Morgunblaðið - 16.04.2021, Síða 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. APRÍL 2021
Körfuboltaspjöld og standar
SAN Jose
59.900
SAN Diego
75.500
Seattle
24.500
Atlanta
8.550
Boston
18.100
Denver
6.990
Síðumúli 35 (gengið inn að aftanverðu)
108 Reykjavík - S. 568 3920 - Opið 11.00-18.00
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 569 1100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Andrés Magnússon andres@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson
menning@mbl.is Viðskipti Stefán E. Stefánsson vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Gunnlaugur Snær Ólafsson
Karítas Ríkharðsdóttir
Jónas Haraldsson, sem nú sætir far-
banni til Kína eftir að hafa verið
settur á svartan lista kínverskra
stjórnvalda, er eini Íslendingurinn
sem er á umræddum lista. Hann
segir sér hafa verið tjáð að tilefnið
hafi verið skrif hans í Morgunblaðið.
„Það kom okkur mjög á óvart að
þetta skyldi beinast gegn íslenskum
ríkisborgara sem var einungis að
nýta sér stjórnarskrárvarinn rétt
sinn til málfrelsis. Það er óviðunandi
að hann skuli sæta slíkri meðferð,“
hafði mbl.is eftir Guðlaugi Þór Þórð-
arsyni utanríkisráðherra í gær.
Hann kveðst ekki hafa verið upp-
lýstur um aðrar ástæður en þær að
maðurinn hafi skrifað á neikvæðan
hátt um Kína í Morgunblaðið. „Þetta
kom öllum í opna skjöldu,“ segir
Guðlaugur Þór sem kveðst ekki vita
nokkuð um það hvort fleiri Íslend-
ingar kunni að verða settir á svartan
lista kínverskra yfirvalda.
Versnandi samskipti
Kína hefur í auknum mæli sætt
sértækum þvingunaraðgerðum, sér-
staklega vegna framkomu kín-
verskra yfirvalda í garð Úígúra í
Xinjiang í vesturhluta Kína. Að
minnsta kosti 120 þúsund þeirra og
mögulega fleiri en milljón Úígúrar
hafa verið vistaðir í „endurmennt-
unarbúðum“ sem lýst hefur verið
sem menningarlegu þjóðarmorði.
Evrópusambandið, Bandaríkin,
Bretland og Kanada kynntu 22.
mars samstilltar þvingunaraðgerðir
gegn Kína sem ná til ellefu einstak-
linga og fjögurra fyrirtækja sem tal-
in eru eiga þátt í meðferð kínverskra
yfirvalda á Úígúrum. Þessu svöruðu
kínversk stjórnvöld með því að beita
eigin þvingunaraðgerðum. Hinn 30.
mars tilkynntu norsk stjórnvöld að
þau hefðu ákveðið að þiggja boð um
þátttöku í aðgerðum Evrópusam-
bandsins.
Guðlaugur Þór staðfestir að til
standi að Ísland taki þátt í þessum
þvingunaraðgerðum. „Við tilkynnt-
um ríkisstjórninni og utanríkismála-
nefnd Alþingis það 30. mars,“ segir
Guðlaugur.
Sigríður Á. Andersen, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins og formaður
utanríkismálanefndar Alþingis,
kveðst styðja áform ráðherra. „Ég
tel auðvitað rétt
að Ísland taki
þátt með öðrum
þjóðum í að berj-
ast gegn þessu
ofbeldi sem al-
mennir borgarar
í Kína verða fyrir
af hálfu þar-
lendra stjórn-
valda.“ Þá segir
hún brýnt að ekki
sé gripið til aðgerða nema að vel at-
huguðu máli og væntir Sigríður þess
að það verði gert í þessu tilfelli
gagnvart Kína.
Það sem koma skal
Það er hins vegar ekki einungis
staða Úígúra sem hefur sett svip á
samskipti Vesturlanda við Kína þar
sem samkeppni stórveldanna hefur
farið harðnandi á undanförnum ár-
um. Má þar meðal annars nefna til-
raunir kínverska ríkisins til að
leggja undir sig Suður-Kínahaf og
aðgerðir í Hong Kong sem eru brot
gegn alþjóðlegum skuldbindingum
Kína.
„Þetta er angi af versnandi sam-
skiptum Vesturlanda og Kína og það
mun í auknum mæli vera kallað eftir
afstöðu íslenskra stjórnvalda á kom-
andi árum,“ svarar Albert Jónsson,
fyrrverandi sendiherra, inntur álits
á fyrirhuguðum þvingunaraðgerðum
íslenskra yfirvalda.
Morgunblaðið/Eggert
Harðstjórn Ísland mun líklega taka þátt í aðgerðum vegna slæmrar meðferðar kínverskra stjórnvalda á Úígúrum.
Þvingunaraðferðir
Kína óviðunandi
- Ísland taki þátt í alþjóðlegum aðgerðum gegn Kína
Guðlaugur Þór
Þórðarson
Albert
Jónsson
Sigríður Á.
Andersen
Andrés Magnússon
andres@mbl.is
Alþingi samþykkti í gær frumvarp
Áslaugar Örnu Sigurbjörnsdóttur
dómsmálaráðherra um breytingar á
barnalögum, en samkvæmt þeim
geta börn framvegis haft lögheimili
hjá báðum foreldrum, þótt þeir búi
ekki saman.
Frumvarpið var samþykkt sam-
hljóða með 59 atkvæðum, en fjórir
þingmenn voru fjarstaddir.
„Það eru fjölmargir foreldrar í ís-
lensku samfélagi, sem ala upp börn
sín í sátt, samlyndi og sameiningu,
þótt þeir búi ekki lengur saman,“
segir Áslaug
Arna í samtali við
Morgunblaðið.
