Morgunblaðið - 17.04.2021, Qupperneq 26

26 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. APRÍL 2021
Miðvikudaginn 14.
apríl sl. samþykktu
borgaryfirvöld svo-
kallaða hámarks-
hraðaáætlun Reykja-
víkurborgar. Hún
gerir ráð fyrir að há-
markshraði ökutækja
í Reykjavík lækki um-
talsvert og verði nán-
ast hvergi meiri en 40
km á klst. á götum
borgarinnar og að sú
verði t.d. alfarið raunin vestan Ell-
iðaáa. Þessu markmiði á að ná með
lækkun á leyfilegum hámarks-
hraða, og þrengingum, fækkun ak-
reina og öðrum tilfæringum á
tengibrautum. Gert er ráð fyrir að
það kosti um einn og hálfan millj-
arð. Þessi ráðagerð var send við-
eigandi fulltrúum ríkisins sem á
stofnbrautir innan borgarinnar, en
þeir aðilar slást ekki í þessa frægð-
arför.
Áhyggjur af
umferðarslysum?
Áætlunin sjálf segist stuðla að
umferðaröryggi og draga úr svif-
ryksmengun. En ef það eru mark-
miðin, hvers vegna hafa borgaryfir-
völd ekki sýnt lágmarksviðleitni í
því að greina vandann og taka á
honum með sértækum ráðstöfunum
þar sem hann er alvarlegastur?
Þeir 20 staðir þar sem umferðar-
slys eru tíðust hér á landi eru á
höfuðborgarsvæðinu og langflestir
í Reykjavík. Sá staður á landinu
þar sem tíðni umferðarslysa er
næstmest eru gatnamót Bústaða-
vegar og Reykjanesbrautar. Þetta
veit Vegagerðin og setti því það
skilyrði gagnvart borginni í síðasta
Samgöngusáttmála að borgin
fækkaði slysum þar með mislægum
gatnamótum sem átti að taka í
notkun á þessu ári. En borgaryfir-
völd hafa ekkert aðhafst í þeim efn-
um annað en að fá þeim fram-
kvæmdum frestað um fjögur ár.
Þetta er nú áhuginn á því að fækka
umferðarslysum.
Víðtækt valdboð en
engin heildstæð hugsun
Það er gott að stuðla að umferð-
aröryggi. En hvaða viðleitni er þar
í boði og hvað kostar hún í hverju
tilviki? Er virkilega sjálfgefið að
farsælasta lausnin sé
fólgin í því að ráðast á
skilvirkni samfélags-
ins með því að hægja á
allri umferð ökutækja
og lengja þar með um-
ferðartíma milli
áfangastaða í borginni,
jafnt hjá ökutækjum í
neyðarútköllum, al-
menningsvögnum, far-
artækjum fyrirtækja
og fjölskyldubílum?
Hvað kostar það stofn-
anir og fyrirtæki og að
hve miklu leyti hækk-
ar sá kostnaður verð á vöru og
þjónustu? Hvað kostar það al-
menna launþega í lengri ferðatíma
til og frá vinnu, skólum, tónlistar-
skólum, íþróttafélögum og þjón-
ustukjörnum með hliðsjón af 40
stunda vinnuviku og hver á að bera
þann kostnað?
Er lækkun leyfilegs hámarks-
hraða í samræmi við meðalhóf og
almenna afstöðu samfélagsins og ef
ekki, hvaða áhrif hefur það þá á
væntanlega löghlýðni í þessum efn-
um og hefur þá löggjafinn mann-
afla til eftirlits á því að breyting-
unum sé framfylgt? Hvaða áhrif
mun lækkun á leyfilegum ökuhraða
á tengibrautum hafa á umferðar-
flæði og að hve miklu leyti mun sú
breyting færa almenna umferð inn
í íbúðahverfi í sívaxandi mæli eins
og raunin varð augljóslega þegar
Hofsvallagatan var þrengd á þenn-
an hátt?
Umferðartalning leiddi þá í ljós
að gegnumumferð um nærliggjandi
íbúðagötur jókst um allt að 1.000
bíla á sólarhring og þar með
framhjá tveimur grunnskólum.
Allt eru þetta spurningar sem
vitrænir valdhafar myndu spyrja
sig og reyna að fá skynsamleg svör
við, áður en þeir gripu til svo víð-
tækra valdboða sem hér um ræðir,
án þess að sjá fyrir afdrifaríkar af-
leiðingar þeirra.
Svifryk í boði
borgarstjórnar
Það er gott að draga úr svifryks-
mengun. En hraði ökutækja er ekki
eina ástæða svifryks og sjaldnast
sú nærtækasta eða mikilvægasta.
