Bæjarins besta - 03.11.2004, Síða 8

MIÐVIKUDAGUR 3. NÓVEMBER 20048
Sökk til botns
og spyrnti í hann eins fast og ég gat
– segir Hallgrímur Sveinn Sævarsson, útibússtjóri Tónlistarskóla Ísafjarðar í Súðavík, grunnskólakennari
og hlaupagikkur sem ánetjaðist læknadópi í kjölfar bílslyss
Hallgrímur Sveinn Sævarsson lenti í bílslysi tvítugur að
aldri. Við fyrstu sýn voru meiðsli hans talin lítils háttar en fljót-
lega komu í ljós áverkar bæði á hálsi og hrygg sem áttu eftir að
hafa alvarlegar afleiðingar. Hann leið mikla verki og ánetjaðist
verkjalyfjum. Í sex ár barðist hann við lyfjafíknina án þess að
gera sér grein fyrir skaðanum sem hann olli sjálfum sér og ást-
vinum sínum.
Hann náði sér á strik og hófst þá ný barátta. Óöruggur en með
von í hjarta fór hann út í samfélagið á ný. Hann hóf störf í Öldu-
selsskóla og undi sér vel í kennarastarfinu en líkaminn var illa
á sig kominn af áralangri lyfjanotkun, hreyfingarleysi og
ofáti. Hallgrímur Sveinn fór þá að hlaupa og ári seinna
lauk hann Reykjavíkurmaraþoni. Í sumar var hann
fyrstur Íslendinga undir þrítugu til að ljúka mara-
þoninu undir fjórum mínútum og hlaut fyrir vikið
farandbikar og flugmiða til útlanda. Þá voru að-
eins tvö ár liðin síðan hann fór fyrst að hlaupa
og þrátt fyrir að vera með skaddaðan hryggjarlið
og hálsliði eftir bílslysið náði hann þessum
árangri.
Hallgrímur Sveinn er nú búsettur í Súðavík
ásamt unnustu sinni, Maríu Hrönn Kristjáns-
dóttur, þar sem þau kenna við Grunnskólann.
Auk þess tók hann að sér starf útibússtjóra
Tónlistarskóla Ísafjarðar í Súðavík. Hann
féllst á að segja frá sigrum sínum
og þrautum á einlægan
og heiðarlegan hátt.
Við hefjum frásögn-
ina eftir bílslysið
þegar afleiðingar
þess eru farnar að
segja til sín.
„Ég var með króníska verki
og leið vítiskvalir alla daga.
Ég stóð frammi fyrir mögu-
leikanum á því að fara í erfiða
spenningaraðgerð. Um helm-
ingslíkur voru á að hún tækist,
hvort ég yrði betri eða hrein-
lega verri eftir á. Ég þorði ein-
faldlega ekki að taka áhættuna
og svo voru tveir af mínum
helstu læknum
ósammála um
hvort
ég ætti að fara í þessa aðgerð
eða ekki. Eini kosturinn á móti
var að halda áfram að taka lyf
til að deyfa kvalirnar. Það
gerði ég. Minnugur þess að
læknir sagði, þegar ég kvartaði
yfir því að mér liði illa, að ég
væri heppinn að þurfa ekki að
stýra hjólastól með tungunni,
þá þorði ég aldrei í aðgerðina.
Líka man ég eftir einu tilviki
þegar ég var staddur á endur-
hæfingardeildinni uppi á Gren-
sás. Mér var illt í bakinu, ég
var pirraður og sveittur, og
beið eftir sjúkraþjálfaranum.
Þá opnast lyftan fyrir framan
mig og út kemur sjúkrarúm
sem hjúkrunarkona ýtti. Ég sé
að ljóshærð myndarleg stúlka
á mínum aldri liggur í rúminu
undir hvítri sæng. Þegar
sjúkraþjálfarinn kemur spyr ég
hvað hafi komið fyrir þessa
stelpu í rúminu. Hún hafði lent
í bílslysi eins og ég en ekki
verið eins heppin. Hún væri
lömuð frá hálsi og
niður úr og gæti
í raun bara
hreyft augun.
Öll hugsun og
andlegt heil-
brigði væri í
fullkomnu lagi
en augun væru
það eina sem
nýttist henni.
Þá hætti ég að
væla. Að minn-
sta kosti í bili.
Seinna varð mér
ljóst að hver á
við „sitt“ að
eiga. Hver og
einn upplifir
„hans versta“
eða „mesta“
og enginn get-
ur borið sín
vandamál sam-
an við vandamál
einhvers annars.
Eins og til dæmis
hve ógeðfelldur
„botninn“ hjá
einhverjum
kann að vera til að hann leiti
sér hjálpar getur verið mjög
misjafnt. Hafa skal það í huga
og manni ber að virða það.
Sá tími frá því að slysið
varð 25. október 1995 og fram
til 10. október 2001 þegar ég
sný við blaðinu mætti í heild-
ina draga saman í eitt orð:
Eymd. Frá því að vera lítil
eymd til algjörrar eymdar og
vonleysis. Einn dag átta ég
mig svo á því að ég er að
dauða kominn – félagslega,
andlega og einnig líkamlega.
