Royalist við
ólöglegar veiðar í landhelgi.
Lidia heimt úr helju ásamt bjargvœttum sínum, þeim Þorvarði Helgasyni, lengst til hœgri,
og Þorvaldi Hafdal Jónssyni „mági“ fyrir miðri mynd. Að baki þeim stendur Jónas
Friðriksson, sjúkraflutningamaður á Höfn. Ljósmynd: Júlía lmsland.
Ljósmynd.-Júlía Imsland
vitað við öll tungumálin: hol-
lensku þekki ég vel, ensku
tala ég reiprennandi og svo
sjálft móðurmálið. Aðfram-
komin reyndi hún að segja
mér eitthvað; allt í einum
hrærigraut.
Hún spurði hvort ég hefði
heyrt í þeim!
„Hvaða þeim?“ hugsaði ég.
Ég vissi ekki hvað hún var að
meina en sagði strax já — til
að reyna að róa blessaða kon-
una. Hún hélt á Argus-tæki
sem á að gefa frá sér staðsetn-
ingarsendingar fyrir GPS um
gervitungl.
„Hvar fóruð þið niður?“
reyndi ég að spyrja konuna.
Ég var farinn að skilja á henni
að það var hún sem flaug vél-
inni. Umfram allt vildi ég fá
að vita hvar vélin væri og
í nýjustu Útkallsbók Óttars Sveinssonar eru
tvær sannar frásagnir. Sú fyrri segir frá því er
flutningaskipið Suðurland sökk í Atlantshafi á
jólunum 1986. Skipið var á leið til Murmansk
með síldarfarm og var norðan við heimskautsbaug,
miðja vegu milli Islands og Noregs. Um borð
voru ellefu Islendingar. I sögunni geta lesendur
skyggnst inn í hugarheim Islendinganna fimm
sem lifðu slysið af. I þrettán tíma stóðu þeir í
lekum gúmbát, í ísköldum sjónum í sparifötunum
einum klæða- sumir berfættir. Einnig segja björg-
unarmenn, m.a. flugmenn og sjómenn í danska
sjóhernum, frá því hvernig staðið var að björgun-
inni. I seinni sögu bókarinnar er lýst reynslu
tveggja hollenskra kvenna er nauðlentu flugvél í
sjónum við Höfn síðastliðið sumar. Við birtum
hér hluta úr þeirri frásögn:
hvort aðrir hefðu hugsanlega
komist af. Ég var búinn að
styðja konuna dálítinn spöl
og sýndist hún ekki beinbrot-
in. Mér veittist svo erfitt að
skilja hvað hún var að segja
að ég var farinn að halda að
hún hefði verið á þyrlu! Þær
hefðu verið tvær í vélinni.Allt
hafði gerst svo snöggt. Konan
var í þvílíkri geðshræringu að
hún blandaði saman öllum
tungumálunum.
Mér var ljóst að hún yrði að
jafna sig aðeins áður en línur
færu að skýrast hjá henni.
„Ég er ekki brotin," sagði
konan og benti mér um leið í
þá átt sem hún taldi flugvélina
hafa farið niður í sjóinn.“
10 MIÐVIKUDAGUR 8. DESEMBER 1999