Svifryksmengun í Reykjavík hefur
aukist mjög í tíð núverandi meiri-
hluta. Svifryk og aðra umferðar-
mengun ber m.a. að rekja til gerðar
á yfirborðsslitlagi vega, umhirðu
gatna, nagladekkja, umferðar-
þunga, öxulþunga ökutækja, hraða
þeirra og ekki síður hröðunar.
Á öllum þessum sviðum hafa
borgaryfirvöld sjálf aukið svif-
ryksmengun án þess að líta í eigin
barm. Reykjavíkurborg á og rekur
malbikunarstöð sem framleiðir
endingarlítið malbik sem stöðugt
þarf að endurnýja. Borgaryfirvöld
hafa dregið mjög úr hreinsun gatna
á síðustu árum en slíkur óþrifnaður
eykur mjög umferðarmengun.
Borgaryfirvöld hafa dregið úr snjó-
mokstri yfir snjóþyngstu daga árs-
ins og þó þeir dagar séu ekki alltaf
margir dugar það til þess að nagla-
dekkjum hefur fjölgað aftur á síð-
ustu árum. Samgöngustefna borg-
aryfirvalda hefur aukið umferðar-
þunga í borginni með umtalsverðri
lengingu ferðatíma og haft veiga-
mikil áhrif á aksturslag (sífelldar
hraðabreytingar) með sífellt fleiri
og sífellt ósamstilltari umferðar-
ljósum og með því að útiloka að
umferðarþyngstu gatnamót séu
gerð mislæg. Loks ber að geta þess
að öxulþungi hefur feikilega mikil
áhrif á myndun svifryks. Strætó
heldur úti sífellt fleiri og sífellt
þyngri vögnum sem oft aka um göt-
ur borgarinnar, nánast tómir, utan
álagstíma, þegar skynsamlegra
væri að vera með mun minni og
léttari vagna í umferð.
Af ofansögðu ætti að vera nokk-
uð ljóst að hámarkshraðaáætlun
borgaryfirvalda er ekki ætlað að
stuðla að umferðaröryggi og minna
svifryki. Henni er einfaldlega ætlað
að koma sem flestum Reykvíking-
um úr sínum fjölskyldubifreiðum
með góðu eða illu.
Eftir Mörtu
Guðjónsdóttur »Hámarkshraðaáætl-
un borgaryfirvalda
er ekki ætlað að stuðla
að umferðaröryggi og
minna svifryki. Henni er
ætlað að koma sem
flestum Reykvíkingum
úr sínum fjölskyldu-
bifreiðum.
Marta
Guðjónsdóttir
Höfundur er borgarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins.
Umferðaröryggi, svifryk og einkabílahatur
ÞARFT ÞÚ
AÐ SELJA?
Hvort sem þú þarft að kaupa, selja,
leigja eða fá verðmat þá er ég
reiðubúin að liðsinna þér.
Hafðu samband í síma 821 4400
eða á hrafnhildur@hbfasteignir.is
HB FASTEIGNIR
Hrafnhildur Bridde
Löggiltur fasteignasali
Kringlan 7, 103 Reykjavík – Sími 821 4400 – hbfasteignir.is
YFIR 25 ÁRA REYNSLA
VIÐ SÖLU FASTEIGNA
ÞEKKING - ÞJÓNUSTA - ÞINN HAGUR
AKUREYRARKIRKJA | Guðsþjónusta kl. 11. Prestur er Svavar Alfreð
Jónsson. Organisti er Eyþór Ingi Jónsson. Söngur: Nemendur úr Tónlistar-
skóla Akureyrar, Fjóla Sigríður Sveinmarsdóttir, Sigríður H. Arnardóttir og
Soffía Pétursdóttir.
ÁSTJARNARKIRKJA | Stuttri guðsþjónustu verður streymt á fésbók-
arsíðum Ástjarnar- og Kálfatjarnarkirkju kl. 17. Davíð Sigurgeirsson ann-
ast tónlistina. Prestur er Arnór Bjarki Blomsterberg.
BÚSTAÐAKIRKJA | Barnamessa sunnudag kl. 11. Sóley Adda, Jónas
Þórir og prestarnir leiða stundina.
Guðsþjónusta kl. 13. Kór Bústaðakirkju og kantor Jónas Þórir annast tón-
list.
Messuþjónar og sr. Pálmi Matthíasson annast þjónustu.
DÓMKIRKJAN | Guðsþjónusta kl. 11. Séra Elínborg Sturludóttir prédik-
ar, félagar úr Dómkórnum og Kári Þormar. Virðum sóttvarnareglur í hví-
vetna.
FELLA- og Hólakirkja | Guðsþjónusta kl. 11. Sr. Guðmundur Karl
Ágústsson þjónar og prédikar. Meðhjálpari Helga Björg Gunnarssdóttir.
