Nýtt land-frjáls þjóð - 03.08.1972, Blaðsíða 3

NÝTT L'AND
3
NÝTT LAND
FRJÁLS ÞJOÐ
Útgefandl
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórn:
Ritstjórnarfulltrúl:
Ritstj., afgr., augl.:
Setning og prentun:
Áskriftargjald kr.
Huginn h.f.
Björgúlfur Sigurðsson.
Garðar Viborg, ábm., Bjarni Guðnason,
Aðalgeir Kristjánsson, Halldór S.
Magnússon, lngólfur A. Þorkelsson.
Lárus B. Haraldsson.
Laugavegi 28 - Símar 19215 og 19985
Prentsmiðja Þjóðviljans.
800,00 árg. — I lausasölu kr. 20,00 eint.
Vinstri stjórn — Viðreisnarstjórn
Það er barnaskapur að telja, að viðreisnarstjórnin hafi aðeins illu
til leiðar komið og vinstri stjórnin eigi skilið einungis lof. Svo ein-
faldir eru hlutirnir ekki, þótt það sé lenzka í stjórnmálum að lára
í það skína. Þarf ekki annað en lesa dagblöð gömlu flokkanna tií
að ganga ur skugga um það. En Nýtt land tekur ekki þátt í slíkum
skollaleik og segir því kost og löst á núverandi ríkisstjórn, eftir því
sem blaðið veit sannast og réttast.
Allir vita, að viðreisnarstjórnin var heillum horfin eftir tólf ára
valdasem, landsstjórnin þurfti endurnýjun og ferskleika, djörfung
til að gera stór átök. Vinstri stjórnin var því mynduð í fyllingu
tímans og því verður ekki neitað, að í ýmsum atriðum hafa störf
hennar mótazt af stórhug og framkvæmdavilja. Er þar helzt að
minnast á landhelgismálið. Er enginn vafi á því, að sæti viðreisn-
arstjórnin enn að völdum, hefði útfærsla fiskveiðilögsögunnar dreg-
izt verulega. Samfara miklum verklegum framkvæmdum hefur
verið reynt að efla hag þeirra sem við skarðan hlut búa með því
að bæta hlut þeirra í trygginga-, skatta- og launamálum. Verða
þessar hagsbæmr ekki taldar upp hér.
En ríkisstjórnin hefur líka gert axarsköft. Er ömurlegt til þess að
vita, hve illa hefur til tekizt með skattamál aldraðra. Og skatta-
eftirlit er enn í molum. Farið var of geyst í efnahagsmálum, með
of háum fjárlögum og of hárri framkvæmdaáætlun í góðæri. Víxl-
hækkanir kaupgjalds og verðlags á þessu ári eru mun meiri en
æskilegt má teljast. Ríkisstjórnin hefur ekki í þessu tilfelli
setið auðum höndum, heldur gripið til þeirra skynsamlegu ráða að
gefa út í júlímánnði bráðabirgðalög um tímabundnar efnahags-
ráðstafanir, þar sem megininntakið er verðstöðvun fram til næstu
áramóta. Með þessu viðurkennir ríkisstjórnin, að verðbólgan sé
orðin háskaleg og hrun útflutningsatvinnuveganna blasi við, sé
ekki gripið til róttækra ráðstafana.
En verðstöðvunin er aðeins gálgafrestur. Nú velmr á öllu fyrir
rikisstjórnina að finna leiðir í efnahagsmálum til að treysta grund-
völl atvinnuveganna, tryggja atvinnuöryggi og kaupmátt launa og
halda verðbólgunni í svipuðum skorðum og í nágrannalöndunum.
Ríkisstjórnin hefur því skipað nefnd til að benda á valkosti í efna-
hagsmálum og má segja, að framtíð ríkisstjórnarinnar geti oltið á
því, að vel takist til í þeim efnum.