Ég var illa á mig kominn og
fitnaði hratt. Fannst allir hafa
snúið við mér bakinu en í raun
var það ég sem skreið í burtu,
eins langt út í horn og ég gat.
Ég svaf ekki vegna martraða
og verkja. Verkirnir orsökuðu
martraðir og vítahringurinn
var alger. Ég svaf ekki nema
með svefnlyfjum. Fór í fjöld-
ann allan af svefnrannsóknum
og í ljós kom að í kjölfar slyss-
ins hafði ég hætt að ná eðli-
legum djúpsvefni og hvíldist
því nánast ekkert. Ég var í
daglegri neyslu og orðinn dóp-
isti þó ég hefði lyfseðil fyrir
lyfjunum. Ég var orðinn mor-
fínsjúklingur og þreifst á mor-
fínskyldum lyfjum og svefn-
lyfjum til að lina þjáningarnar
og í raun til að deyfa mig frá
umhverfinu. Ég gat ekki horfst
í augu við sjálfan mig eins og
ég var orðinn. Ég þekkti ekki
lengur sjálfan mig, hvorki í
útliti né atferli. Þarna var ég
byrjaður að gera mér grein fyr-
ir stöðu minni. Eymdin var
alger.“
Náði botninum
og spyrnti í hann
„Einn dag gafst ég upp fyrir
þessu öllu. Féll fram á hnén í
algjöru vonleysi og bað al-
mættið um hjálp. Ég hafði allt-
af haft fordóma gagnvart sér-
trúarsöfnuðum og að fara í
meðferð. Það var eitthvað fyrir
rónana á Hlemmi en ekki mig.
Ég drakk ekki kardimommu-
dropa, ég átti fínar, dýrar bæk-
ur og gluggaði meira að segja
stundum í þær. Ég var með
læknisvottorð til að sýna fram
á að ég væri slasaður og þyrfti
á lyfjunum að halda. Þannig
réttlætti ég það og þess vegna
var ég ekki að vinna eins og
aðrir, enda var ég óvinnufær.
Raunin var sú, að eftir áralanga
neyslu magnaðist þolið svo ég
þurfti sífellt meira af lyfjunum.
Tímabundið geta verkjalyf
vissulega hjálpað. En þegar
um er að ræða viðvarandi verki
lækna lyfin ekki meiðslin. Ég
fékk enga lausn og sökk til
botns. Afneitunin var svo sterk
og hún er eitt sterkasta og öfl-
ugasta afl sem ég hef nokkru
sinni kynnst sem mannlegur
máttur býr yfir.
Á þessum degi þegar ég
gefst upp fer ég og ræði við
ókunnugan mann sem staddur
var hjá móður minni. Hann
hafði svipaða sögu að segja
og ég. Þá áttaði ég mig á því
að ég var ekki einn. Eins og
hulu hefði verið svipt frá aug-
unum sá ég möguleikann á
því að fleiri hefðu upplifað
það sama. Kannski væru aðrir
sem líka hefðu lent í bílslysi
og ánetjast verkjalyfjum.
Seinna komst ég að því að allt
að tveir þriðju þeirra sem þurfa
að taka sterk verkjalyf í lengri
tíma ánetjast þeim. Ég hélt að
ég væri sá eini í heiminum
sem væri svona og var farinn
að trúa því að ég væri versti
maður í heimi.
Gott fólk reyndi að hjálpa
mér á meðan ég sökk dýpra og
dýpra. Ég skaðaði það mikið.
Ég var orðinn óheiðarlegur og
faldi lyfjanotkun mína þrátt
fyrir að allir vissu að ég hefði
lent í slysi og væri að taka lyf.
Þá var magnið orðið slíkt að
ég gat ekki annað en leynt því
fyrir fólki, fannst mér. Ég gerði
fólki slæma hluti, bæði fjár-
hagslega og með öðrum hætti.
Meðal annars lánaði fólk mér
peninga og reyndi þannig að
styðja bakið á mér því ég bjóst
alltaf við háum tryggingabót-
um og hafði enga innkomu.
En aldrei komu bæturnar sem
áttu að dekka lánin sem þetta
góða fólk gekkst í ábyrgðir
fyrir. Tryggingafélagið fór
vægast sagt mjög illa með mig.
Bara það að eiga ástvin sem
er eins fyrir komið og mér á
þessum tíma er hræðilegt. Þar
með var ég að skaða fjölskyldu
mína rosalega. Í mínum huga
vildi ég bara vera í friði og gat
ekki séð að ég væri að angra
þau neitt. Enda hélt ég mig í
eins mikilli fjarlægð frá þeim
og ég mögulega gat.“
Dauðinn var
aldrei valkostur
„Daginn eftir fór ég í með-
ferð. Uppgjöfin var slík að ég
var tilbúinn að gera hvað sem
var. Í dag veit ég að það er
nauðsynlegt. Maður þarf að
44.PM5 12.4.2017, 10:468