Virðum sóttvarnir, grímuskylda.
GRAFARVOGSKIRKJA | Kirkjan opin frá kl. 11 til 12 til bænar og íhug-
unar.
Sr. Sigurður Grétar Halldórsson hefur umsjón.
Heitt á könnunni.
GRENSÁSKIRKJA | Messa kl. 11. Sr. María G. Ágústsdóttir þjónar
ásamt Ástu Haraldsdóttur, Kirkjukór Grensáskirkju og messuþjónum. Við
gætum að sóttvörnum og fjöldatakmörkunum. Þriðjudagur: Kyrrðarstund
kl. 12, einnig á netinu.
KÓPAVOGSKIRKJA | Guðsþjónusta kl. 11. Dr. Sigurjón Árni Eyjólfsson
héraðsprestur prédikar og þjónar fyrir altari. Félagar úr Kór Kópavogs-
kirkju syngja undir stjórn Lenku Mátéová, kantors.
LANGHOLTSKIRKJA | Messa kl. 11. Guðbjörg Jóhannesdóttir sóknar-
prestur þjónar, félagar úr Fílharmóníunni syngja undir stjórn Magnúsar
Ragnarssonar organista. Vegna sóttvarna hefur kirkjunni verið skipt í
sóttvarnahólf í samræmi við leiðbeiningar landlæknis. Kirkjugestir eru
beðnir um að bera andlitsgrímu við komuna í kirkjuna þar til sest er og
virða tveggja metra fjarlægð.
NESKIRKJA | Guðsþjónusta og sunnudagaskóli kl. 11.
Guðsþjónustan er í kirkjunni, félagar úr Kór Neskirkju leiða söng með
Steingrími Þórhallssyni organista. Prestur er sr. Steinunn Arnþrúður
Björnsdóttir. Textar dagsins fjalla um hirðinn.
Sunnudagaskólinn er í safnaðarheimili og er gengið beint inn í það. Um-
sjón hafa Kristrún Guðmundsdóttir og Sóley Anna Benónýsdóttir. Ari Agn-
arsson leikur undir.
SAFNKIRKJAN í Árbæjarsafni | Laugardagur 17. apríl.
Fermingarguðsþjónustur kl. 11 og 12. Kór Kálfatjarnarkirkju syngur undir
stjórn Davíðs Sigurgeirssonar. Prestar eru Arnór Bjarki Blomsterberg og
Kjartan Jónsson.
SELTJARNARNESKIRKJA | Fræðslumorgunn kl. 10. Byltingar og
breytingar í kirkjunni. Dr. Steinunn Arnþrúður Björnsdóttir talar.
Sunnudagaskóli og helgistund kl. 11. Helgistundinni er streymt á Face-
book-síðu Seltjarnarneskirkju. Sr. Bjarni Þór þjónar. Friðrik Vignir er org-
anisti. Halldóra Eyjólfsdóttir syngur. Svana Helen Björnsdóttir og Sæ-
mundur Þorsteinsson lesa ritningarlestra og bænir. Tæknimaður er
Sveinn Bjarki. Tvö sóttvarnahólf sem taka 60 manns. Fólk skrái sig við
innganginn. Þriðja hólfið er í kjallaranum.
VÍDALÍNSKIRKJA | Helgistund verður streymt á netinu kl. 11 á sunnu-
dag. Félagar í Gospelkór Jóns Vídalíns syngja. Prestarnir Stefán Már
Gunnlaugsson og Jóna Hrönn Bolladóttir flytja hugvekju.
Sunnudagaskólinn verður á netinu, félagar í Gospelkór Jóns Vídalíns
syngja. Matthildur Bjarnadóttir æskulýðsfulltrúi leiðir stundina ásamt
fræðurum sunnudagaskólans.
Það er merkilegt í
sjálfu sér að formað-
ur Sjálfstæðisflokks-
ins geti vel hugsað
sér áframhaldandi
samstarf við Vg. Það
er merkilegt fyrir
þær sakir að heil-
brigðisráðherra hefur
ekki beinlínis verið að
beita sér fyrir ráð-
deild og skynsömum
lausnum, sem
gagnast íbúum þessa lands sem
best. Undanfarin ár hafa hrannast
upp biðlistar, ekki aðeins biðlistar
vegna liðskiptaaðgerða heldur eru
biðlistar í fjölda aðgerða. Um síð-
ustu áramót biðu 517 einstaklingar
eftir liðskiptaaðgerð á mjöðm og af
þeim höfðu 64% þeirra beðið um-
fram þá 90 daga sem eru viðmið-
unarmörk Landlæknisembættisins.