„En þeir hafa
rekist á þrösk-
ulda kerfisins á
ýmsum sviðum,
sem getur ýtt
undir allsendis
óþarfan ágrein-
ing með því að
binda lögheimili
barns hjá öðru hvoru foreldra.“
Jafnræði foreldra markmiðið
Dómsmálaráðherra segir mark-
mið breytingarinnar að koma á jafn-
stöðu foreldra að þessu leyti í stað
þess að heimili annars þeirra sé haft
skör hærra.
„Foreldrar sem kjósa að ala upp
börn sín í góðri sátt á tveimur heim-
ilum þurfa að búa við sambærileg
skilyrði af hálfu hins opinbera,“ seg-
ir Áslaug Arna.
„Kerfið á að vera til fyrir fólk í
margbreytilegum aðstæðum og
tryggja rétt þess óháð því mynstri,
sem fólk kýs að hafa á sambúð sinni
og uppeldi barna sinna,“ segir Ás-
laug Arna dómsmálaráðherra og
undirstrikar að kerfið þurfi að laga
sig að fólkinu, ekki öfugt. Tímarnir
hafi um margt breyst.
Hún telur ljóst að þetta fyrir-
komulag stuðli að jafnari stöðu for-
eldra, en það geri ráð fyrir að for-
eldrar geti unnið saman í öllum
málum er varða barnið, en hags-
munir þess verða eftir sem áður í
fyrirrúmi.
„Samningur um skipta búsetu
barns gerir því ríkar kröfur til for-
eldra um samstarf, virðingu, tillits-
semi og sveigjanleika,“ segir Áslaug
Arna, en minnir jafnframt á að þótt
tekið sé tillit til foreldra og að-
stæðna þeirra sé barnið áfram í
brennidepli. „Það þarf alltaf að gera
það sem er barni fyrir bestu, það er
auðvitað útgangspunkturinn.“
Barn getur óskað
viðtals hjá sýslumanni
Fleiri ákvæðum barnalaga var
breytt í dag, þar á meðal að for-
senda þess að foreldrar semji um
sameiginlega forsjá sé að foreldrar
geti unnið saman á fullnægjandi hátt
og haft samráð um málefni barns.
Þá er það nýmæli að barn geti haft
frumkvæði að því að sýslumaður
boði foreldra til samtals til að ræða
fyrirkomulag forsjár, lögheimilis,
búsetu og umgengni. Þá var breytt
ákvæðum um framfærslu og meðlag,
þar sem samningsfrelsi foreldra var
aukið.
Skipt lögheimili barna leyft í lögum
- Breyting á barnalögum samþykkt samhljóða á Alþingi - Markmiðið jöfn staða heimila foreldra með
sameiginlegt forræði - Hagsmunir barnsins áfram í fyrirrúmi - Jafn réttur óháð sambúð og uppeldi
Áslaug Arna
Sigurbjörnsdóttir
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Samtök verslunar og þjónustu (SVÞ)
hafa lagt fram kvörtun á hendur ís-
lenskum stjórnvöldum til Eftirlits-
stofnunar EFTA, ESA, vegna
ákvörðunar Al-
þingis um að
gjaldskrá Ís-
landspósts skuli í
meginatriðum
vera hin sama um
allt land.
Það leiddi af
þessari ákvörðun
að Íslandspóstur
fór að innheimta
sama gjald fyrir
allt að 10 kg sendingar um allt land
frá og með 1. janúar 2020. Fram
kemur í minnisblaði SVÞ vegna
kvörtunarinnar að ofangreind
ákvörðun hafi verið tekin vegna þess
ákvæðis í lögum um póstþjónustu að
alþjónustuveitandi – Íslandspóstur –
skuli taka sömu gjöld um allt land
fyrir alþjónustu. Þ.e.a.s. þá lág-
markspóstþjónustu sem notendum
skal standa til boða á jafnræðis-
grundvelli.
Fól í sér niðurgreiðslur
Í minnisblaði SVÞ segir að sú
stefna að innheimta sama gjald um
allt land hafi komið hart niður á
flutningafyrirtækjum úti á landi.
Eftir gjaldskrárbreytingarnar hafi
þau orðið undir í samkeppni við Ís-
landspóst, en ríkið hafi í raun niður-
greitt sendingar út á land.
Í minnisblaði SVÞ er rifjuð upp
lagabreyting í júlí 2019 sem leiddi til
sama verðs um allt land.
Farið gegn EES-samningnum
„Í kvörtun SVÞ er því borið við að
með tillögu meiri hluta umhverfis-
og samgöngunefndar Alþingis, um
breytingu á frumvarpi til laga um
póstþjónustu, hafi verið farið gegn
skilyrðum sem þurfa samkvæmt
EES-skuldbindingum að vera upp-
fyllt til að skikka megi alþjónustu-
veitendur til að viðhafa eitt land-eitt
verð. Það hafi meiri hlutinn gert með
einfaldri vísun til jafnræðis- og
byggðasjónarmiða sem ekki hafa
nægileg tengsl við skilyrði um að
slíkt fyrirkomulag sé nauðsynlegt í
því skyni að tryggja landsmönnum
rétt til þátttöku í lýðræðislegu sam-
félagi,“ segir m.a. í minnisblaðinu.
Benedikt S. Benediktsson, lög-
fræðingur SVÞ, segir að ef niður-
staða ESB verði sú sem samtökin
vænti geti það haft afleiðingar.
Meðal annars kunni að skapast
álitamál um hvort ríkisframlag til
póstsins á grundvelli þessara niður-
greiðslna geti talist vera ólögmætur
stuðningur í skilningi laga.
Kæra niður-
greiðslur til ESA
- SVÞ kvarta undan Íslandspósti
Benedikt S.
Benediktsson