En á óvart kemur, að helzm ráðgjafar viðreisnarstjórnarinnar í
efnahagsmálum eiga sæti í þessari nefnd. Hvað merkir þetta? Verða
úrræðin ný eða gömul? Skyldi sú stjórn, sem nefnir sig vinstri stjórn
ekki hafa þrek til að gera grundvallarbreytingar í efnahagsmálum,
heldur feta bjargráðaslóð viðreisnarinnar? Sumar nefndarskipamr
ríkisstjórnarinnar eru með þeim hætti, að vinstri menn rekur í roga-
stans. Má minna á bankanefndina hans Lúðvíks, flokksvillta ráð-
herrans, í þessu sambandi. Engu að síður er nauðsynlegt að fylkja
sér fast utan um stjórnina. Allt er betra en íhaldið. BG
Ofsóknir í Tékkóslóvakíu
Um þessar mundir standa yfir réttarhöld í Tékkóslóvakíu. Þar
er hópur stuðningsmanna Dubceks, fyrrverandi aðalritara kommún-
istaflokksins, borinn sökum um undirróðursstarfsemi gégn ríkinu.
Ákæruefni af þessu tagi eru klassísk, þar sem ríkir einræði og mann-
réttindaleysi. Þau tíðkast einnig á Spáni, í Grikklandi, í einræðis-
ríkjum hvarvetna um heim. Menn mega ekki hafa aðrar skoðanir
en þær, sem stjórnarherrar ákveða að réttar séu, og ekki undir nein-
um kringumstæðum berjast fyrir þeim né útbreiða þær. Sakborning-
arnir í Tékkóslóvakíu risu ekki gegn kommúnismanum sem ríkjandi
kerfi í landi sínu, heldur vildu þeir losa sig verulega undan oki og
yfirgangi hins sovézka kommúnisma. Þeir vildu þjóðlegan komm-
únisma og aukin Iýðréttindi. Þetta er þeirra glæpur.
Kommúnistar hafa ekki enn gert sér ljósa grein fyrir því, að
efnahagslegar framfarir eru ekki takmarkið, heldur aðeins leið að
takmarkinu. Dýrkun framleiðslunnar, framleiðsluaukning í hundr-
aðstölum og ofskipulagning geta aldrei leyst af hólmi lýðréttindi.
Þjóðfélag án almennra mannréttinda er ófreskjuþjóðfélag.
Það er hlutverk þessa blaðs að fordæma misrétti, harðstjórn og
kúgun hvar sem slíkt er að finna. Þess vegna er skylt að afellast
og gagnrýna hið kapítalíska þjóðfélag og mannréttindaleysi komm-
únismans.
Öllum réttsýnum mönnum hlýtur að renna til rifja réttarhöldin
í Prag. Og því miður er eina vopnið gegn þessum ófögnuði vand-
lætjiigin og fordæmingin. BG
snvu ’ zi/ft'ná.
K - lændon.
■*" Yort Jreiuuíg, zz.-.jum
París.NevW^2- Jum AP—York, -fA „
x^Lgndon, Paris^c, 21/
* 3
' París.22. iú*j 23.
íur
Þjóðir Burundi á bunuspjótum
I International Herald
Tribune birtist 14. og 15.
júní 1972 grein um mann-
vígin í Rwandi Burundi að
undanförnn. Höfundur
sreinarinnar er einn frétta-
manna blaðsins Jonathan
C. Randall, sem gerði sér
ferð til landsins. Freffnir
frá Burundi eru samt óljós-
ar, og í frásögnum stangast
sumt á, að fram skal tekið.
í Burundi hefur Tutsi-
bióðin um 500 ára skeið
drottnað vfir Hutu-bjóðinni,
sem telst til Bantu-negra,
'T’utsi-bióðin. sem er skelf-
in?u lostin eftir enn eina
unnrpisn í lanHinu. vinn-ur
ntl skinulega að aftöku for-
vctus.veitar Hutu-bjóðarinn-
ar.
