Heilbrigðisskýrslur - 04.12.1920, Síða 9

151*
1913
íram, aS sé summan af centimetratölu brjóstmáls viS útöndun og kíló-
grammatölu líkamsþyndar dregin frá líkamslengd, megi hafa útkomuna
sem mælikvaröa fyrir hraustleika manna og verkhæfni. Mismunurinn á
aö vera sem minstur.
Dæmi: h. = hæð, þ. = þyngd, b. = brjóstmál.
h. 168 ctm. 168 -= (71 -f 89) =
þ. 71 kíló 168 —- 160 = 8 ctm.
b. 89 ctm.
Sé mismunur þessi undir 10, þykir maðurinn vera afburöa-hraustur,
sé hann frá 11—20 þykir hann hraustur,
— — — 21—30 — — veiklaður,
— — — 31—35 — — mjög ljelegur,
— — — yfir 35 — — óhæfur.
(Med. klinik 1909, No. 48). — Af hundrað mönnum á aldrinum 19—48
ára reyndist nú mismunurinn undir 10 hjá 59, og voru þar af 44 sjómenn,
hjá 21 var mismunurinn frá 11—20, þar af voru sjómenn 14, landmenn
7. — Af hinum 20 v.ar mismunurinn frá 21—30, þar af handverksmenn
13 (flestir skósmiöir), landmenn 4, og amfibia þ. e. bæöi sjómenn og
landmenn í senn 3. — Excursio respiratoria var hjá engum undir 5 ctm.,
flestum 6—7, meðaltal af öllum 100 var 6,5 ctm. — lYfirleitt er vaxtarlag
sjómanna alt fallegra og hraustlegra en hjá landmönnum, og því likast
sem þeir hefðu tíðkað líkamsæfingar. Eru vöðvar margra þeirra með af-
brigðum fallegir og samsvara sér svo prýðilega a 11 i r, ekki á útlimum
einum heldur líka bökum, t. d. mun pectorál. major., mm. serrat., m.
cucullaris og m. latissim. dorsi, sömul. mm. abdomin. Þetta kemur af róðr-
inum og sýnir hvílík afliragðs líkamshreyfing hann er til að stæla alla
vöðva. Mun vera leitun á annari vinnu, sem það gerir jafn vel. En sorg-
!egt er til j)ess að vita, að síðan mótorbátar fóru að tíðkast hjer, virðist
vera að koma afturkippur í þessa heilbrigðu þróun allra vöðva. — Jeg
hefi mælt handleggi á einstaka manni áður en bifvjelarnar komu, og svo
aftur, eftir að þær höfðu verið hjer nokkur ár, og fundið að þeir höfðu
rýrnað. Málið var tekið á upphandlegg, þar sem delta-vöðvinn festir sig,
handleggnum haldið lárjettum í pronation. Hefi jeg fundið digrastan hand-
legg þar 36 ctm., ekki allfáa 34 ctm., án fitulags að nokkrum mun, — en
síðar á sömu mönnum 33 ctm. niður í 31 ctm., án þess að þeim hafi að
öðru leyti farið aftur. Nú knýja vjelar bátana, sem áður var róið af rösk-
um mönnum með ótrúlegu þoli oft á tíðum. Nú er erfiðið við bátafiski-
veiðar hjer orðið lítið annað en að draga lóðirnar, og er þó farið að hafa
til ])ess vjelar líka á sumum bátunum, einkum þeim stærri („lóðaspil" sem
bifvjelin hreyfir). — Ef alt fer að verða unnið með vjelakrafti, — hvað
kemur þá í stað hinna hollu líkamshreyfinga ? Reglubundin vinna, þegn-
skylduvinna, lögboðin? Leikfimisæfingar? Til þessa ætti ungmennafjelög-
unum að vera best trúandi, en þótt þau vinni máske eitthvert gagn, vildi
eg mega óska, að þar yrðu ekki vonbrigði. — Annars furðar mig á, að svo
lítið heyrist um kappróðra í þeim fjelagsskap. Virðist þó sem víða mætti
koma þeim við, og væri varla ójijóðlegra nje ver fallið til líkamsstyrk-
ingar heldur en t. d. sífelt fótaspark, að jeg ekki nefni þessa ófögru
iþrótt ?! sem kölluð er grísk-rójnversk glíma.