Það voru 999 einstaklingar sem
biðu eftir aðgerð á hné og 72%
þeirra biðu lengur en í þessa 90
daga sem miðað er við. Beðið var
eftir rúmlega 1.700 aðgerðum á
augasteinum og þar af voru 53%
umfram 90 daga viðmiðið. Fleira
mætti nefna en til að gera langa
sögu stutta þá voru það aðeins
fjórir aðgerðaflokkar af 18 sem
ekki fóru yfir 90 daga viðmið-
unarmörkin. Það voru krans-
æðaaðgerðir, hjartalokuaðgerðir,
brjóstnámsaðgerðir og aðgerðir á
blöðruhálskirtli. Í samráðsgátt
stjórnvalda má sjá drög að reglu-
gerð um endurgreiðslu kostnaðar
vegna þjónustu sjálfstætt starfandi
sérgreinalækna sem starfa án
samnings við Sjúkratryggingar Ís-
lands. Ýmsar spurningar vakna við
lestur þessara draga, er til dæmis
verið að rígfesta enn
frekar þá biðlista-
menningu sem hefur
vaxið svo um munar
undanfarin misseri
með tilheyrandi þján-
ingum þeirra sem
bíða? Eða er nú end-
anlega komin sönnun
þess sem margir höfðu
óttast, að tvöfalt heil-
brigðiskerfi yrði að
veruleika?
Aðför að rekstri
hjúkrunarheimila
Rekstur hjúkrunarheimila hefur
einnig verið í uppnámi undanfarið
enda hafa samningar á milli
Sjúkratrygginga Íslands og þeirra
sem tekið hafa að sér rekstur
heimilanna ekki gengið þrauta-
laust. Sveitarfélög þurftu að segja
upp samningum sínum við SÍ þar
sem engin hlustunarskilyrði voru
við heilbrigðisráðuneytið og ekkert
samræmi milli hjúkrunarþarfa
íbúa og daggjalda. Þau sveit-
arfélög sem áttu í hlut höfðu ítrek-
að bent á það, en án árangurs. Íbú-
ar hjúkrunarheimila eru oft
nefndir okkar viðkvæmasti hópur
og þess vegna á að vanda til verka
með virðingu að leiðarljósi. Dag-
gjöld ríkisins dugðu á engan hátt
fyrir rekstrinum og til að toppa
tregðu SÍ sem samningsaðila stóð
til að segja upp öllu starfsfólki.
Sem betur fer var það dregið til
baka eftir mótmæli bæði frá
stjórnsýslunni og úr samfélaginu,
starfsfólk hélt áfram störfum.
Meirihluti starfsfólks eru konur og
merkilegt að sú staða hafi komið
upp, að stefna starfsöryggi þeirra í
fullkomna óvissu, sama starfsfólk
sem hefur lagt á sig ómælda vinnu
og umhyggju gagnvart því heim-
ilisfólki sem býr á heimilunum.
Það á aldrei að vanmeta góð og
traust tengsl á milli starfsfólks og
heimilismanna.
Aðför að heilsu kvenna
Í byrjun árs 2019 tók heil-
brigðisráðherra ákvörðun um að
færa skimanir fyrir krabbameinum
hjá konum yfir til opinberra stofn-
ana. Nú á að ríkisvæða forvarnir. Í
byrjun árs lá ljóst fyrir að gengið
yrði til samninga við Heilsugæslu
höfuðborgarsvæðisins og að rann-
sóknarstofa í Danmörku ætti að
standa að greiningum á legháls-
sýnum, þrátt fyrir að fullkominn
búnaður væri til hér á landi. Þessi
tilfærsla skimana hefur verið ein
allsherjaraðför að heilsu kvenna.
Margar konur bíða enn svara um
niðurstöðu, réttindi þeirra eru
engin og margar þeirra hafa ekki
hugmynd um hvar lífsýni þeirra
eru niðurkomin. Þær fá misvísandi
svör, ef þá þær fá þá svör og það
er með öllu óásættanlegt að setja
konur í þessa óvissu, biðin ein og
sér er algerlega óboðleg. Hvernig
staðið hefur verið að flutningi
skimana fyrir brjósta- og legháls-
krabbameinum til heilsugæslu og
sjúkrahúsa hefur vægast sagt ver-
ið til skammar.
Öll þessi atburðarás er furðuleg
og aðför að velferð landsmanna.
Mál er að linni.
Eftir Önnu Kol-
brúnu Árnadóttur
Anna Kolbrún
Árnadóttir
» Öll þessi atburðarás
er furðuleg og aðför
að heilsu landsmanna.
Mál er að linni.
Höfundur er þingmaður Miðflokksins
í Norðausturkjördæmi.
annakolbrun@althingi.is
Aðför að velferð landsmanna
Messur á morgun