Mannvígin hófust með
innrás hers útlaga af Hutu-
bjóðemi frá Tanzaníu. Fyr-
ir innrásarliðnu virðist hafa
vakað að hrinda yfirráðum
Hutu-bióðarinnar, fef ekki
að stvtta henni aldur að
hlaðamaðurinn hermirT. Svo
langt 'mun haaf verið geng-
ið í aftökunum, að á lífi í
landinu munu aðeins vera
um 1.000 böm af Hutu-
bióðern.i f gaghfræða- og
menntaskólum landsins.
Önnur beirra hafa verið af
Íifi tekih? 7 7"' ”
Sendiráð vesturveldanna
í Burundi eru treg til að
ræða atburði þessa. Þau
vilja ekki stofna í hættu ör-
vggi begna landa sinna. sem
búsettir eru í landinu. um
6.000 að tölu. Einingarsam-
tök Afríku hafa ekki viliað
taka málið á davskrá á
beim forsendum, að bað
svari til ihlvtunar um inn-
anlpudsmál Burundi.
Ríkisstjóra Bumndi hef-
ur viðurkennt. að henni
hafi borizt njósn af innrás-
inni nokkru áður en til
hennar kom. Hún er talin
haaf haldið a ðsér höndum
tnl að hljóta átyllu til að-
gerða gegn Hutu-b'ióðinni,
Tnnrásin hófst aðfaranótt
29. apríl 1972. Aðeins nokkr-
um klukkustundum áður
leystj forseti landsins. Mi-
combero, upp ríkisstjóra
sína. eBr hann því við. að
það hafi verið „sakir guð-
legrar forsjónar“.
II
Sendiherra Burundi hjá
Sameinuðu þjóðunum, Ns-
anze Terence, skýrði frá
því. á blaðamannafundi i
New York 1. júní 1972, að
lið. sem teldi um 8.000
manna, hefði haldið vfir
Tanganjikavatn og ráðizt
inn í Burundi. Hann sagði.
að innan landamæra þess
hefði gengið í lið með upp-
reisnarmönnum „fimmta
herdeild“, sem teldi 3.000
manna.
Ofbeldisverk jnnrásarliðs-
ins eru sögð hafa verið
fleiri en herflokka Pierre
Mulete i Kwilu-fvlki í
Kongó 1964. ÍMulele bessi
hafði hlotið þjálfun til
hemaðar í Kína.) Sagt er
einnig. að innrásarliðið hafi
undir áhrifum devfilvfia.
og að það hafi sungið ..Mai
Mai Mulele“. galdraþulu á
Swahili-tungu. Loks er sagt.
að innrásarlið'íð hafi brátt
talið allt að 25.000 manna
Innrásarliðið er sagt hafa
að hluta stefnt til höfuð-
borgarinnar, Buiumbura,
se*m telur u m70.000 fbúa
Þeirri rásögn er á loft hald-
ið. að til ferða bess hafi
fréttzt tveimur stundum
fyrr en ella. sakir bess aö
nokkrir liðsmanna hafi
neitað a ðoreiða fvrir benz-
ín á sölustað. — I norðaust-
urhluta landsins var innrás-
in fliótlega barin niður f
suðvesturhluta landsins i
svslunni Buriri, varð inn-
rásarliðinu í fyrstu allmjög
ágengt. Og þar er það sagt
hafa haft í fórum sínum
lista yfir væntanleg fóraar-
lömb sín. sem það leitaði
uppi.
III
Lítill vafi þykir leika á,
að samstarf hafi verið á
milli innrásar útlaganna og
levnifélags manna af Hutu-
þjóðinni, sem stofnað mun
hafa verið 1970. Engin gögn
hafa samt verið fram lögð,
se mtaka af öll tvímæli u'm
þau tengsl. Iðgiöld félags-
manna á mánuði eru sögð
ha afverið frá 100 Burundi-
frönkum. -(þ.e.- um- 200 krón-
umj .allt unp. í allnpkkrar
unnbæðir á meðal manna
af 'Hutu-bióðinni sem við
verzlun fást eða hlotið hafa
voc+urlenzka menntun.
