Hjálmur - 19.01.1967, Page 3

G/7s Guðmundsson
34. árg. 19. janúar 1967 1. tbl.
Verkamannafélagid
HLÍF 60 ÁRA
'
' | ■ ' ■
Hafnarfjörður um aldamótin síSustu. Skútur á höfninni.
Ágrip af sögu félagsins.
Á síðasta áratug 19. aldar hófst nýtt
tímabil í atvinnusögu Islendinga.
Stórfelldur vöxtur þilskipastólsins og
sú efling sjávarútvegs er þar af leiddi,
lagði grunninn að þeirri þjóðfélags-
byltingu, sem orðið hefur á 20. öld.
Fólk flutti umvörpum úr sveitum
landsins og til útgerðarstaðanna, sem
stækkuðu óðum. Þar myndaðist á
skömmum tíma ný stétt í þjóðfélag-
inu. stétt daglaunamanna.
Hafnarfjörður var einn þeirra út-
gerðarstaða, sem tók mjög örum vexti
á fyrstu árum hinnar nýju aldar. Á
tímabilinu frá 1902 til 1908 fjölgaði
íbúum þar um 1000 manns, úr 500
í 1500, fólksfjöldinn þrefaldaðist á
sex árum. Hin stórfellda aukning út-
gerðarinnar olli þessu mikla aðstreymi
til bæjarins. Fólkið, sem fluttist til
Hafnarfjarðar, var langflest sjómenn,
verkamenn og verkakonur.
Léleg kjör.
Ástandið í hagsmunamálum hinnar
ungu verkalýðsstéttar við sjávarsíðuna
var harla bágborið um þessar mund-
ir. Hin mesta óregla ríkti um alla dag-
launavinnu. Kaupmenn, útgerðar-
menn og aðrir atvinnurekendur réðu
einir öllu um kjörin og notfærðu sér
þá aðstöðu óspart. Vinnutíminn var
algerlega óákveðinn og oftast goldið
sama lága kaupið, hvenær sólar-
hringsins sem unnið var. Þar við bætt-
ist, að daglaunamenn höfðu engan
fastan tíma til að neyta matar. Kaup-
ið var ekki aðeins lágt, heldur fékkst
það lengi vel ekki greitt í peningum.
Urðu verkamenn því að taka það út
í rándýrum vörum. Kjör verkakvenna
voru jafnvel ennþá verri en verka-
manna. Þær fengu allt að því helm-
ingi lægra kaup en karlmenn, og voru
þó þráfaldlega látnar stunda hvers
konar stritvinnu.
Ástandið í þessum efnum mun hafa