Bemard Bududira, ka-
þólskur biskup, (vicar-gen-
eral.) í Buiri-sýslu kveðst
hafa séð aðstoðarforstöðu-
mann efnahagsmálaráðu-
neytisins við Minago-trú-
boðsstöð'ina, þar sem hann
hvatti uppreisnartnenn til
að draga ekki af sér. Emb-
ættismaður þessi heitir Alo-
is Barakikana og hlaut
hann menntun sína við Há-
skólann í Arizona í aBnda-
ríkjunum.
Aðrir hafa borið, að sum-
ir forystumanna af Hutu-
þjóðinni hafi verið í fylk-
ingarbrjósti innrásarsveit-
anna. er þær héldu suður
á bóginn. Þeir segja jafn-
framt. að ekkert hafi bent
tjjl, að innrásarherinn hafi
verið undir áhrifum deyfi-
lyfja Nokkrir liðsmann-
anna báru kastarholur á
höfði sem hjálma.
Micambero forseti hefur
staðhæft, að Gaston Soumi-
alot og Martin Kasongo
hafi verið í Burundi innrás-
ardagana. en beir stóðu fyr-
ir Simba-uppreisninni svo-
nefndu í Austur-Kongó 1964.
Engin sannindamerkí bess
hafa verið fram lögð Allir
innrásarmannanna, se’.u til
fanga voru teknir, mæltu á
tungu Hutu-bjóðarinnar,
Kirundi.
Innrásarliðð forðaðist að
gera á hlut hvítra manna.
IV
Hervirkin blasa við sjón-
um. þegar flogið er á kopta
vfir sléttuna frjósömu við
Tanganjika-vatn. þar sem
mikill hluti landsmanna
Burundi býr.
Allt frá Bugarama-vatni,
25 mílur sunnan höfuðborg-
arinnar til Nyanza-vatns
við landamæri Tanzaníu,
eru samfelld ummerki um
ofbeldisverk" brunnir bílar,
brunnir kofar og bygging-
ar í bænum Rumonge. u’m
30 limlest lík í sefinu við
vatnið Athygli vekur bó
öðru fremur, að nær hvergi
sér til mannaferða á þessu
svæði einu hinu þéttbýl-
astq í Afríku.
Trúboðar S.Pffja : skýrslp,
að 2.782 heimli hafi verið
brennd til ösku, meðan inn-
rásarliðið hélt í suður-átt
Stjórnarliðið. stutt af her-
sveitum frá Zaire, luttum
loftleiðis. hratt til baka
suðursókn innrásarliðsins á
briðja degi hennar. Flestir
innrásarmannanna munu
hafa flúið aftur yfir landa-
mæri Tanzaníu.
Micombero, forseti Bur-
undi. hefur skýrt frá því,
að innrásarHðið hafi sett á
fót ,.alþvðulýðveldi“ sem
við lýði-bafi verið á hæðun-
um í suðurbluta landsins í
12 daga. áður en það var
■ Hrotið á bak aftur.
V
Dauðdaga Ntare V, fyrr-
um konungs Burundi bar
að höndum eins og nú skal
greint: Úr útlegð sneri hann
aftur til Burundi í lok marz
1972 er orseti landsins hét
honum griðum I Burundi
var hann hafður i gæzlu-
varðhaldi í konungshöll-
inni í Kitega Micombero
skopast að frásögnum um,
að innrásarliðið hafj revnt
að ná honum á sitt vald til
að halda honum sem ein-
ingartákni „Konungurinn
var ekki myrtur“ að Mic-
ombero segir frá, ..heldur
dæmdur og af lífn tekinn
begar aðfaranótt 29. apríl“
VI
Micombero hefur sagt, að
um 50.000 til 100.000 manna
Framhald á 6 síðu.
*